Sarah Sitanala Nieuws 19 sep 2019, 18:14

Leestijd: 2 minuten

Moorden geeft jeugd status

Met de moord op strafrechtadvocaat Derk Wiersum schudt de Nederlandse rechtstaat op zijn grondvesten. Misschien nog wel verontrustender: de verdachte van de moord zou tussen de 16 en 20 jaar oud zijn. 

Schutters lijken op steeds jongere leeftijd de trekker over te halen. Zo wordt ook in mediapublicaties en overheidsdocumenten gewezen op de almaar jongere leeftijd van daders. Het zou gaan om jonge veelplegers die razendsnel de criminele ladder willen beklimmen.

Weinig kansen

Door verschillende instanties wordt het beeld geschetst dat zij probleemloos omschakelen van winkeldiefstal naar moord. Maar is dat wel zo? „Ik hoor steeds vaker van politiemensen dat er in geval van liquidaties en de zware georganiseerde criminaliteit een verjonging heeft plaatsgevonden”, zegt Jan Struijs, voorzitter van de Nederlandse Politiebond.

Recente politiecijfers over deze mogelijke tendens zijn er volgens Struijs nog niet. Dat ligt volgens de voorzitter van de Politiebond aan het feit dat de politie te weinig middelen heeft om de wijk in te gaan en daarom te weinig zicht heeft op de problematiek.

„Navraag bij verschillende gemeenten leert wel dat er een enorm potentieel aan jongeren klaarstaat die dolgraag willen aansluiten bij criminele organisaties”, zegt Struijs. Het gaan dan veelal om jongeren die volgens Struijs het gevoel hebben dat zij geen of weinig kansen krijgen in de maatschappij.

Jeugdzorg

Volgens Victor van der Geest, hoogleraar criminologie aan de Vrije Universiteit, lijkt er inderdaad een verandering gaande ten aanzien van het profiel van daders van liquidaties. „Deze lijken jonger en vaker gewoon uit Nederland te komen.”

Van der Geest vervolgt dat de verklaringen voor de oorzaak hiervan uiteenlopen. „Aan de ene kant lijkt dit een groep die vatbaar is voor machtsvertoon en het grote geld. Ze willen erbij horen. Ook kunnen zij tegenwoordig eenvoudiger aan vuurwapens komen.”

Struijs sluit zich hierbij aan: „Deze jongeren zijn makkelijk beïnvloedbaar en hebben vaak een rolmodel naar wie wordt opgekeken. Zij rijden rond in dure auto’s en dragen de nieuwste horloges.”

Ook de bezuinigingen in de jeugdzorg leiden er volgens de voorzitter van de Politiebond toe dat het steeds lastiger wordt om tijdig in te grijpen bij jongeren die zichtbaar afglijden naar het criminele milieu.

Kleine klusjes

Hij vervolgt dat sommigen op hun dertiende al beginnen door kleine ‘klusjes’ te doen. „Bijvoorbeeld als spotter, door de buurt in de gaten te houden.” Deze jongeren krijgen duidelijke instructies mee over de geldende zwijgcultuur in het circuit: ga nooit of te nimmer praten met de politie.

„Er wordt ze meegegeven dat als ze opgepakt worden, ze waarschijnlijk snel weer op vrije voeten komen, omdat zij vanwege hun leeftijd worden opgenomen in de jeugddetentie. Hebben ze inderdaad niet gepraat, en ze komen weer vrij, dan stijgt hun status in het circuit aanzienlijk. Veel jongens hebben daar wel een straf voor over.”