Cerise van Vliet Nieuws 15 apr 2019, 05:44

Leestijd: 4 minuten

Examenbundel 40 jaar: ‘Ik krijg nog steeds veel lof’

Het is feest bij Examenbundel van uitgever ThiemeMeulenhoff. Vandaag gebruiken leerlingen het boek al 40 jaar als reddingsboei voor hun eindexamen op de middelbare school.

Veertig jaar geleden voelde economiedocent Jack Wiebenga aan alles dat zijn leerlingen behoefte hadden aan voorbeelden van oude examens om mee te oefenen voor hun eigen meesterproef. „Destijds was er niks om mee te oefenen. Leerlingen moesten examen doen, maar hadden er nog nooit één gezien”, vertelt hij.

Tenzij je een topleraar had die de moeite nam om bij de conciërge een kopie te laten maken – kopieerapparaten waren er meestal nog niet, dus dat was echt veel moeite – had je nog nooit een examen gezien en had je geen idee wat je te wachten stond. „Ik merkte dat mijn leerlingen daar mee zaten, dus ik oefende oude examens met ze. Met de antwoorden erbij.”

Revolutionair

Dat hij de antwoorden bij de opgaven gaf, was heel bijzonder. In die tijd was het behoorlijk revolutionair om zomaar de uitkomsten te verklappen. Toch deed hij het. „Zonder antwoorden ben je hopeloos bezig, je weet niet of je het goed doet en als je vastloopt kan je niet verder.” De leerlingen waren er blij mee. Collega’s niet zo: „Klassiek denkende docenten hadden er moeite mee ja, volgens hen zouden de leerlingen alles overschrijven en niks leren.”

Toch kwamen de antwoorden er en het boek werd razend populair. „Leerlingen kwamen uit Den Haag naar Amsterdam met de trein om de boeken te halen. Destijds lagen ze nog niet in elke boekhandel. Ik ging die zelf langs met mijn autootje om ze aan te prijzen.” Wat betreft de verkrijgbaarheid is er een hoop veranderd, maar wat betreft de populariteit niet.

Altijd gespreksstof

„Als ik jongeren zie, heb ik altijd wat om over te praten”, zegt de trotse bedenker. „Als ik ze vertel dat ik die bundel heb bedacht zeggen ze altijd ‘WAT! Daar heb ik mijn diploma aan te danken.’ Ik krijg nog steeds ontzettend veel lof… Het succes is fantastisch, ik had dit nooit verwacht met zo’n doodsimpel concept.”

De boeken bestaan uit een verzameling van oude examens, aangevuld met uitgebreide antwoorden op de opgaven. Door met een kritisch oog geschikte collega’s uit te zoeken lukte het Wiebenga al snel om voor elk vak op iedere schoolniveau een examenbundel te maken. Naast zijn eigen bundel voor economie. Nu zijn de boeken niet meer weg te denken uit de examenperiode van iedere student.

Documentaire

Om het jubileum te vieren, gaat maandag ook de documentaire ‘Blokken, stressen, slagen’ in première. In de film vertelt meneer Wiebenga over de beginperiode van de Examenbundel. Experts als Paul Kirschner van de Open Universiteit en puberexpert Marina van der Wal vertellen over het verschijnsel eindexamen en de bijbehorende stress, het verschil tussen digitaal en uit boeken leren en het puberbrein.

Filmmaakster Sharon Kromotaroeno maakte de film. „We wilden de huidige ‘Generatie Z’ in beeld brengen in de periode dat ze examineren”, legt ze uit. „We kijken waar de huidige scholier zoal mee te dealen heeft op het moment dat ‘ie examen moet doen.”

Veel onzekerheid

Dat zijn volgens de maakster nogal wat onzekerheden. „Ze krijgen uiteraard te maken met keuzestress, er zijn veel onzekerheden op de arbeidsmarkt en de digitalisering komt daar ook nog bij. We spraken bijvoorbeeld iemand die er bewust voor kiest om alles van papier te leren.”

De ‘papier vs. digitaal’-discussie is een grote in de film. Onderzoeker Kirschner verklaart bijvoorbeeld wat er in je brein gebeurt als je van papier leert of van een scherm. „Hij onderschrijft heel duidelijk dat het belangrijk is dat er juist uit boeken wordt geleerd. Hoe het precies werkt, kan hij beter uitleggen, maar het gaat erom dat de informatie van een scherm minder diep in je brein wordt opgeslagen.”

Zelf moet de filmmaakster toegeven dat ze geen Examenbundel gebruikte voor haar examen. „Nee, ik was niet echt een voorbeeldleerling”, zegt ze lachend. „Ik las alles een dag van tevoren door en ben met een zesje geslaagd!”

De film ‘Blokken, stressen, slagen’ is vanavond om 19:30 te zien bij Vue Amersfoort. De Examenbundels van meneer Wiebenga zijn als vanouds online en in de boekhandel te vinden.