Lisa Vermeij Nieuws 3 apr 2019, 16:15

Leestijd: 2 minuten

Scheepswrak bij Wadden is schat aan informatie

Het is een archeologisch geluk bij een ongeluk. Eind februari is er bij de Waddeneilanden bij het bergen van de zeecontainers die tijdens de jaarwisseling overboord sloegen, een wrak van een schip uit de eerste helft van de zestiende eeuw gevonden. Het gaat om het oudste zeevarende schip dat ooit in de Nederlandse wateren is aangetroffen. Minister Ingrid van Engelshoven beschrijft de vondst als een „spectaculaire ontdekking”.

Schat aan informatie

„Het schip is een schat aan informatie over de Nederlandse geschiedenis en economie in de zestiende eeuw. Deze vondst kan ons waarschijnlijk veel missende informatie geven over de Gouden Eeuw geven”, zegt maritiem archeoloog Martijn Manders van de Rijksdienst Cultureel Erfgoed (RCE). Het schip dat zo’n 30 meter lang was en een ruim had van minimaal 7 meter breed is één van de eerste voorbeelden van een nieuwe Nederlandse bouwmethode voor grotere schepen.

‘Schip van rijkste families van Europa’

Tijdens een storm sloegen op 1 januari 2019 ruim 340 zeecontainers overboord, de bijzondere ontdekking werd gedaan nadat bergers op zoek gingen naar containers. Een grijper van de bergers, die aanvankelijk dachten dat het weer om een container ging, bracht wat hout en koperen platen aan wal. Die vondsten zijn naar het depot van de Rijksdienst gebracht. De platen vertonen merktekens van de familie Fugger, „een van de rijkste families van Europa”, vertelt de maritiem archeoloog. Die familie van ‘koperbaronnen’, uit het zuidwesten van het huidige Duitsland, bezat een aantal kopermijnen in de zestiende eeuw, bemachtigde een monopolie en werd schatrijk. De familie was niet erg getapt in de Hanzesteden en daarom weken de Fuggers uit naar de Nederlanders, die schepen ter beschikking konden stellen.

Het hout uit het wrak is onderzocht. Waarschijnlijk is het hout rond 1536 in België en Duitsland gekapt en is het schip enkele jaren later in Nederland gebouwd. De koperplaten, vierkante en ronde, stammen uit ongeveer dezelfde periode.

Waarom nu pas ontdekt?

„Er ligt zoveel zand in de Noordzee, heel veel schepen liggen onder een diepe lage zand. Door erosie en klimaatveranderingen veranderen de stromingen onder water en zo kan er plotseling een schip vrij spoelen”, legt Manders uit. Volgens de maritiem archeoloog liggen er nog wel zestig duizend andere historische vindplaatsen in de Noordzee. „Van ankers, verloren kanonnen tot aan vliegtuigen en zeker enkele duizenden scheepswrakken.”

Onderzoek met duikers

De Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed gaat het wrak zo snel mogelijk verder onderzoeken met duikers. Naar verwachting ligt er nog een groot gedeelte van het schip in het water. „Ik ben heel nieuwsgierig naar welke informatie nog meer boven water gaat komen. Dat is ook het mooie van archeologie: het prikkelt je nieuwsgierigheid en voorstellingsvermogen”, aldus minister Ingrid van Engelshoven.