Tim van der Steen Nieuws 2 mei 2019, 04:01

Leestijd: 4 minuten

Apothekers ziek van agressie

Bij twintig apotheken in het Gooi stonden mensen gisteren tot het middaguur voor een dichte deur. Dit vanwege een protestactie tegen geneesmiddelentekorten en het voorkeursbeleid van zorgverzekeraars. Die leiden namelijk regelmatig tot agressie tegen baliemedewerkers.

Paul Lebbink is apotheker bij Transvaal in Den Haag, inhoudelijk staat hij volledig achter de actie. „De politiek is nu aan zet om het preferentiebeleid te verruimen, dat geeft apothekers de kans om patiënten beter aan de medicatie te helpen die zij willen slikken.”

Tekorten

Op dit moment krijgen veel baliemedewerkers in apotheken te maken met agressie en gescheld van patiënten die medicatie komen halen. Dit is niet nieuw, recent nog kwam in deze krant Ellen Kruize aan het woord. De apothekersassistente werd zelfs bedreigd met een mes nadat zij een man moest mededelen dat zijn gewenste medicijn niet langer werd vergoed.

De actie van de Gooise apothekers krijgt volgens de apothekersorganisatie KNMP navolging in de rest van het land, wanneer is nog niet bekend. KNMP-voorzitter Gerben Klein Nulent verklaarde dat „agressie tegen apothekers om medicijntekorten een nationaal probleem is.”

Boos aan de balie

Regelmatig mogen baliemedewerkers in apotheken aan patiënten uitleggen dat zij voortaan een ander medicijn krijgen, of dat hun middel simpelweg niet leverbaar is. Dat kan aan productieproblemen in het buitenland liggen, maar bijvoorbeeld ook wanneer een zorgverzekeraar overstapt op een ander, vaak goedkoper middel. Dit levert veel boosheid op aan de balie, terwijl de apothekers hier niets aan kunnen doen.

Volgens Nulent van KNMP is het doel van de actie in het Gooi vooral bedoeld om begrip te kweken voor het apothekersteam. „Zij zetten zich dagelijks in om mensen te helpen.” Van de veertig apothekers in het Gooi, hield de helft de deuren tot 12.00 uur gesloten.

Apotheker Lebbink herkent zich in de problemen: „Ook wij maken regelmatig mee dat patiënten niet blij zijn met de keuzes die verzekeraars maken. Daar zijn we droevig over, want het zorgt voor een minder geslaagde behandeling. Als apothekers is het onze bedoeling om mensen met medicatie bij hun gezondheid te helpen, niet om hen tegen te werken. Wij denken dat de verzekeraars hun besparingen best op een andere manier kunnen realiseren.”

Preferentiebeleid

Zorgverzekeraars kunnen er in sommige gevallen voor kiezen om een specifiek medicijn niet meer te vergoeden, maar hun ‘preferentie’ uit te spreken voor een ander middel dat dezelfde werking heeft. Het gaat dan bijvoorbeeld om dure medicatie waarvan het patent is verlopen, en dat nu ook door andere producenten op de markt gebracht mag worden. Vaak onder een andere naam en voor een lagere kostprijs.

Honderdduizenden patiënten krijgen nu jaarlijks te horen dat hun vertrouwde medicijn niet langer wordt vergoed of is vervangen, vaak zonder medische reden. Lebbink kan de beweegredenen van verzekeraars wel begrijpen: „Die moeten ook kijken hoe zij het goedkoop kunnen houden. Verzekeraars zijn ook echt niet onethisch, die hebben hun eigen invalshoek om voor patiënten te zorgen.”

Heft in eigen hand

Wel constateert hij steeds grotere problemen met beschikbaarheid. „We zien dat fabrikanten vaker zeggen: we verdienen er te weinig op. Terwijl patiënten het middel nog wel willen hebben wordt het dan toch uit productie gehaald. Of de productie wordt naar China verplaatst. Als daar vervolgens iets gebeurt, heeft de hele wereld daar last van.”

„Dit waren voor ons argumenten om te kijken of wij door eigen bereiding onze flexibiliteit konden vergroten”, vervolgt Lebbink. Met Transvaal apotheek is hij daarom gestart met het produceren van eigen medicatie. Genoeg om eventuele tekorten bij de Haagse apotheek op te vangen, maar natuurlijk niet om het hele land te bedienen. Wat hem betreft moet de strijd dan ook niet worden gevoerd tussen patiënten en apothekers, zoals nu vaak het geval, maar tussen producenten van medicijnen en de verzekeraars.

Hardnekkig probleem

Volgens het KNMP is het geneesmiddelentekort wereldwijd een probleem vanwege de toenemende prijsdruk op farmaceutische middelen. Om het probleem op landelijk niveau aan te pakken, is in Nederland de Werkgroep Geneesmiddelentekorten aangesteld, deze valt onder het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport.

„We zijn enorm afhankelijk geworden van de productie in China”, zegt Nulent van het KNMP. De Werkgroep Geneesmiddelentekorten probeert nu voorraden aan te leggen zodat tekorten tijdelijk kunnen worden opgevangen. „Er wordt geprobeerd om het aan te pakken, dat dit nu al zo lang duurt geeft wel aan hoe hardnekkig het probleem is.”