Kasper Hermans Nieuws 2 mei 2019, 14:39

Leestijd: 1 minuut

‘Het heelal trilde vorige week twee keer’

Het heelal heeft vorige week twee keer op zijn grondvesten getrild. Wetenschappers ontdekten twee zogeheten zwaartekrachtgolven. Die werden geregistreerd door speciale detectoren in de Verenigde Staten en Italië. In de weken ervoor waren al drie nieuwe trillingen geregistreerd. Het Nederlandse instituut Nikhef is betrokken bij het onderzoek.

500 miljoen lichtjaar

De scanners ontdekten op 25 april een trilling. Die werd veroorzaakt door de botsing van twee neutronensterren op 500 miljoen lichtjaar afstand van de aarde. Een dag later zagen ze weer een trilling. Die komt waarschijnlijk van de botsing van een neutronenster met een zwart gat op 1,2 miljard lichtjaar afstand. Dat zou bijzonder zijn. Zo’n aanvaring is namelijk nog niet eerder waargenomen.

De wetenschappers zijn nog wel terughoudend over die tweede trilling. „Het signaal is vrij zwak. Het is alsof je iemand hoort fluisteren in een drukke kroeg. Het is moeilijk om het woord te horen, of zelfs om zeker te zijn dat iemand überhaupt fluisterde."

Ruimtetijd

Albert Einstein opperde zo’n honderd jaar geleden dat het heelal bestaat uit ruimte en tijd. Die vormden volgens hem één geheel, dat hij ruimtetijd noemde. Dit is de ruggengraat van het heelal. Bij een grote gebeurtenis kan ruimtetijd iets uitrekken of krimpen. Die golf trekt het hele heelal door, te vergelijken met de rimpels in een vijver wanneer iemand er een steen in gooit. Dat gebeurt bijvoorbeeld als zwarte gaten of neutronensterren botsen.

Het gelijk van Einstein is pas nu te bewijzen, met extreem gevoelige detectoren. Daarin schijnen laserstralen door kilometerslange armen. Als een zwaartekrachtgolf langs de aarde trekt, verschuift de straal een miljoenste van een miljoenste van een miljoenste van een meter. De bedenkers kregen de Nobelprijs voor de Natuurkunde voor het ontwikkelen van de detectoren.