Jelmer Visser Nieuws 1 sep 2019, 22:05

Leestijd: 10 minuten

Dream AND Donate: de twee gezichten van Oergoed

De excentrieke filantroop Robert-Jan Mastenbroek (29) wist het zeker. Een perceel in Witharen, gelegen in het buitengebied van Ommen (Overijssel), moest zijn paradijsje worden. Oergoed werd gesticht in 2018 en moest een zelfvoorzienende gemeenschap worden, waar spiritualiteit, duurzaamheid en creativiteit de scepter zwaaiden.

Een sekte willen ze het niet noemen, maar de sektarische kenmerken waren met de kennis van nu behoorlijk zichtbaar, zo stellen Adriaan Spronk (32), Bas (21) en een vrouwelijk lid van 25 (zij wil liever anoniem blijven). Zij voelen zich belazerd door de mensen achter Oergoed. Mastenbroek en zijn compagnon Rasta wonnen hun vertrouwen, beloofden gouden bergen, gingen met hun ideeën aan de haal, ‘investeerden’ bakken met geld en lieten hen nadien vertwijfeld achter.

Het eens zo utopische Oergoed bleek toch te mooi om waar te zijn en ligt er al sinds eind juni verlaten bij. De drie zijn inmiddels weer thuis en praatten met Metro over hoe het dagelijks leven er daar precies uitzag in de periode van zomer 2018 tot twee maanden geleden.

Van rechts naar links en driemaal over de kop

Terug naar het begin: Mastenbroek zou voor hij zichzelf Broer noemde een fortuin hebben verdiend in online ondernemingen, cryptogeld in de periode tussen 2014 en 2017 en met zijn crowdfundingskindje Dream or Donate. In deze periode had hij een relatie waaruit ook een kind kwam.

Toch zou dit dynamische en stressvolle jetsetleven echter zijn tol geëist hebben, Mastenbroek dronk veel, had last van depressies en was op zoek naar zingeving. Deze zingeving vond hij drie jaar geleden tijdens een ontmoeting met zijn toekomstige zakenpartner Sietse Pater (Rasta) in een coffeeshop. Een zestiger met dreadlocks en een behoorlijk lastig te traceren verleden. Samen hadden zij grote spirituele plannen met de wereld en het fortuin van Mastenbroek kon dit allemaal mogelijk maken.

Mastenbroek zou in de afgelopen jaren naar eigen zeggen getransformeerd van een gewiekste ‘rechtse’ egocentrische ondernemer in een linkse weldoener die met zijn gemeenschap de wereld een stukje mooier wilde maken. Hij nam afscheid van zijn geboortenaam en noemde zichzelf ‘Broer’. Pater – of Rasta – groeide op zijn beurt uit tot de geestelijk leider van deze gemeenschap, RTL-journalisten Daniel Verlaan en Youri Vugts tikten al een uitgebreid profiel op van dit markante tweetal.

Hun geesteskind was een zelfvoorzienende gemeenschap luisterend naar de naam Oergoed. De commune is ongeveer een anderhalf jaar operationeel geweest en telde op zijn hoogtepunt zeven vaste bewoners en een groep vaste vrijwilligers. Sinds eind juni is het terrein echter verlaten nadat de bewoners vertrokken na aanhoudende ruzies en chaos. Dit gebeurde ongeveer twee maanden voor Mastenbroek nationaal nieuws werd toen zijn crowdfundingssite Dream or Donate onverwacht uit de lucht ging.

Oergoed al goed

Bas werkte in bijna heel 2018 voor het duo en dit ging aanvankelijk met volle tevredenheid. Hij kon zijn creativiteit kwijt en er werd hem een geweldige toekomst beloofd. Zo maakte hij vlogs, moesten zijn kendama-netwerk en vaardigheden Nederland veroveren en mocht zelfs de titel ‘directeur’ van Oergoed dragen. Van echte invloed of inbreng was geen sprake, zo besefte hij pas achteraf.

„Kendama, een Japanse balanssport met oneindig veel trucjes, is een van mijn grote passies. In Nederland is deze scene nog klein maar wel in opkomst, ik organiseerde al kleinschalige evenementen en wilde de Kendama-sport in Nederland groot maken. Toen ik in contact kwam met Rasta van Oergoed, was hij meteen enthousiast. Ik werd overladen met complimenten en hij vertelde mij dat ik het helemaal ging maken. Dit stukje erkenning voelde natuurlijk erg prettig en hier begon ik ook meer in te geloven. Langzaamaan ging ik steeds meer met hem en later ook met Broer om,” vertelt hij terwijl hij zijn skills toont.

