Jelmer Visser Nieuws 15 jun 2019, 18:05

Leestijd: 3 minuten

Steeds meer ‘smartphoneschedels’ bij jonge mensen

Heb jij wel eens goed gevoeld aan de basis van je schedel? Controleer je achterhoofd eens op het punt waar de nek eindigt en de schedel begint. Voel je een hard uitsteeksel of een bonkige knobbel? Volgens de Amerikaanse onderzoeker David Sahar kan dit door overmatig gebruik van je smartphone of tablet komen.

Deze ‘smartphoneschedel’, die vroeger als een zeldzaamheid beschouwd werd, is steeds vaker aan bij moderne mensen aangetroffen en dan vooral bij jongeren tussen de 18 en de 30 jaar. Het extra stukje beenweefsel kan centimeters dik zijn en is bij sommige kale mensen zelfs aan de buitenkant zichtbaar.

De onderzoekers presenteerden hun bevindingen in het wetenschappelijke tijdschrift Nature en lichtten deze toe bij BBC Future.

https://giphy.com/gifs/3o6ZsStkJ9EhubQfxS

Puntige schedelbasis

Het botje aan de basis van de schedel werd als eerste opgemerkt in de 19e eeuw door de arts, antropoloog en anatoom Paul Broca, op zijn eigen achterhoofd. De Fransman vond het maar een vervelend ding, maar was wel benieuwd hoe vaak het voorkwam. Zoals het een wetenschapper betaamd, verrichtte hij veldwerk en zo kwam hij erachter dat het behoorlijk zeldzaam was.

Dat Broca een ‘trendsetter’ was, zal hij nooit meer weten aangezien hij stierf in 1880. Want tegenwoordig komt dit uitstekende stukje bot veel vaker voor. Dit blijkt uit het schedelonderzoek dat werd geleid door Dr. David Shahar. Het viel hem op dat in de afgelopen twintig jaar steeds meer mensen een dusdanige vergroeiing hadden op deze specifieke plek.

Het fenomeen komt vooral vaak voor bij jongeren tussen de 18 en de 30. Shahar meent dat dit komt omdat mensen in de 21ste eeuw steeds vaker naar beneden kijken om hun smartphone of tablet te bedienen. Omdat het menselijk lichaam niet gebouwd is om zo vaak naar beneden te kijken, worden er bij elk WhatsApp-bericht en elke Tinder-swipe spieren in de nek getraind die vroeger veel minder gebruikt werden.

Het lichaam anticipeert hierop door de zone die overmatig vaak gebruikt wordt te versterken. Dit resulteert in het aanmaken van extra bot, waardoor de druk over een groter oppervlak verdeeld wordt. Een menselijk hoofd weegt al snel een kilo of vijf en dit is een vergelijkbaar met een kleine halter. Het resultaat van deze ‘schedelfitness’ uit zich als een bonkig puntje dat zich met de jaren heeft ontwikkeld en sommige menselijke schedel zichtbaar verandert.

Van millimeters tot centimeters

Officieel heet dit een ‘uitwending achterhoofduitsteeksel’ en 41 procent van de onderzochte röntgenfoto’s die Sahar en zijn team onder de loep namen had het. Voor dit onderzoek gebruikten ze de beelden van 218 Australische proefpersonen tussen de 18 en de 30 jaar oud. Deze uitsteeksels waren in veel gevallen enkele millimeters, maar bij één proefpersoon werd een uitstekend stuk bot van maar liefst 3 centimeter gevonden.

Een uitsteeksel moest minimaal een halve centimeter zijn om als ‘uitwendig achterhoofduitsteeksel’ geclassificeerd te worden. Opvallend was eveneens het verschil tussen de geslachten; bij mannen was er bij 67 procent sprake van terwijl dit bij vrouwen slechts 20 procent was. Toch zijn deze percentages vele malen hoger dan aan het einde van de negentiende eeuw.

Wordt de smartphoneschedel de muisarm van dit decennium? Shahar stelt ons gerust. „Dit uitsteeksel is op zichzelf ongevaarlijk en zal ook niet verdwijnen. Sterker nog: ze zullen alleen maar groeien. Je kan het vergelijken met stalagmieten en stalactieten, als je er niks aan verandert dan zullen ze alleen maar groter worden. Het is gewoon een lichamelijke reactie op ons alledaagse gedrag."

Het extra botje zelf kan dus weinig kwaad, maar dat betekent niet dat overmatig naar beneden turen geen andere gevolgen kan hebben. Vanwege het vele buigen van de nek, doet het lichaam andere onnatuurlijke concessies die minder onschuldig zijn. Dit kan onder meer klachten aan de bovenrug, nek of ogen tot gevolg hebben.

Of we over een eeuw of vijf allemaal een soort van hippe achterhoofdhoorn hebben, kan nog niet vastgesteld worden.