Iris Hermans Nieuws 9 apr 2019, 06:05

Leestijd: 7 minuten

Hollands feest van herkenning: Polderpolonaise

Illustrator Merel tekende Nederland in haar Polderpolonaise. Zonder klompen, kaas en molens, maar met de kringverjaardag, een scootmobielserie, treinconversaties en heel veel ‘typische gewone Hollanders’. ,,Ik word daar zo gelukkig van!”

Samson

Dat ze omgevingsbewust is en net iets meer dan een ander ziet en registreert tijdens de meest triviale scènes, blijkt wel tijdens het interview op een Amsterdams terras. Met regelmaat wijst ze met haar mooi rood gelakte vingernagels iets aan, waar een ander misschien wel even naar zou kijken, om het vervolgens aan zich voorbij te laten gaan. De witgrijze krullenhond  -,,net Samson, vind ik niets aan” of de man met tattoo op zijn arm die hij ‘in zijn jonge tijden’ heeft laten zetten. ,,Die wil ik sowieso nog een keer tekenen.” Merel Corduwener (27) is illustrator en maakte in anderhalf jaar tijd haar Polderpolonaise, waarin ze je meeneemt in haar ontdekkingstocht door Nederland.

Het voelt als een feest van herkenning als je door het boek bladert. De kringverjaardag bijvoorbeeld, waar iemand naar de nieuwe heup van tante Hettie vraagt -,,gebeurt in mijn familie in elk geval wel”- en de oom die je al lang niet hebt gesproken die vraagt hoe het met je studie gaat, ‘ik werk al vijf jaar bij de gemeente…’ Ontzettend kneuterig, beaamt ze, inclusief de getekende plakjes leverworst die al nét te lang staan en de blokjes kaas met vlaggetjes erin, ,,maar toch zó gezellig.”

‘Lekker pik’

‘Kijk dat hertje daar’, ‘wat een knorrig kapsel’, ‘lekker pik’. Ja, ook de prent van het corps, vol bier, dassen en kroonluchters, zal bij menig lid een grijns der herkenning op het gezicht toveren. Of de serie scootmobiels, de een nog bonter versierd dan de ander, vol ballonnen, knuffels en/of vlaggetjes. Inspiratie daarvoor deed ze op straat op, maar ook door een festivalfilmpje waarin iemand in een scootmobiel werd gecrowdsurfd. ,,Ik moest bijna huilen toen ik dat zag, ik vind dat zo mooi.”

Merel schuwde de klompen-kaas-molen-clichés, maar zoomde in op andere dingen. ‘De huisstijl van Nederland’ en die zit vol variatie, van tekeningen vol begroetingen (‘Hoe gaat het?’ ‘Goed, druk’) tot roltrapirritaties (‘LOOP TOCH DOOR’) en de kletsende vrouwen met fiets aan de hand, waaraan een plastic Aldi-tas prijkt. ,,Dat is ook zo typisch Hollands”, roept ze het bijna uit, ,,lekker praktisch!”

Ze is iemand die van de welbekende kleine dingen geniet en dat is iets wat ze ook graag anderen wil laten zien middels haar tekeningen. ,,In deze tijden waarin veel mensen erg op zichzelf zijn en veel cynisme en chagrijn is, of onrust door verkiezingen, word ik gewoon heel erg vrolijk van mensen die koolmezen en lepelaars tellen op een vroege ochtend. Ik hoop dat mensen zich wat meer gaan realiseren hoe goed we het hebben.”

Trotse Tukker

View this post on Instagram

A post shared by Merel Corduwener (@merelcorduwener)

Zonder maar een zweem van een accent te bespeuren, vertelt ze altijd en overal dat ze een trotse Tukker is. ,,Ook een beetje om af te zetten tegen de Amsterdamhype.” Een ‘beetje een haat-liefde verhouding’ heeft ze met de stad waar ze sinds haar 21stewoont. Ze wilde dan ook een prentboek waarin Amsterdam en Amsterdammers eens niet centraal staan. Vaak veel te gestyled, leven in een eigen gecreëerde bubbel en ‘ik ben geen Hollander, ik ben een Amsterdammer’ als motto lijken te hebben, zo omschrijft ze dit treffend. ,,Ik houd van subtiele authenticiteit.”

Zoals de vrouw die ze spotte in Enschede. Helemaal in het roze, van legging tot telefoonhoes, ,,maar je zag gewoon aan haar dat het niet bewust gedaan was, juist dát vind ik mooi om te tekenen.” Met een ondeugende rebelse blik in haar diepblauwe ogen: ,,daarom heb ik Noord-Holland en Amsterdam ook als laatste in het boek gedaan.”

