Naomi Defoer Nieuws 29 apr 2019, 16:57

Leestijd: 7 minuten

Deze app spoort depressieve jongeren op

G-Moji zelfhulp app helpt jongeren met psychische problemen: ‘Pubers vinden het lastig om direct aan een psycholoog te vertellen hoe ze zich voelen’

De app is geen vervanging van een psycholoog, maar een indicator om psychische problemen eerder op te sporen en de juiste behandeling aan te kunnen bieden. Aan de hand van 32 jongeren is de app nu getest. „Tijdens een periode van drie maanden hebben twee meisjes een zelfmoordpoging gedaan", vertelt Levi van Dam, orthopedagoog en wetenschappelijk onderzoeker van jeugdhulp aan de Universiteit van Amsterdam. „Met een emoticon werd gevraagd hoe ze in hun vel zaten en de mate van schermtijd, beweging en belgedrag werd automatisch bijgehouden door de app."

Positieve emoji’s

De ene helft van de jongeren had geen psychische problemen en de andere helft wel. Die laatste groep was hiervoor ook al in behandeling bij Bascule, academisch centrum voor kinder- en jeugdpsychiatrie. De twee meisjes behoorden ook tot deze groep. „In het begin vulden de twee meisjes minder positieve emoji’s in dan de andere deelnemers", zegt de orthopedagoog. „En rond de periode van de suicide gebruikten zij helemaal geen positieve emoji’s meer."

De app is ontwikkeld door Garage2020, een innovatiewerkplaats die zich richt op jeugdhulp vanuit een andere invalshoek zoals: websites, apps en online games. Garage2020 is een netwerk van innovatiewerkplaatsen in Nederland met teams in Amsterdam, Rotterdam, Leiden, Twente en Brabant. Onderwerpen die Garage2020 behandelt zijn: sociaal-emotionele vaardigheden, communicatie, hechting, pesten, emoties onder controle houden, uithuisplaatsing en dus psychische gezondheid.

Voorkomen uithuisplaatsing

De bedoeling van de uiteindelijke data, is een snellere terugkoppeling naar de psycholoog. „Nu slaat een behandelaar zijn agenda open en zegt hij dat hij over twee weken om 14.00 uur tijd heeft", legt van Dam uit. „Straks kan hij zijn laptop openen en op de app zien welke jongeren hem vandaag het hardst nodig hebben. Op basis hiervan plant hij de afspraken in. Het ultieme doel is het voorkomen van uithuisplaatsing. Het is eigenlijk een laatste redmiddel om er 24/7 voor de jongeren te zijn." Hij denkt dan ook dat de drempel hierdoor lager wordt. „Jongeren hoeven niet te bellen naar een behandelaar om te vertellen dat ze niet lekker in hun vel zitten. Pubers vinden het lastig om uit te leggen hoe ze zich voelen en waarom. Laat staan aan een psycholoog."

Wel benadrukt de orthopedagoog dat de app niet alleen focust op het negatieve. „We willen ook kijken naar bijvoorbeeld veerkracht en goede relaties met de mensen om de jongeren heen", vertelt van Dam. „Door hierin te investeren kan het zijn dat het negatieve gevoel ook af kan nemen. Sommige jongeren gaven namelijk aan dat ze het confronterend vonden om te zien dat ze de helft van de week niet lekker in hun vel zaten of om er elke dag bij stil te staan door opnieuw aan te geven dat het niet goed gaat. Anderen gaven aan dat ze het fijn vonden om achteraf te zien dat ze zich toch niet zo rot voelde als ze dachten."

Vergelijking

Om een goede vergelijking te kunnen maken tussen wel of geen psychische problemen, gaat hij nu een database maken. „We vragen vijfhonderd jongeren zonder psychische problemen om gedurende een maand de app te gebruiken, zodat we straks een nulmeting hebben", legt hij uit. „In ruil voor de data, ontvangen zij elke week een podcast waarin een leeftijdsgenootje vertelt over zijn of haar psychische problemen. Zo hebben ze enig idee voor wie ze het precies doen en wat ze kunnen betekenen."

De app is voorlopig nog niet af. „Hij is nu nog super saai en geeft geen feedback", zegt van Dam. „Na de zomer gaan we samen met jongeren bij de Bascule de app door ontwikkelen en vooral focussen op wat ze nodig hebben. Ook willen wij ouders en familieden erin betrekken. Willen ze bijvoorbeeld dat hun oom een bericht krijgt als er iets speelt? In plaats van je moeder of de behandelaar, omdat zij te dichtbij staan. Overigens kan dit natuurlijk ook een positief bericht zijn, maar misschien niet dat ze verliefd zijn. Dat willen pubers soms geheim houden. Het is echt nog zoeken."

