Naomi Defoer Nieuws 24 jun 2019, 16:31

Leestijd: 3 minuten

Onderwijsraad: ‘breng plezier in lezen terug’

Stiekem met een zaklamp onder de deken – als tent behendig omhooggehouden met de knieën – lezen. Over de grote avonturen van kleine Pinkeltje, over de magie van Harry Potter of het antwoord op je meest prangende vraag: of de oceaan écht geel wordt als je deze met Fanta vult. Alhoewel ouders vroeger het boek in moesten nemen zodat de nodige nachtrust gepakt werd, liggen de gebundelde kunstwerken nu onder een dikke laag stof.

Kinderen lezen namelijk steeds minder. Tijd voor actie vinden de Onderwijsraad en de Raad voor Cultuur, daarom hebben ze maandag een oproep gedaan aan Ingrid van Engelshoven, minster van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap: „Lees! Een oproep tot een leesoffensief." De twee partijen roepen bibliotheken, scholen, ouders en kinderdagverblijven op om samen te werken en roepen de overheid op om te investeren in een samenhangend leesbeleid.

1 op de 5 jongeren is laaggeletterd

„De afgelopen weken is er veel aandacht geweest voor de laaggeletterdheid onder volwassenen, maar nu blijkt ook dat 1 op de 5 14-jarigen al een leesachterstand heeft", vertelt Edith Hooge, voorzitter van de Onderwijsraad. „Hierdoor kunnen zij als volwassene laaggeletterd worden en voorkomen is beter dan genezen. Bovendien leer je veel van lezen: woordenschat, taal, verbanden leggen, kritisch zijn en redeneren. Het is goed voor je latere loopbaan, de arbeidsmarkt en de deelname aan de democratie en de samenleving. Lezen is daar de sleutel voor. Hoe wil je anders de bijsluiter van een medicijn lezen of een e-mail van een verzekeraar beantwoorden."

Hoe die leesachterstand komt, daar heeft Hooge een mogelijke verklaring voor. „De afgelopen decennia is er enorm bezuinigd op bibliotheken", spreekt ze. „Ook is er in het onderwijs wel aandacht voor beta, techniek, ict en technische taal, maar de aandacht voor lezen, cultuur en de financiering ervan is een stiefkind geweest. Nu vragen wij daar uitdrukkelijk aandacht voor."

Minder plezier

Jongeren lezen niet alleen minder, maar ze hebben er ook minder plezier in. „Internationaal onderzoek wijst uit dat kinderen met minder plezier lezen en de Nederlandse jongeren bungelen dan ook nog eens onderaan", zegt de voorzitter. „Dat komt omdat het plezier samenhangt met het kunnen lezen. Op dit moment besteden scholen veel werk aan de leestechnieken, maar niet aan het plezier. Scholen raden wij daarom aan om soepel om te gaan met leeslijsten en deze aan te laten sluiten bij de nieuwsgierigheid en interesses van de jongeren. Overigens gaat het niet perse om het papieren boek een E-reader kan natuurlijk ook."

De belangrijkste tip is volgens Hooge: „Kinderen zelf vragen waar hun interesses liggen. Dat hebben wij ook gedaan. Kinderen gaven aan dat ze graag iets willen lezen vanuit nieuwsgierigheid. Ze houden ook van romans, avonturen en spannende verhalen. Of ze lezen over vreemde dingen zoals andere culturen of het moet juist dicht bij henzelf staan zodat ze zich ermee kunnen identificeren."

Eng boek

Zelf kan de voorzitter van de Onderwijsraad haar lievelingsboek maar al te goed herinneren. „Dat ging over een jongen in Siberië", vertelt ze. „Hij was helemaal alleen en moest zien te overleven in de sneeuw en maakt allerlei avonturen mee. Ik droom er nog steeds over, omdat het zo’n spannend en af en toe eng boek was."