Erik Jonk Nieuws 1 apr 2019, 05:00

Leestijd: 8 minuten

Vluchtelingen? Niksen voor Johnny en Adil geen optie

Johnny de Mol en boezemvriend Adil Izemrane helpen sinds oktober 2015 vluchtelingen op het Griekse eiland Lesbos. Maandag maken zij bekend de werkzaamheden van hun stichting Movement on the Ground uit te breiden op Samos.

Het uitzicht is wijds en prachtig, een baby in een kinderstoel kraait vrolijk onverstaanbaar baby-aans. We zijn in Ransdorp onder de rook van Amsterdam.

In de keuken zijn ook twee gezworen vrienden, Adil Izemrane en Johnny de Mol. Zij zijn met vele anderen de stuwende krachten achter Movement on the Ground, de stichting die talloze vluchtelingen op Lesbos heeft geholpen. Twee vrienden, allebei vader van wolken van kinderen. Het geluk in deze keuken staat in schril contrast met wat het duo de afgelopen jaren in Griekenland heeft gezien.

Beroemde foto

„We zijn begonnen na het zien van de foto van Aylan”, mijmert De Mol. Hij doelt op het Syrische jongetje dat in 2015 op zee verdronk en aanspoelde op het strand van het Turkse Bodrum. Het was een beeld om het ijskoud van te krijgen. Hét beeld van de vluchtelingenproblematiek en hoe er met mensen wordt omgegaan. „Adil en ik zouden naar de eindfeesten op Ibiza gaan, zoals we jaarlijks deden. Maar we vonden het een gek idee om in de zee met een biertje feest te gaan vieren, terwijl dit in dezelfde zee gebeurd was.” Izemrane: „Ibiza was voor ons een moment om samen het leven te vieren. Na het zien van de foto hebben we onze vliegtickets omgeboekt. Als kindervrienden konden we niet geloven dat dit aan de hand was.” „Natuurlijk was ik er wel al even mee bezig. Met Het Vergeten Kind kwam ik in azc’s”, zegt zijn vriend. „Maar de foto was een omslag om iets te gaan inzamelen. En na een dag inzamelen vonden we: we moeten daar gewoon heen.” Izemrane: „Het werd Lesbos, want daar ging het helemaal mis.”

Sterven van de kou

Er is in ruim drie jaar tijd bergen werk verzet. Johnny de Mol moest het naast zijn drukke tv-werk doen, Adil Izemrane had toen nog een vastgoedbedrijf, nu is hij de head of mission voor stichting Movement on the Ground. Het eerste half jaar stonden de twee met andere vrienden voornamelijk op het strand en hielpen zij mensen uit bootjes en brachten hen naar kampen in gehuurde autootjes. De Mol: „Vluchtelingen werden op parkeerplaatsen gedropt. Daar stond dan alleen een dixie en een tent zonder verwarming. Wij vroegen ons af: waar zijn de grote partijen, hoe gaat dit, hoe werkt een kamp? Straks hebben deze mensen de overtocht overleefd, maar sterven zij van de kou. Het kan op Lesbos behoorlijk vriezen.”

Het liet de heren niet los. Ze kregen hulp van hun vrienden Marnix Bal uit de muziekfestival- (Loveland) en Charlie MacGregor uit de hotelwereld (The Student Hotel). De Mol: „Die hebben verstand van tenten bouwen op een terrein, hekken, food, sanitair, heaters, veiligheid, aantallen mensen op vierkante meters en hospitality. We kregen twee grote vrachtwagens muziekfestivalspullen mee naar Lesbos. Op dat parkeerterrein met die dixie hebben we in een week tijd een vluchtelingenkamp zo gepimpt, dat de logistiek als een Zwitsers uurwerk ging lopen.” Izemrane: „Op een rock ’n roll-manier werd het kamp omgebouwd tot een veilige, geordende omgeving.”

Camp to campus

Op een andere plek op Lesbos (waar al 750.000 vluchtelingen aan kwamen) werd de filosofie van Movement on the Ground verder uitgewerkt: de vluchtelingen moet je niet als slachtoffer zien, maar als human capital. Zo bedacht de stichting de camp to campus-filosofie. Officiële kampen worden nu samen met de vluchtelingen verbeterd en ook werkloze lokalen krijgen hun klussen. De Mol: „Zo krijgt de vluchtplek kleur, leven, arbeid, activiteiten en bedrijvigheid in plaats van dat het een grauwe plek is waar mensen de hele dag in hun tent zitten en daar alleen uit komen om in de rij te gaan staan voor eten.” Izemrane: „Mensen die alles kwijtgeraakt waren en aan de dood waren ontsnapt in een nóg deprimerender kamp stoppen? Dat konden wij niet geloven, maar het gebeurde. Dan is het zo moeilijk om een nieuw leven te beginnen. Wij betrekken de vluchtelingen bij alles. We vroegen hun naam, dat bleek al bijzonder. En vroegen wat hun baan in hun land was. Vluchtelingen voelen zich gezien en gehoord.” De Mol: „Timmerman? Hier heb je een gereedschapskist, vanavond terugbrengen. De lokalen en vluchtelingen samen, dat leek misschien een moeilijk verhaal te worden. Maar ’s avonds zaten Papadopoulos en Ahmed mooi samen aan de Ouzo. Dan bleken de mensen meer gemeenschappelijk te hebben dan dat ze van elkaar verschillen.”

