Iris Hermans Nieuws 17 apr 2019, 07:10

Leestijd: 5 minuten

Hoera, het is Internationale Haiku Dag!

Hoera, het is Internationale Haiku Dag! Robin leest ze graag en schrijft ze ook zelf, ,,het zorgt voor innerlijke rust.”

Knappe Knip

In De Knappe Knip, een koffietent slash lunchroom in Amsterdam Oud Zuid zit Robin Kerkhof er helemaal klaar voor. ,,Allitereert mooi hè, De Knappe Knip, en ze hebben ook nog eens de beste koffie van Amsterdam.” Voor hem ligt een aantal haikubundels, onder meer van Luk Gybels, de dichter die hem inspireerde tot het maken van eigen haiku’s. Kerkhof is hoofdredacteur van Poezieverrijkt.nl, waarop onder meer de haiku te vinden is, van hemzelf, en van anderen. Hij leest er een van ‘haiku-held’ Gybels voor, zoals hij die al talloze keren zelf heeft gelezen.

,,Mooi hè?"

Hij ademt uit, met een zuchtkleine zinnetjes met meestal een 5-7-5 lettergrepen stramien, er zit veel meer in. ,,Niet iedereen snapt het ook, of voelt het.” Het is net als met schilderkunst, voor sommige werken moet je ook echt even gaan zitten en het in je opnemen. ,,Er zit vaak een dubbele lading in, of een speling van taal.”

,,Snap je hem?”

Hooked aan haiku

Bevlogen vertelt hij vervolgens over hoe hij in de haikupoëzie terecht is gekomen. Begon eigenlijk heel onromantisch met Twitter, grijnst hij. ,,Daar had je toen van de twichten, gedichten van maximaal 140 tekens, het ideale platform voor de haiku.” Bijna tien jaar verder en hij is hooked aan de haiku en vooral de trein of de tram is de perfecte plek om een bundel te lezen, vervolgt hij, of een haiku te maken. Hij pakt dan zijn telefoonnotities erbij en gaat aan de slag.

Of nee, het proces begint al eerder, wanneer hij ergens loopt en iets ziet/hoort/ruikt/voelt wat hem opvalt. ,,Dan moet je dus wel even je telefoon uitzetten!” ‘Opmerkelijk’ is het sleutelwoord. Bijvoorbeeld die keer dat hij in de tram zat en tussen de rails allemaal dezelfde bloemen zag, behalve een. Die viel op. ,,Voor mijn haiku maakte ik er een paddenstoel van.”

Helena

Nadat De Knappe Knip eigenaar Mohammed hem nog een koffie brengt, met een dadel -,,gaan heel lekker samen”- vertelt hij over zijn dochter Helena, nu vijf, die een grote inspiratiebron voor hem bleek, zo is ook te lezen op zijn eigen website. Hij wijst naar het grasveld tegenover De Knappe Knip, waar honderden narcissen staan, net uitgebloeid. Twee jaar geleden stonden ze volop in bloei en liep zijn dochter erdoorheen. ,,Ik zag hoe ze verwonderd een bloem vastpakte, die toen knakte.” Hij krijgt een bijna dromerige blik in zijn ogen, ,,Dat vond ik zo mooi. Ik schreef het op in mijn notities en maakte er later een haiku van.”

Verrassing

De freelance tekstschrijver die behalve haiku’s ook andere dichtvormen gebruikt, denkt dat het maken van een goed gedicht, of het nu een haiku of een sonnet of vrije vers is, deels talent is, ,,Maar ook vakmanschap. Je hebt als het ware een gereedschapskist vol instrumenten als de metafoor en alliteratie en dan is het daarna eigenlijk klooien met woorden.” Of toveren, ,,het is altijd weer een verrassing wat er uitkomt.”

View this post on Instagram

A post shared by エノテカ/ENOTECA (@enoteca_wine)

Ondanks dat hij in een stad woont dat ‘opmerkelijk’ in het dna lijkt hebben, is het niet zo dat er dagelijks een haiku uitrolt. Zou op zich wel kunnen, beaamt hij, ,,ik wil alleen wel echt goede maken en daar ben je wel even mee bezig, hoe simpel het ook lijkt.” Het is moeilijker dan mensen misschien zullen denken, verklapt hij, ,,omdat je voor ontroering wil zorgen, dat gebeurt vaak door de derde regel, waarin een wending zit.” Net zoals bij een spannende thriller, knikt hij, ,,een onverwachte twist.”

Rust

Kerkhof, ooit een echte bèta tot hij Civiele Techniek ging studeren en ontdekte dat zijn hart toch meer bij taal lag, is groot fan van de haiku’s, die voor hem meditatief werken. ,,Je moet jezelf dwingen het rustig te lezen en dan op je in laten werken. Het leidt tot innerlijke rust, probeer het zelf maar eens.” Hij laat er een van hemzelf lezen.

,,Voel je het?”

Hij werkt momenteel aan een klus in Den Haag en er is iets dat hem elke dag opvalt wanneer hij uit de volle trein stapt. Reizigers die massaal tegelijkertijd de stenen trap afsnellen, behalve die ene persoon, die juist zijn weg naar boven zoekt, houvast zoekend aan de leuning, of muur. Hij neemt nog een laatste slok van zijn koffie en bijt in de dadel, terwijl hij even nadenkt. ,,Ja, dan voel ik aan alles dat ik daar nog haiku over moet maken.”

Haiku Kring Nederland

Haiku Kring Nederland is dé vereniging voor haikuliefhebbers. Elke drie maanden, bij het wisselen van de seizoenen, want dat is belangrijk in de haikudichtkunst, verschijnt hun magazine Vuursteen en op hun website haiku.nl lees je alles over de Japanse dichtvorm:

De haiku is een van oorsprong Japans gedicht, dat in de afgelopen eeuw in de rest van wereld steeds meer navolging kreeg. Inmiddels wordt deze vorm in vele landen en talen beoefend. Sommige westerse haikudichters houden zich precies aan de oorspronkelijke Japanse regels ( 5-7-5 lettergrepen stramien) anderen, ook in Japan zelf, vinden dat het onzin is om daar in andere landen en talen zo strak aan vast te houden.

*Belangrijk element in de Japanse haiku is het gebruik van een woord, waaruit het seizoen blijkt waarin de haiku gesitueerd is. Overigens komt, ook in Japan, de seizoenloze haiku tegenwoordig steeds meer voor.

* Een gangbare opvatting is dat in een haiku de natuur, of iets in de natuur, centraal staat.

* Woorden als mooi, ontroerend, of aangrijpend, die een waardeoordeel inhouden of gevoelswaarde uitdrukken, kunnen beter vermeden worden. De beleving van de dingen moet niet worden benoemd, maar opgeroepen.

*In principe wordt rijm in haiku niet gewaardeerd.

* De dichter laat de dingen zoveel mogelijk voor zichzelf spreken en blijft zelf op de achtergrond. In veel haiku’s is hij/zij zelfs onzichtbaar.

https://www.instagram.com/p/BwUNOFJFWCa/

https://www.instagram.com/p/BwUWYEDDW26/