Iris Hermans Nieuws 5 jun 2019, 07:10

Leestijd: 7 minuten

Goed Ghanees feest met een gezond tintje

Ghanese vereniging Mfantsiman werd opgericht na de Bijlmerramp. Zaterdag vieren ze feest, „we feesten goed en heel luidruchtig!” Maar er is ook een healthy diet workshop. „Velen van ons leven ongezond en sterven te jong.”

Welkom!

‘Welkom’ staat het in allerlei talen geschreven op de deurmatten, de naambordjes bevestigen de verschillende nationaliteiten hier in het appartementencomplex hartje Amsterdam Zuidoost. „Welkom!”, opent Robert Biney de deur, „wil je koffie?”

Bineys woonkamer is minimalistisch ingericht. Twee banken, eentje gedrapeerd in een grote vlag en een paar grote vazen naast een plasma-tv, waarop een film met Ghanese dans te zien is. Of beter gezegd: dans van de Fanti, want tot die etnische Ghanese groep behoort hij, evenals James Aggrey Friar, medeoprichter en voorzitter van Mfantsiman, de vereniging voor Fanti hier in Nederland. Mannen en vrouwen dansen en slaan op trommels. Nu als uitlaatklep, knikken de mannen naar het beeldscherm. „Héél vroeger was het hun WhatsApp. Iedereen in de omgeving wist precies wat met een bepaald trommelgeluid bedoeld werd. Dat de koning een boodschap had bijvoorbeeld, of dat er oorlog zou komen.”

Het is warm binnen en de ramen gaan wijd open. Biney, die de PR doet voor de vereniging en voorzitter Friar vertellen over de geschiedenis van Ghana. „Wist je dat er al vanaf de zeventiende eeuw vriendschappelijke banden bestaan tussen Ghanezen en de Hollanders die daar kwamen voor diamenten enzo?” En wel meer dan dat, grijnzen ze, ,,nog steeds zijn daar vele Vrooms, Bartels en De Heer, om er maar een paar te noemen.”

Friar woont hier al sinds 1970 en runt samen met zijn familie een goedlopend schoonmaakbedrijf. Biney is hier in 2004 gekomen en is voorman van een schoonmaak- en servicebedijf op Schiphol. Eerlijke en harde werkers zijn het, waar Ghanezen ook om bekend staan en ze wijzen naar de vlag, waarop drie mannen in een bootje hard aan het roeien zijn. „Anders komen we niet vooruit.”

Een dikke wietlucht walmt intussen door de open ramen naar binnen. Gebeurt wel vaker, ,,ook dat is Zuidoost!”

Bijlmerramp

Ze vertellen ook over het heden, want zaterdag is het feest en viert hun vereniging een zilveren jubileum. De directe aanleiding van hun oprichting is minder feestelijk: de Bijlmerramp, waarbij ook ruim 60 Ghanezen de dood vonden, en waarschijnlijk veel meer, „lang niet iedereen stond ingeschreven.” De volgende keer dat zoiets gebeurt („even afkloppen”) moeten we verenigd zijn, zodat we precies weten wie er bij zijn betrokken, dachten ze, „en zodat we de juiste actie kunnen ondernemen en voor onszelf kunnen zorgen.” Daarmee doelt de voorzitter op een passende uitvaart, want dat ging na de Bijlmerramp wel een beetje mis. „In onze cultuur word je niet op een maandag begraven.”

De gewoonte is dat de uitvaart het hele weekend duurt: de wake op vrijdag, de begrafenis op zaterdag en op zondag ‘Thanksgiving’. „En hoe meer mensen naar je afscheid komen, hoe beter, het betekent dat je een goed mens was tijdens je leven. Vandaar dat veel Fanti zich bij ons hebben aangesloten, alvast met het oog op hun eigen einde.”

Behalve informeren over ‘de laatste reis’, doet Mfantsiman veel meer voor haar leden, waarvan de teller nu op zo’n 200 staat. Belangrijkste doel: ze beter laten integreren in de Nederlandse samenleving, iets waar beide heren een succesvol voorbeeld van zijn.\

Frikandel

Hoe Nederlands ze zich voelen? Ze moeten lachen. Heel erg. „Ik eet altijd om zes uur”, vertelt Biney, „ik ben gek op boerenkool met worst, en ook op een frikandel speciaal.” En een kroketje gaat er ook wel in, al denkt hij met een pijnlijk gezicht terug aan die allereerste. „Hij lijkt koud van de buitenkant, maar is gloeiendheet van binnen, it burnt me, man!”

