Tim van der Steen Nieuws 9 sep 2019, 16:26

Leestijd: 3 minuten

Halvering veestapel geen oplossing stikstofprobleem

Halvering van de Nederlandse veestapel moet volgens D66 ruimte maken voor nieuwbouw. Die oplossing past alleen niet bij het stikstofprobleem.

Nieuwe economische ontwikkelingen mogen de natuur niet schaden, dat is bij wet geregeld. Een overdaad aan stikstof en ammoniak zijn slecht voor de natuur. „Als je stikstof aan een plantje geeft gaat hij extra snel groeien”, legt Gerard Migchels uit. Hij is coördinator groen ondernemen met veehouderij aan de Universiteit Wageningen. „Stikstof is voeding, maar er zijn plantjes die juist een arme omgeving willen hebben. Die krijgen nu te veel voedsel en gaan dood of groeien slecht. Andere planten groeien te hard, dan krijg je een disbalans.”

Programma Aanpak Stikstof

De uitstoot moest dus worden teruggebracht. Om ontwikkelen toch mogelijk te maken hanteerde Nederland sinds 2015 het Programma Aanpak Stikstof. Een regel die stelde dat projecten mogen plaatsvinden op voorwaarde dat de uitstoot van stikstof per saldo zou afnemen. Een plan voor compensatie was hierbij genoeg om goedkeuring te krijgen en vrijwel ieder nieuw project kreeg fiat.

De regel stond toe dat nieuwe wegen werden aangelegd en stelde veehouderijen en bedrijven in staat om uit te breiden. Drie milieugroepen waren het hier niet mee eens en stapten naar de Raad van State. Zij waren van mening dat vooral bedrijven door de regel werden gediend en de natuur aan het kortste eind trok.

‘Stikstofuitspraak’

De Raad van State stelde de milieugroepen in het gelijk en oordeelde eind mei dat het PAS in strijd was met de Europese richtlijnen waarop de regel werd afgeschaft. „De reden dat de rechter ingreep is dat de beloftes om emissie terug te dringen niet werden behaald”, verklaart Migchels de uitspraak. „Vanaf nu moet er dus weer vooraf gegarandeerd worden dat dit lukt.” Goed nieuws voor de natuur maar door deze ‘stikstofuitspraak’ kwamen veel bouwprojecten stil te liggen.

Hieronder vallen onder meer grote projecten binnen infrastructuur zoals bruggen en wegen, landbouwprojecten als de aanleg van schuren en veestallen maar ook veel kleine projecten. Volgens een raming van NRC gaat het zelfs om 18.000 projecten in totaal, veel meer dan verwacht. Ook veel nieuwbouwprojecten liggen stil, dat is pijnlijk met het oog op de huidige woningnood.

Veestapel halveren

Volgens kamerlid Tjeerd de Groot (D66) is 70 procent van de Nederlandse uitstoot afkomstig vanuit de landbouw, met veehouderij als grootste boosdoener. Om ruimte te maken voor nieuwe bouwprojecten stelt D66 nu voor om de veestapel te halveren als oplossing voor het stikstofprobleem. In dit plan krijgen boeren de keuze: kringlooplandbouw, waarbij afvalstoffen opnieuw worden gebruikt, of stoppen.

Land- en tuinbouwvereniging LTO Nederland noemt het plan van de regeringspartij „bizar, een proefballonnetje dat niets oplost”. De brancheorganisaties van varkenshouders (POV) en pluimveehouders (NOP en NVP) sluiten zich daarbij aan. De honderd miljoen kippen en twaalf miljoen varkens vormen het grootste deel van de Nederlandse veestapel.

Maatwerk belangrijk

Migchels: „In de praktijk komt zo’n 45% van de totale ammoniakemissie in Nederland van landbouw, maar je kan je afvragen of dat cijfer relevant is. Anders dan broeikasgassen zijn uitstoot van ammoniak en stikstof lokale vraagstukken. Hoe dichter bij een natuurgebied, des te groter het effect van de emissie. Of dit gebeurt op één of op twintig kilometer afstand maakt een enorm verschil.”

Bij de aanpak van de uitstoot is het dus belangrijk om je af te vragen welke oorzaak de grootste invloed heeft in een bepaald gebied. Is dat bijvoorbeeld landbouw of juist verkeer? Verder is een vermindering van het aantal dieren één oplossing, er zijn er natuurlijk meer. „Water bij de mest te doen als deze wordt uitgereden zorgt al voor forse vermindering van de ammoniakuitstoot. Je moet kijken naar de plek, niet naar een oplossing voor heel Nederland. Wat draag het meeste bij aan de depositie voor een specifiek natuurgebied: maatwerk is belangrijk.”