De jonge ondernemer meent dat de Oergoed-goeroes met zijn idee aan de haal zijn gegaan en het opbliezen tot megalomane proporties. „Mijn eigen kendama-merk werd omgedoopt tot ‘Rasta-kendama. Hoewel ik in de kleine Nederlandse scene bekend was, zou de naam van Rasta toch ‘beter verkopen dan die van mij’. Het werd steeds meer zijn project en ik kreeg telkens minder te vertellen. Op een gegeven moment werden tegen mijn advies in 7000 van deze items besteld die niet verkocht werden omdat het er veel te veel waren,” vervolgt hij

https://www.youtube.com/watch?v=pIs6WBF3ALU

In oktober 2018 vond het Big Bang Kendama Festival plaats op het Oergoed-terrein in Witharen. „Ik wilde een kleinschalig samenzijn organiseren, maar toen Broer of Mastenbroek zich ermee ging bemoeien werden de plannen steeds groter. Uiteindelijk verwachtte het tweetal 5000 bezoekers en hier werd ook naar begroot met grote artiesten, dure festivaltechniek en een forse horecavoorraad. De toestroom van duizenden bezoekers bleef echter uit waardoor Oergoed een flinke rekening gepresenteerd kreeg,” legt hij uit. Bas kreeg ondertussen meer en meer argwaan en besloot in december om de gemeenschap definitief de rug toe te keren.

Dit was echter geen probleem, het ‘oneindige’ internetfortuin van Broer dekte de kosten en ondanks het financiële fiasco werd onlangs een editie in oktober van dit jaar aangekondigd. Na alle commotie van afgelopen week over Dream or Donate werd deze echter afgelast nadat een ingehuurd organisatiebureau de stekker eruit trok.

Gouden bergen, kost een beetje

Het Oergoed-imperium had nog meer grote plannen; zo moesten er tien soortgelijke gemeenschappen komen, kwam er een camping, moest het een zorginstelling worden en verkochten ze biologische producten in winkels op hun eigen terrein en in Kampen. Dit winkelpland in Kampen luisterend naar de naam Rasta Rasta Natuurwinkel werd in het najaar van 2018 voor bijna een ton gerenoveerd en met cash afgerekend.

„Begin dit jaar kwam ik met ze in contact, dit was geen gemakkelijke tijd omdat ik net uit een burn-out kwam. Aanvankelijk moest ik niet zoveel van ze hebben, maar ik ging uiteindelijk toch overstag. Ze vertelden mij dat ik alles mocht doen dat mijn hartje begeerde. Uiteindelijk ging ik overstag en kreeg ik een eigen kamer daar,” vertelt het vrouwelijke lid. „Omdat ik glutenvrij eet, werd er ‘speciaal voor mij’ een grote voorraad glutenvrije producten ingekocht; een investering zo meenden zij. Ik stond ook steeds vaker in de winkel, maar kreeg al snel verwijten naar mijn hoofd geslingerd dat ik niet genoeg van ze kocht. Ook werden leveranciers geschoffeerd en was er sprake van een zeer chaotische situatie waarin ik nog enige orde probeerde te brengen.”

„Toen ik hen vertelde over het aanbieden van dagbesteding werd mijn idee lyrisch ontvangen. We kwamen op gesprek gehad bij een zorgstichting waarin Broer nogal overheersend was. De zorgverlener zag het niet zitten en zag van de samenwerking af. Maar dit weerhield Broer en Rasta niet van hun nieuwe doel; op 10 oktober 2020 moest Oergoed een zorgboederij worden voor mensen met een geestelijke beperking,” schetst ze.

https://www.youtube.com/watch?v=ImH-WlnnEkw

Ze geloofde echter in de goede intenties en nam de excentriciteit voor lief. „De onderlinge sfeer was erg wisselend en onvoorspelbaar; de ene keer was het relaxed, maar de andere keer was om te snijden tot schreeuwend aan toe, bovendien kon dit in een oogwenk omslaan. Ondertussen hadden ze alweer een nieuw project: het zogenaamde Spierenbos. Dit bos was vernoemd naar hun gezamenlijke single en ligt een paar kilometer van het Oergoedterrein vandaan in het buitengebied van het Overijsselse Dedemsvaart.”

Toekomstplannen, bedrijvigheid en investeringen waren er in overvloed. Paradoxaal genoeg hadden de twee frontmannen wel heel erg veel geld nodig om hun hedonistische levensstijl te kunnen betalen terwijl ze zich profileerden als post-materialistische hippies. De dure auto’s, werkvoertuigen, vastgoed, evenementen en luxe meubels werden allemaal ‘investeringen’ genoemd.

En het kon niet op, Rasta en Broer riepen eveneens een nieuwe zilveren cryptomunt in het leven die afkomstig zou zijn van aliens en ‘zou afrekenen met aards kapitaal en schuld’. De munten konden besteld worden op een website en de rente zou ‘live via een RFD-chip worden uitbetaald.

