Sarah Sitanala Nieuws 24 sep 2019, 17:29

Leestijd: 4 minuten

Nederlanders ‘zondigen’ steeds vaker buiten de deur met stuk vlees

Kopen we bewust bij de supermarkt, in het restaurant gunnen we onszelf wel een smakelijke lap vlees. Gemiddeld verbruiken Nederlanders 77,2 kilo vlees per persoon; ruim 50 procent meer dan het Voedingscentrum aanraadt en een halve kilo boven het verbruik in 2017.

Voor het eerst in tien jaar tijd zijn we meer vlees gaan eten. Dat blijkt uit onderzoek van Wageningen Economic Research in opdracht van Wakker Dier. „Zeer verontrustend nieuws”, laat Anne Hilhorst van Wakker Dier weten.

De trend is opvallend te noemen, beaamt Hilhorst. In de supermarkten liggen de schappen vol met vegetarische kipstukjes, worstjes en hamburgers en ook de vegetarische restaurants zijn inmiddels volop in het straatbeeld te zien. „Wat belangrijk is om te weten is dat het hier gaat om cijfers over het gehele gebruik van vlees in heel Nederland.”

Eerder werd voornamelijk onderzoek gedaan op basis van de verkoop in de supermarkten. „Dat waren dus slechts deelstukjes van de puzzel”, zegt Hilhorst.

Compensatiegedrag

Uit de cijfers van supermarkten komt naar voren dat zij juist minder vlees zijn gaan verkopen. „We eten meer buiten de deur. We zien dat er in de horeca steeds meer geld uitgegeven wordt.” Waar we dus thuis ons best doen om bewust en duurzaam te eten, vinden we dat buitenshuis ineens minder belangrijk en gunnen we onszelf het ‘zondigen’ met een stuk vlees.

Onduidelijk is waar dat precies aan ligt. Hilhorst: „Opvallend is dat er verschil is tussen wat mensen zeggen dat ze doen en wat ze echt doen.”

Hans Dagevos, consumptiesocioloog aan Wageningen University, benadrukt dat hoewel er inderdaad is vastgesteld dat we meer vlees eten, de redenen daarvoor niet nader onderzocht zijn. „We kunnen slechts gissen.” Wel sluit hij zich aan bij Hilhorst. „Dat kan inderdaad te maken hebben met de horeca. Denk aan restaurants, eetcafés en thuisbezorging, zoals de spareribsexpres.”

Het zou compensatiegedrag kunnen zijn, stelt consumentenpsycholoog Patrick Wessels. „Waar we in de supermarkt iets langer stilstaan bij de nadelen van het eten van vlees, vinden we dat in een restaurant moeilijker.”

Feestelijk

Dat heeft onder andere tot gevolg dat het voor veel mensen te verantwoorden is dat zij in een restaurant wel voor een stukje vlees op hun bord kiezen. „Als je uit eten gaat denk je ‘ik heb me aan de regels gehouden, dus nu ga ik lekker genieten’”, zegt Wessels. Hilhorst trekt de vergelijking met sporten. „Bijvoorbeeld naar de sportschool gaan en jezelf daarna trakteren op een chocoladereep.”

Daar komt bij dat vlees nog steeds wordt gezien als iets feestelijks, zegt Dagevos. „Als je uit eten gaat dan trakteer je jezelf. Ook door het aanbod in restaurants en de manier waarop vlees wordt aangeprezen op het menu, word je als het ware in een bepaalde context geduwd.” Want niet alleen in eetcafés en fastfoodrestaurants, ook in het duurdere segment heeft vlees nog steeds een prominente plek op de menukaart. „Het geldt voor zowel de big mac als de entrecote.”

Wat is hier aan te doen? Als het gaat om het beïnvloeden van de consument, zijn volgens Hilhorst drie aspecten van belang. „Allereerst de voedselomgeving. Hoe ligt een product in het schap en hoe staat het aangeprezen op het menu. Ten tweede speelt de vraag hoe goed je bent in koken. Ken je bijvoorbeeld recepten. Hier zouden ook kookprogramma’s een aandeel kunnen leveren door meer vegetarisch te gaan koken. En tot slot de cultuur van het eten van vlees.” In alledrie de categorieën zal volgens Hilhorst verandering moeten komen.

Alternatieven genoeg

Voornamelijk de vleescultuur is lastig te hervormen. Dat beaamt ook Wessels. „Het eten van vlees is zo normaal geworden. Dat moet anders. Zodat het ook normaal wordt gevonden als je kiest voor de risotto met paddenstoelen, in plaats van een biefstuk.” Het aanbieden van andere alternatieven is volgens Wessels niet genoeg. „Want die zijn er nu ook al, alleen kiezen mensen ze niet genoeg.”

Ook de groei van het aantal toeristen en de lang aanhoudende zomer hebben waarschijnlijk een rol gespeeld bij de toegenomen vleesconsumptie. „Denk aan barbecuen in de tuin. Het is toch makkelijk daar dan een paar stukken vlees op te gooien”, zegt Davros.