James Aggrey Friar, ook liefhebber van een frikandelletje op z’n tijd, heeft hier ‘discipline’ geleerd. Hij telt 67 lentes, maar oogt minimaal twee decennia jonger. Het geheim van deze fitgrandpa, die nog altijd samen is met zijn grote liefde waarmee hij drie kinderen -en twee kleinkinderen- heeft? „Ik eet gezond, mijn werk is mijn workout en ik heb het systeem leren kennen en zorg altijd dat ik alles goed op orde heb, geen stress dus.” Uit zijn tas, waarin alles overzichtelijk in mapjes en notitieboekjes zit, haalt hij een poster waarop het event van komende zaterdag wordt aangekondigd. ,,We hebben daar ook een healthy diet workshop, waarmee we bezoekers hopen te inspireren gezonder te eten en leven, want Ghanezen sterven hier veel jonger dan Nederlanders, en je kunt ook je cholesterol laten testen.” Dat is vaak veel te hoog, wat resulteert in diabetes type 2.

Fufu

Komt onder meer door te weinig beweging en te veel fufu. Klinkt als een Gooische poedel, maar is een Ghanees gerecht ‘vol zetmeel’ dat vaak nog heel laat wordt gegeten, weet Biney, die zelf ook wel van een lekkere fufu op zijn tijd houdt, maar nog altijd erg fit oogt, „ik loop tijdens werk acht uur per dag heel Schiphol op en neer.” Maar er is meer, glimlacht hij mysterieus. Zo brouwt hij graag zijn eigen energy-drink: water met knoflook, gember, komkommer en peterselie. „Laat het zeven uur staan en drink het met wat citroen.” Beiden eten verder genoeg groenten en fruit en Bineys lieveling? ,,De pijnappel.” Ananas dus.

Hun vereniging heeft ook als doel de leden te informeren over zaken als belastingen en taalonderwijs en fungeert als een plek waar mensen kunnen praten over hun problemen. Hun huidige locatie is nu een buurthuis in Holendrecht, maar dat is veel te klein geworden. Als sardientjes in een blikje zitten ze, maar waar een wil is, is een weg en de ambitieuze Fanti-mannen zijn al druk bezig. Ze willen in contact komen met woningcorporaties om te vragen of ze ergens een grote ruimte kunnen huren. Hun wens: heel snel een cultureel en ‘educational’ centrum openen. Deels om de hier geboren jeugd de Fanti-taal en de cultuur bij te brengen, maar ook om ze van de straat te houden door ze onderwijs en meer begeleiding te bieden. Een diepe zucht ontsnapt uit de mond van Friar. „Ik zie te veel jongeren in het criminele circuit terecht komen.” Zo’n centrum biedt zeker soelaas, verwacht hij, „het wordt dan een safe place.”

‘Fantistisch’

Maar de Mfantsiman Association stimuleert ook het ontdekken van de Hollandse cultuur. Zo was er laatst nog het uitstapje naar De Zaanse Schans. Dat was een mooie dag, blikt Friar terug. ,,We houden van sighsteeing en even ontspannen, de meesten van ons werken bijna zeven dagen per week.”

De twee vriendelijke Hollandse Ghanezen verheugen zich al op zaterdag. De Ghanese ambassadeur komt langs, evenals verschillende Ghanese officials en de voorzitter van stadsdeelraad Zuidoost. Maar bovenal gaat het om alle Fanti (en andere Ghanezen) uit heel het land die samenkomen om te dansen en feesten. „We gaan er een fantastische dag van maken!” Of een fantistische dag, ,,en iedereen is welkom bij ons.” Ze hebben hun traditionele jurken al klaarliggen en het moment dat ze die aantrekken, gebeurt iets met ze. „Je voelt je veel meer een met je verleden.” En hoe ze feesten? Een laatste grote lach bij beide heren. „Heel erg goed en heel erg luidruchtig!”

Over Mfantsiman en hun event

Nederland telt ruim 20.000 Ghanezen, waarvan de meesten in Amsterdam-Zuidoost wonen. Mfantsiman Association is bij lange na niet de enige vereniging voor Ghanezen in ons land. Alleen Amsterdam telt al zo’n dertig andere associations. „We komen allemaal uit andere delen, spreken een andere taal en hebben onze eigen cultuur.” Bij Mfantsiman Association zijn ook Ashanti’s en andere vaderlandgenoten welkom en op de 25ste verjaardag verwacht hij dan ook Ghanezen uit heel het land, maar ook veel Nederlanders en andere nationaliteiten: ,,Wie zin heeft in een feestje, moet zeker langskomen. Locatie en meer info op hun Facebookpagina.