Maar het is ook de stad waarvan ze houdt -,,er is hier zo veel”- en waaraan ze haar doorbraak heeft te danken. Want toen ze er net woonde, tekende ze een stadsplattegrond om niet te verdwalen -ze heeft heel lang zonder smartphone met Google Maps rondgelopen en gefietst-, die ze op een illustratorsblog plaatste. Het werd opgepikt door Het Parool en De Volkskrant en het balletje ging rollen. De goede kant op. ,,Daar ben ik Amsterdam dankbaar voor.”

Het Allerleukste Blad

Haar Enschede komt regelmatig terug, zoals haar moederlijk huis aan de Lipperkerkstraat, en dat van de buren, ,,dat weten ze trouwens nog helemaal niet…” Of op de voorkant, waarop een verkeersbord met Enschede 74, Nijmegen 90 en Amsterdam 111 staat. Gemaakt met Zwolle als uitgangspunt, de stad waar ze Kunstacademie ArtEZ heeft gedaan.

Als kleine Merel wilde ze ook al tekenaar worden (,,of iets met theater”) en op haar negende had ze haar eigen magazine. Ze glimlacht als ze aan Het Allerleukste Blad terugdenkt. ,,Ik had 40 abonnees. Mijn oom printte alles uit, mijn moeder verstuurde het.”

Tekenaartjes worden groot. Van een magazine met 40 lezers tot een boek met een veel grotere oplage. Behalve tekeningen, staat Polderpolonaise, dat een reis door alle provincies vormt, vol weetjes. Zoals het wereldrecord polonaise (1412 mensen, Brabant) en de grootste Vinexwijk van Nederland (Leidsche Rijn, Utrecht). Ook staan er reacties in van Nederlanders naar aanleiding van een enquête die ze uitzette en waar ruim 1250 mensen op reageerden.

,,De antwoorden waren zo’n cadeau.” ‘Mensen die tring tring zeggen op de fiets als ze geen bel hebben’ op de vraag waaraan erger je je in het dagelijks leven, of  ‘hoewel ik geen cent heb om een luis mee dood te drukken, heb ik het hier relatief goed’ op: ben je blij om hier te wonen?

Treinleven

Ze gaat graag met de trein, de gelegenheid bij uitstek om eens goed te observeren, ,,net klein Nederland in een coupé”, iets wat je ook terugziet in haar treinconversatietekeningen. In de polonaise, een van de vele tekeningen die niet onderdoet voor een M.C. Escher, omdat je er naar blijft kijken en telkens weer wat nieuws ontdekt, heeft ze 34 polonaise-gangers getekend. Waaronder haar vriend Richard -vooraan, met baardje-, Maxima, ,,al lijkt die meer op een dragqueen” en Jannie uit Heel Holland Bakt, ,,dat vind ik dus zo’n charmante vrouw.” Ze heeft ook zichzelf getekend. ,,Maar het lijkt eigenlijk helemaal niet!” Het is moeilijk om jezelf te tekenen.”

Net zoals handen, maar daar heeft de pientere tekenaar wat op gevonden: stompjes en een ‘handjesbestand’. ,,Ik heb veel mensen eerst met stompjes getekend, een bestand vol met verschillende getekende handen gemaakt en daarna de handen op de stompjes geplaatst.” Dat typeert meteen haar werkwijze: eerst alles los tekenen en er op de computer een geheel van te maken. En net zoals in Walt Disney-films personages worden ‘gerecycled’, hergebruikt zij ook veel. Scheelt tijd, ,,en het zorgt voor een consistente stijl.” Maakt overigens helemaal niets uit voor de originaliteit, elke plaat is weer uniek.

Tekenaar des Vaderslands?

Afgelopen weekend was ze op het strand en zag daar weer allerlei potentiële Typische Hollanders-scènes, waarbij haar handen spontaan ‘teken dit!’ riepen. Dus ja, een vervolg zou zeker haar wens zijn. En ze heeft er nog een, verklapt ze. Tekenaar des vaderlands worden, in navolging van de dichter en fotograaf. Ze droomt even weg, op het terras in Amsterdam.

View this post on Instagram

A post shared by Merel Corduwener (@merelcorduwener)

,,Ik zou het heel graag willen tekenen als iets groots of juist kleins gebeurt, een feest als Koningsdag, of dat de insecten verdwijnen.” Tekenaar van Nederland, iets wat op haar lijf zou zijn geschreven, of getekend.

Bammetjes met kaas in plastic zakjes, houden van regelmaat en kraanwater, losgaan op Koningsdag… Ze heeft het allemaal met liefde en aandacht getekend. Het typeert de gewone Hollander, zonder enige negatieve connotatie. ,,Iedereen is daarin ook weer uniek. Ik ben het zelf ook… Al doe ik mijn boterhammen in aluminiumfolie.”