Goede intenties, loze beloftes en hoge verwachtingen

Ook op het erf van de gemeenschap was het tot juni van dit jaar een drukte van belang omdat de grote plannen ook moesten worden uitgevoerd. Met zeven permanente bewoners en een groep vaste vrijwilligers werd er hard gewerkt om samen een utopische mini-maatschappij te bewerkstelligen. Ze bouwden kassen, hutten en huizen terwijl er ook dieren zoals kippen, zwijntjes, paarden en katten present waren.

Een van hen was Adriaan Spronk, die worstelde met depressies en het na de mooie woorden van Mastenbroek helemaal zag zitten. Hij kon zijn liefde voor klussen, passie voor muziek en werkervaring in de zorg combineren op Oergoed. „Mij werd verteld dat ik hun geen kost en inwoning verschuldigd was en vette dingen mocht bouwen voor minderbedeelden. Dit leek me erg gaaf, ze waren bovendien erg aardig tegen me dus ik besloot met ze in zee te gaan.”

Na een poosje verbeterde de gemoedstoestand van de 32-jarige en gunde hij zichzelf tijd om zaken in een breder perspectief te zien. Dit waardeerden Broer en Rasta echter totaal niet. „Ik kon niets meer goed doen, werd niet meer serieus genomen en vernederd in bijzijn van anderen zodat ik weer in de pas ging lopen. Ik denk dat ze bewust beïnvloedbare mensen benaderen die niet lekker in hun vel zitten. Ze pakken je in en beweren al je dromen waar te kunnen maken. Kennelijk werd ik op het laatst te lastig voor ze.”

https://www.youtube.com/watch?v=_qyuQ_euHUw

Eind juni was het voor hem klaar, hij vroeg bij Mastenbroek ongeveer 1600 euro terug aan bouwmaterialen en dit escaleerde verder waarbij ook met politie werd gedreigd. “Weet je niet hoeveel wij in jou hebben geïnvesteerd? Bovendien heb jij óns juist geld gekost; 3000, 5000, 10.000 euro,” sneerde Mastenbroek ondanks het feit dat de 32-jarige klusser twee maanden lang vrijwilligerswerk had gedaan met de belofte van kost, inwoning en een loon van 1500 euro per maand.

Hij verliet het terrein en kreeg van Broer nog een laatste boodschap: „Wil je niet slecht over ons praten?”, luidde zijn verzoek. Spronk’s vertrek viel evenmin niet in goede aarde bij compagnon Rasta. In een opgenomen telefoongesprek is een laaiende – maar herkenbare – stem te horen die ‘hem in elkaar zou slaan en op zou zoeken’ en ‘tot aan Tokyo wilde laten verscheuren door pittbuls, jakhalzen en hyena’s.’ Ook op meerdere voicemailberichten zijn boodschappen met een soortgelijke strekking te horen.

Oergoed voorbij?

Over de werkwijze van Mastenbroek en Pater hebben ze geen goed woord over. „Ik zie er een patroon in. Deze twee benaderen mensen die zingeving zoeken in hun leven, een droom hebben en zich kwetsbaar opstellen. Dit zijn ideale kandidaten om gratis arbeid te komen verrichten voor hen. Ze denken bovendien direct in megalomane proporties, hebben zeer korte lontjes, denken alleen maar in materialisme en menen ook dat andere mensen hun bezit zijn. Zij hadden geen zorgen en het lag altijd aan de anderen. Ik zou niet uitsluiten dat Rasta Broer een bepaalde kant heeft uitgetrokken. Helpen met het werk op Oergoed deed hij in mijn overigens periode nooit. Hij zat hele dagen achter zijn computer en wij moesten hem herinneren aan maaltijden,” vat ze samen.

Of Mastenbroek daadwerkelijk in staat is om de gedupeerden Dream or Donate terug te betalen trekt het drietal in twijfel, ook over de vermeende hack is hen nooit iets verteld. Ze zetten eveneens vraagtekens bij de vermeende hack waardoor het platform geplaagd zou worden. De oud-Oergoedbewoners denken dat het zich in rap tempo groeiende filantropische imperium niet langer bekostigd kon worden met het banksaldo van Mastenbroek. De televisieoptredens van hem worden met een scheef oog bekeken. „Ja, typisch hij. Hij gelooft er nog steeds in, maar wij niet meer,” luidt de eensgezinde conclusie.

Na hun vertrek bleven ze allen ontgoocheld en gedesillusioneerd achter. Na een moeilijke periode met zelfverwijten, interne conflicten en aanvaarding gaat het inmiddels weer beter met ze. Vele illusies armer, zijn ze toch een droom rijker. De blik is gericht op de toekomst; Bas wil een creatieve ondernemer worden zonder de grootheidswaan van zijn voormalige collega’s, het vrouwelijke lid wil graag creatieve workshops voor kinderen gaan geven en Adriaan is van plan om met zijn klapcaravan een reis te maken door Europa.