Iris Hermans Nieuws 12 jun 2019, 04:10

Leestijd: 5 minuten

#FitZeeuw? Grootste aandeel 100-plussers in Zeeland

Nederland telt bijna 2200 honderdplussers, blijkt uit CBS-cijfers. Het kleinste aandeel woont in Noord-Brabant en Limburg, het grootste in Zeeland, al doet Schiermonnikoog ook goed mee.

FitZeeuw

Ook hij kent het verhaal -of urban legend-van het ongelooflijk oude, maar fitte Zeeuwse vrouwtje dat elke ochtend een duik in de zee neemt/nam, „maar wie dat precies is en of ze nog steeds leeft, weet ik niet.” Feit is wel dat de meeste honderdplussers in Zeeland wonen – gemiddeld 4, 5 op duizend tachtigplussers – en Sander van Buren, programma-manager van de Vitale Revolutie, waarvan de GGD Zeeland een belangrijke partner is en dat zich inzet om van Zeeland een (nog) gezondere provincie te maken, heeft wel een idee waarom. Hij somt de ‘magische woorden’ op: een combinatie van zon, strand, zee en ontspanning. „Het is hier allemaal en al zou je willen, je ontkomt er niet aan als je hier woont.”

View this post on Instagram

A post shared by Mosselen. Zo uit Zeeland (@mosselenzouitzeeland)

De zilte zeelucht die in Zeeland bijna overal de neusgaten instroomt is natuurlijk een gezondheids-pre, „Maar bovenal is de stress hier stukken lager dan in de Randstad bijvoorbeeld, en dat begint al in het verkeer. Vanaf Bergen op Zoom is het lekker rustig op de weg en zijn er geen middelvingers meer.” Hij zit midden in de opbouw van Zeeland Beach Classics, het grote internationale sportevent met de langste mosseltafel ter wereld. Twee vliegen in een gezondheidsklap, beaamt hij, want lichaamsbeweging en goed (Zeeuws) eten dragen ook zeker bij aan een hogere levensverwachting, „maar het is niet zo dat we hier elke dag mosselen en oesters eten, hoor.”

Dorpskerken

Ondanks dat er de meeste honderdplussers wonen, is het niet zo dat je in Zeeland struikelt over de rollators en je er op elke straathoek eentje tegenkomt. Maar ze zijn er zeker, weet hij. Ze wonen in verzorgingshuizen of bij de familie thuis, want die banden zijn hier hecht, net zoals het geloof nog altijd een grote rol speelt. Je ziet ze misschien niet ‘in het wild’, „maar als je een kijkje in de dorpskerk zou nemen, zie je gegarandeerd heel veel honderdplussers op de banken zitten.”

Behalve grote sociale controle, zorgen de gemeenten goed voor burgers, vervolgt hij en hij noemt Noord-Beveland ‘met z’n korte lijnen’ als voorbeeld. „Vrij directe zorg met toegankelijke zorgloketten waar je meteen wordt geholpen, een groot verschil met een Amsterdam waar je eerst 125 moet worden om goed geholpen te worden!”

Tips voor andere provincies: schuif die ambtelijke zorg even opzij en ‘kruip in de huid van die honderdjarige’. „Waar ben je bij gebaat? Voor de een is dat een extra paar steunkousen, voor een ander een gesprekje over het leven en dit kan heel gemakkelijk worden geregeld.” Niet door ‘die loketten’, waar hij inmiddels van gruwelt, „alles gaat daar zo traag!”, maar door een soort van integrale burgerzorg, waar iedereen net even wat extra voor een oudere doet. Iets wat in Zeeland al veelvuldig gebeurt, zeker ook dankzij eerdergenoemde familiebanden. Alle honderdplussers verdienen dit ook gewoon, stelt hij. „Ze hebben zo’n meerwaarde gehad voor de maatschappij, dankzij hen staan we waar we staan.” Van Buren schudt zijn hoofd, „maar ze worden vaak afgeschreven als niets meer waard.”

Het gaat hem niet overkomen, besluit de geboren Haarlemmer die met zijn gezin in Vlissingen woont. Terug naar de Randstad gaat hij nooit meer, sterker nog: volgend jaar emigreren ze van Zeeland naar Nieuw-Zeeland. Nog meer rust, natuur en ‘een hele andere mentaliteit’. „Het is daar zelfs zo bizar dat na vijf uur niet meer over werk wordt gepraat en als je mensen de weg vraagt op straat, doen ze het, ook al komen ze daardoor zelf te laat. Ik kan niet wachten.”

Griepgolf

Op 1 januari telde ons land 2189 honderdplussers. Negen meer dan 2018 en 36 minder dan 2017. 85 procent is vrouw. Dit hoge percentage is niet meer dan logisch, licht Dick ter Steege van CBS toe. „De levensverwachting ligt bij vrouwen hoger dan bij mannen, al kruipt dit wel steeds meer naar elkaar toe.” Dat er minder honderdplussers waren dan in 2017 heeft te maken met de griepepidemie begin 2018, waarin veel ouderen de laatste adem uitbliezen. ,,Zo’n griepgolf kan volgend jaar ook weer gebeuren, maar in grote lijnen kunnen we verwachten dat het aantal vanaf 2020 toe gaat nemen.” Omdat er meer mensen zijn door een kleine babyboom na de Eerste Wereldoorlog, maar ook een gezonde(re) levensstijl werkt mee. Toch heeft het bovenal te maken met de steeds beter wordende stand van de gezondheidszorg, ,,daarin kunnen grote stappen worden gemaakt.” Gemiddeld wonen er per gemeente 2,7 honderdplussers per duizend tachtigplussers. In 38 van de 355 Nederlandse gemeenten woonden begin 2019 helemaal geen honderdplussers.

2 x 100+ op Schier

„Weet je hoeveel er op Schiermonnikoog wonen?” Twee dus, viel het de CBS-man op die zelf nog nét niet de helft van honderd jaar telt. „Lijkt weinig, maar op een inwoneraantal van 1000 is dat heel erg veel.” Al kan het best zijn dat er inmiddels nog maar een honderdplusser over is: „We hebben op 1 januari geteld, maar weten niet wie het zijn, dus er kan best iemand zijn overleden, of juist zijn bijgekomen.”

Waar nu de burgemeester bij het bereiken van de magische 100 langskomt met een gelukswens en taart (als de jarige dat wil), zou het niet onverstandig zijn die leeftijd te verhogen, beaamt Ter Steege met een lach. Naar 105 bijvoorbeeld. „Er komen steeds meer honderdjarigen bij, terwijl het aantal gemeenten steeds kleiner wordt. Als burgemeester heb je er straks bijna een dagtaak aan om alle jarigen te feliciteren…!”