Jelmer Visser Nieuws 16 sep 2019, 10:00

Leestijd: 3 minuten

Is vapen het nieuwe roken na opduiken mysterieuze longziekte? 

Amerikaanse artsen luiden de noodklok over een mysterieuze nieuwe longziekte die wordt gelinkt aan het roken van e-sigaretten.

Tenminste 450 mensen zouden aan deze aandoening lijden en zes van hen zijn inmiddels overleden. De Amerikaanse gezondheidsautoriteit CDC raadt het gebruik van de elektronische sigaret af tot er meer onderzoek is gedaan naar de risico’s.

Ernstige longziekte

Door de ziekte, die nog geen officiële aanduiding heeft, kunnen mensen die tot recent geen longklachten hadden in korte tijd ernstig achteruitgaan. Hierbij komen symptomen als pijn op de borst, kortademigheid, overgeven en het ophoesten van bloed voor. Een deel van de patiënten heeft hierdoor wekenlang op de intensive care gelegen en voor zes van hen mocht medische hulp niet meer baten.

Amerikaanse volksgezondheidsexperts proberen nu te achterhalen wat de oorzaak is. Zo gaan ze effecten van specifieke stoffen in de vulling van de e-sigaretten, waaronder marihuana, nader bestuderen. De Amerikaanse voedsel en geneesmiddelenautoriteit (FDA) wil hier niet op wachten en waarschuwt voor de gezondheidsrisico’s van ‘e-liquids’ die THC bevatten. Toch wordt niet alleen de vulling onder de loep genomen, de ziekte zou ook het gevolg kunnen zijn van overmatig gebruik of een hele andere oorzaak kunnen hebben.

Wat de oorzaak ook is

Deze berichten waren voor de Nederlandse Vereniging van Artsen voor Longziekten en Tuberculose (NVALT) aanleiding om een rondvraag te doen bij hun 1100 leden. In drie dagen tijd kwamen er drie meldingen over soortgelijke symptomen binnen uit Nederland. Nader onderzoek moet uitwijzen of het inderdaad door de e-sigaret komt, maar de waarschijnlijkheid is groot.

Nieuwe generatie ‘gezondere’ rookwaren

De e-sigaret is sinds 2008 op de markt en won de afgelopen jaren in een rap tempo aan populariteit. De gekoelde rook die wordt geïnhaleerd tijdens het vapen bevat minder teer en zou hierdoor een gezonder alternatief zijn voor sigaretten die met een ‘analoge’ aansteker branden. Dit was dan ook de reden dat verslavingsartsen de elektronische sigaret aanbevolen voor rokers die wilden stoppen.

Omdat er geen sprake is van rook maar damp, werd e-roken eveneens gezien als een slimme omzeiling van het rookverbod in de horeca. En hoewel niemand zal beweren dat roken goed voor je is, werd de e-sigaret al snel omarmd als een hippe nieuwe generatie rookwaar.

Ook veel jongeren, die nooit een echte peuk hebben aangeraakt, begonnen te vapen. Ondernemers zagen er ook wel brood in met als gevolg dat de vape-speciaalzaken als paddenstoelen uit de grond schoten. En dan zijn er ook nog de talloze webwinkels die gespecialiseerd zijn in elektronische rookwaren en e-liquids.

Nederlandse regels en gebruikers

Sinds 2016 zijn er strengere regels voor de verkoop van e-sigaretten in Nederland. Zo is het verboden om de artikelen te verkopen aan personen onder de 18, moeten er waarschuwingsteksten op de verpakkingen staan en is reclame maken verboden buiten tabakszaken.

Uit Kerncijfers Roken 2017 van het Trimbos Instituut blijkt dat ongeveer 530.000 Nederlanders (zo’n 3,1 procent van de bevolking) wel eens elektrisch rookte. Onder 18 t/m 24-jarigen was vapen veruit het populairst. Ongeveer 32 procent van de jongeren gaf in 2017 aan een hijs van e-sigaret genomen te hebben. Het totale aantal rokers in ons land daalde juist tussen 2014 en 2017 van 26 naar 23 procent.

Einde van de E-sigaretpret?  

Dat roken niet goed voor je is, weten we al decennialang. Maar ook hiervan werd lange tijd gedacht dat het geen kwaad kon. Hoewel er in de twintigste eeuw stevig gepaft werd, begonnen de gezondheidsrisico’s pas in de jaren ’60 duidelijk te worden. Het heeft daarna nog 30 jaar geduurd voordat overheden maatregelen invoerden om roken te ontmoedigen.

Betekent dit dat elektrisch roken het nieuwe roken wordt? Daar valt nog weinig over te zeggen omdat er meer onderzoek naar de mysterieuze longziekte en andere gevolgen nodig is. Duidelijk is dat de e-sigaret er iets mee te maken heeft, maar over het wat en hoe is nog te weinig informatie.

Over de risico’s voor de lange termijn kan bovendien nog minder gezegd worden omdat het een relatief nieuw product is en dat het tientallen jaren kan duren dat bepaalde gezondheidsklachten merkbaar zijn.