Redactie Metro Nieuws 22 mei 2019, 06:19

Leestijd: 3 minuten

Intimidatie en onvrijwillige seks altijd strafbaar

Seksuele intimidatie en onvrijwillige seks worden strafbaar. Minister Fred Grapperhaus van Justitie en Veiligheid gaat met deze wet aan de slag om slachtoffers die ‘bevriezen’ en daardoor niet kunnen protesteren, beter te beschermen. De wet tegen seksuele intimidatie moet ervoor zorgen dat opdringerige onverlaten niet langer hun gang kunnen gaan op straat en op het internet.

Strafbaar bij dwang

Nu is seks pas strafbaar als er dwang aan te pas komt. Dat betekent bijna altijd dat het slachtoffer zich verzet moet hebben. Toch verstijft ruim tweederde van de slachtoffers uit angst en is niet in staat zich te verweren of zelfs te protesteren, zeggen onderzoekers. Klinisch psycholoog Iva Bicanic legde eerder aan Metro uit hoe dat zit: „Je lichaam heeft deze reactie met als doel om te overleven. Je brein scant vliegensvlug wat er aan de hand is en besluit op dat moment niks te doen of mee te werken. Bij een verkrachtingssituatie is dat normaal slachtoffergedrag.”

Sinds de #metoo-beweging en na een aflevering van Zembla kwam de verandering op gang. Grapperhaus is ervan overtuigd dat de bescherming van slachtoffers tekortschiet. „Als de rechter vaststelt dat de dader dit wist, of op grond van feiten en omstandigheden behoorde te weten dat de ander niet uit vrije wil aan die seksuele handelingen deelnam, dan mag de rechter strafbaarheid constateren”, zei hij destijds in de uitzending.

Lagere straf op verkrachting

De rechter moet al kunnen veroordelen als de dader wist of had moeten weten dat het slachtoffer geen seks wilde, vindt hij. De straf wordt wel wat lager dan die op verkrachting. De minister denkt aan maximaal zes jaar cel.

Onwil kan blijken uit een uitdrukkelijk nee of afhoudende lichaamstaal, schrijft Grapperhaus aan de Tweede Kamer. Maar ook merkbaar weifelen, verstijven of niet (langer) meedoen met de seks kan al genoeg zijn. Dat moet immers reden zijn voor de initiatiefnemer om te vragen of de ander de seks nog wel wil. Laat die dat na, dan kan dat strafbaar zijn. Deze laatste variant zal in de praktijk wel wat lichter worden bestraft.

Online en offline intimidatie strafbaar

Ook seksuele intimidatie kan voortaan worden bestraft, op straat én op internet. Daaronder kunnen bijvoorbeeld seksueel getinte aanrakingen en opmerkingen en obscene gebaren vallen. Grapperhaus wil de openbare ruimte zo teruggeven aan bijvoorbeeld jonge vrouwen die door intimidatie sommige plaatsen mijden of zich anders gaan kleden.

Verbod op ‘sissen’

In Amsterdam en Rotterdam geldt al een plaatselijk verbod op ‘sissen’ en andere straatintimidatie. Grapperhaus wil dat nu landelijk aanpakken.

Nederland heeft al in 2011 met andere landen afgesproken seks tegen de wil en seksuele intimidatie strafbaar te stellen. Uit onder andere de #metoo-beweging maakt Grapperhaus ook op dat de tijd er rijp voor is. De samenleving tilt zwaarder aan zulk wangedrag dan voorheen, denkt hij.

Sneller hulp

Van alle slachtoffers van seksueel geweld vertelt ongeveer vijftien procent binnen 24 uur wat er is gebeurd. Een klein deel komt bij het Centrum Seksueel Geweld terecht. Dit centrum is opgericht voor verkrachtingsslachtoffers. Hoe sneller slachtoffers bij het centrum terechtkomen, hoe sneller de psychologen, politie, forensisch artsen en verpleegkundigen actie kunnen ondernemen. Zo hopen de initiatiefnemers niet alleen de slachtoffers beter te kunnen helpen, maar ook de dader sneller te kunnen vinden.