Er ontstonden mooie dingen. „In een partnership met De Barca Foundation verzorgen wij een educatief sportprogramma (FutbolNet), zodat vluchtelingenkinderen en Griekse kinderen van minder bedeelde families samen kunnen spelen. Dit onder leiding van één Movement on the Ground-vrijwilliger en verder vluchtelingen en – alweer – lokale Grieken. Voor de maaltijden werd een humaner beleid bedacht. Vluchtelingen brengen het eten zelf van deur naar deur, in plaats van dat zij in de voor ons bekende lange rijen staan. Het zijn maar twee van de speerpunten”, zegt De Mol.

Geen politieke mening

Izemrane: „We blijven verder weg van elke politieke kleur. Wij hebben niet het antwoord of er plek is voor al deze mensen. De manier waarop zij de afgelopen jaren op veel plaatsen zijn opgevangen, vonden wij echter zwaar onder de maat. De beslissing of iemand terug naar zijn land moet, daar zijn andere partijen voor.”

De Griekse autoriteiten hebben het werk van De Mol en Izemrane inmiddels omarmd. Ze zien het goede werk, maar ook dat het aantal spanningen en conflicten tussen vluchtelingen afneemt. Er heerst rust en er worden bruggen gebouwd. De hulp wordt nu uitgebreid naar Samos, zo wordt maandag duidelijk. Movement on the Ground was er in februari en maart voor het eerst actief, toen samen met Stichting Vluchteling. De situatie is er schrijnend. Vierduizend vluchtelingen kwamen onlangs naar Samos, terwijl een opvang op het eiland bedoeld is voor zevenhonderd mensen. Stichting Vluchteling en Adil Izemrane en zijn mensen, deelden 2250 slaapzakken uit. Johnny is van plan om Samos later deze maand te bezoeken.

Een van de ergste plekken

De Mol: „Het ging om bevriezen of niet bevriezen, zo simpel is dat. Gevraagd is of we ons werk van Lesbos ook op Samos kunnen doen. Dat kunnen we, maar we willen het ook.” Izemrane: „Op Samos is het nu zoals Lesbos in het begin van de vluchtelingencrisis was. Het is een van de ergste plekken van Griekenland. Mensen leven rondom het kamp in de bossen. Samos heeft onze hulp net zo hard nodig als Lesbos. De blauwdruk van dat eiland kunnen we hier nu uitvoeren.”

Een derde stap is er al: mensen die in Nederland aankomen iets te doen geven. De Mol: „In de voormalige Bijlmerbajes hebben we het Movement Hotel gemaakt. Die wordt door nieuwkomers/statushouders gerund. De mensen kunnen vanuit daar doorstromen naar de hotellerie, waar een tekort is aan horecapersoneel.” Een vierde stap is wat de succesvolle tv-man betreft, die tijdens zijn werk in Griekenland nooit wordt herkend, het verspreiden van het verhaal. „Ons verhaal gaat veel verder dan de vluchtelingenproblematiek. Het gaat over medemenselijkheid. Over om je heen kijken in de wereld en als je iets kunt doen, dat je dat dan ook moet doen. Of het nou voor de medemens is of voor de dieren, of voor een plantje dat met uitsterven wordt bedreigd… Niks doen is geen optie. In elk geval niet voor ons.”

’s Avonds treft Metro Johnny de Mol toevallig weer. In Rotterdam Ahoy vertelt hij op het evenement Business Boost Live aan zevenduizend ondernemers zijn verhaal. Dit verhaal. „Hoe vond je het?”, vraagt hij de verslaggever na afloop. „Saai. Had het vandaag al gehoord, John.” „Néé”, reageert hij fel maar lachend. „Dit verhaal moet worden verspreid. Dat zei ik toch?” Meer weten? Kijk op Movementontheground.com.

Nacht van de Vluchteling

Johnny de Mol is opnieuw betrokken bij de Nacht van de Vluchteling, het jaarlijkse evenement van Stichting Vluchteling waarmee Movement on the Ground samenwerkte op Samos. Van 15 op 16 juni lopen duizenden deelnemers 10, 20 of 40 kilometer vanuit Rotterdam, Utrecht, Westerbork, Nijmegen en Amsterdam. Zij proberen in de nacht zoveel mogelijk geld bij elkaar te wandelen. Vorig jaar liep De Mol de Nacht van de Vluchtelingen met kinderen uit Amsterdam-Zuid. „Een witte klas. Eerst ben ik op de school gaan spreken. Als ze het begrijpen, is het fantastisch om dan met ze te lopen. Ze stellen zulke goeie vragen. Denk aan ‘waarom ga je met een bootje oversteken, dat is toch gevaarlijk?’ of ‘waarom ben je alleen gevlucht en heb je niet je vrienden meegenomen?’ Kinderen zijn heel fanatiek, dus ik wil dat dit jaar weer gaan doen.” Info: Nachtvandevluchteling.nl.