Erik Jonk Nieuws 27 jul 2019, 08:00

Leestijd: 2 minuten

De lange geschiedenis van Pride Amsterdam

Met het herdenken van de Stonewall-rellen van 50 jaar geleden, neemt Pride Amsterdam 2019 een duik in de geschiedenis. Wat is de historie van de Pride – die deze zaterdag begint en tot en met 3 augustus duurt – zelf?

Remember the past, create the future. Met dat thema herdenkt Pride Amsterdam de Stonewall-rellen in New York (juni 1969, vijf dagen lang). De rellen ontstonden toen agenten homobar The Stonewall Inn ontruimden. Na jaren van treiterijen en geweldplegingen door de politie, besloten homoseksuele en lesbische bezoekers en travestieten terug te vechten. „Een scheidslijn in de geschiedenis van de LHBT-beweging”, vindt directeur Lucien Spee van stichting Amsterdam Gay Pride. „Een jaar later, op 28 juni 1970, werd in New York de eerste Pride Parade ter wereld gehouden.”

Nederland voorloper

Nederland bleek met twee kleine homodemonstraties in 1969 en 1970 al een voorloper. Het COC was in die tijd nog niet zo’n voorstander van grote protestoptochten. De organisatie wilde dat homo’s ‘als normale mensen werden beschouwd, die hun seksualiteit niet op een dergelijke demonstratieve manier zouden moeten uiten’.

Het COC veranderde van mening en daarmee was de eerste Nederlandse Gay Pride op 25 juni 1977 een feit. De naam toen: Internationale homobevrijdings- en solidariteitsdag. 2000 mensen deden mee. Niet op een boot, maar lopend door de Amsterdamse Leidsestraat.

Twee jaar later al kreeg de protestdag een nieuwe naam, Roze Zaterdag. In tegenstelling tot het buitenland, besloot Nederland deze Roze Zaterdag vanaf 1981 elk jaar in een andere stad te houden. De reden: homo-emancipatie was in de provincie noodzakelijker dan in de hoofdstad.

Praalwagens

Roze Zaterdag bestaat in ons land nog altijd, maar Amsterdam kreeg er in 1994 een extra evenement bij. Ook toen werd er gelopen, van het Homomonument naar het Museumplein. Wel reden er praalwagens mee. De tienduizenden toeschouwers reageerden soms geschokt op expliciete seksuele acts.

Uiteindelijk werd in 1996 de Amsterdam Pride bedacht. Dit moest een open en spontaan homofeest worden, zonder politiek of emanciperend doel. De Pride was er vanaf toen puur om de vrijheid te vieren. Amsterdam werd gepromoot als homo-uitgaansstad en vrijheids- en diversiteitsstad. Dit was een cadeau van gay-ondernemers, die het publiek in de stemming moest laten komen voor de Gay Games in ’98.

80 boten

Langzaamaan werd er toegewerkt naar een feest van een hele week, met de botenparade als hoogtepunt. In 1998 werd een maximum van 80 boten vastgesteld. Toeschouwersaantallen van een kwart miljoen werden heel normaal.

Er waren verschillende organisaties, meerdere namen (de bekendste was de Amsterdam Gay Pride), maar Pride Amsterdam bleef de vrijheid tot op de dag van vandaag vieren.

Bronnen: Pride Amsterdam, Lucien Spee, Reguliers.net, Wikipedia.

Metro deelt op zaterdag 3 augustus tijdens de Canal Parade een mini-Metro uit, de Pride Guide. Ook vind je deze handige A5-uitgave in de Metrobakken op diverse Amsterdamse stations.