Depressief

Danielle Carati (33) heeft een depressie gehad en kwam er zelf weer bovenop dankzij voeding en mindfulness, waar ze nu ook in werkt.

Carati denkt dat ze de app zeker had gebruikt. „Als je depressief bent, heb je houvast nodig", legt ze uit. „Dat iemand je bij de hand neemt en je herprogrammeert. Als je depressief bent dan is je wilskracht namelijk minimaal en het is een grote stap om naar een psycholoog te gaan. Dat zie ik nu ook aan een vriendin die ik van haar depressie probeer af te helpen. Ze moet constant wachten totdat het tijd is om ergens naartoe te gaan. Via de app je gevoelens uiten lijkt mij ook een stuk makkelijker. Depressieve mensen zijn namelijk goed in een masker dragen naar de buitenwereld, terwijl ze zich van binnen totaal anders voelen. Hoe meer ik dat deed, hoe meer ik wegging van mijn eigen identiteit." Wel vraagt ze zich af hoe eerlijk ze zou zijn in de beantwoording. „Misschien zou ik in sommige gevallen aangeven dat ik positiever ben, dan hoe ik mij op dat moment voelde", vertelt Carati. „Bovendien zou ik dan ook echt dingen aangereikt willen krijgen."

Vechtscheiding en gepest

Zelf was ze al depressief toen ze 5 jaar oud was. „Als kind werd ik op school gepest en mijn ouders lagen in een vechtscheiding. Ik had al depressieve gedachten, maar het was nog niet duidelijk omdat ze een depressie meestal niet toekennen aan iemand die nog zo jong is." Totdat ze 16 jaar oud is, gaat het stukken beter met Carati. „Toen ben ik pas echt in een depressie geraakt, die twee jaar duurde", vertelt de ervaringsdeskundige. „Mijn vader kwam in beeld en al mijn oude, opgekropte emoties kwamen naar boven. Daarnaast wilde het niet lukken om een baan te vinden en kreeg ik twee jaar lang alleen maar afwijzingen. Ook had ik veel last van mijn darmen, dat veroorzaakte erg veel pijn. Ik vergeleek mijzelf hierdoor met anderen en nam een slachtofferrol in."

Om haar depressie ‘op te lossen’, keek ze naar zichzelf. „Ik kwam erachter dat ik heel veel dingen buiten mijzelf neerlegde", legt ze uit. „Ik was pas gelukkig als anderen iets met of voor mij deden, terwijl je verantwoordelijk bent voor jezelf en je eigen geluk. Hoe meer ik met mensen omging om maar niet alleen te zijn, hoe depressiever ik werd. Ik moest het bij mijzelf zoeken en van mijzelf houden."

Zelf aan de slag

Na een aantal sessies bij de psycholoog, besloot ze het dan ook zelf te doen. „Ik kon al praten over mijn problemen, maar dan zonder emotie en dat werkte niet bij de psycholoog", zegt ze. „Ik wilde er zelf mee aan de slag en er zelf iets mee doen. Ik heb heel veel geoefend en alles gezien als een leerschool", zegt ze. „Elke week had ik een proefwerk. Zo ging ik wekelijks aan de slag, bijvoorbeeld door drie keer per dag naar buiten te gaan of tien minuten alleen te blijven en dit heb ik langzaam opgebouwd."

Om van haar depressie af te komen, heeft ze zich ook gefocust op voeding en mindfulness. Nu heeft zij hier een eigen bedrijf in. „Het is wetenschappelijk bewezen dat voeding een bepaald gedeelte van je eigenschappen beheert", legt ze uit. „Bacteriën in je darmen hebben invloed op hoe jij je voelt. Angststoornissen worden bijvoorbeeld gelinkt aan dierlijke producten. Door bepaalde voeding te eten, kun je gedachten in je hoofd minder heftig maken. Het is zelfs zo dat eigenschappen gevormd kunnen worden door voeding."

G-Moji

De G-Moji app werkt als volgt. Je installeert hem op je telefoon en vanaf dat moment slaat hij automatisch bepaalde gegevens op. De app registreert hoe vaak je je telefoon gebruikt, hoe veel je belt, hoe veel je beweegt en aan de hand van een emoticon hoe je je voelt. Aangezien jongeren op hun privacy zijn gesteld, kan de app niet zien met wie je belt, alleen op welke tijdstippen. Ook kan zij geen teksten lezen of de inhoud van bezochten apps of websites zien. Meer informatie en aanmelden kan via www.g-moji.nl