Roos Ravensbergen Nieuws 23 apr 2019, 06:00

Leestijd: 4 minuten

De overheid als wietteler, een goed idee?

Gemeenten kunnen zich vanaf vandaag aanmelden voor het zogenoemde ‘staatswiet’ experiment. De overheid wil hiermee de teelt van cannabis decriminaliseren, nu gaat dat nog via achterdeuren en geheime paden. Wiet wordt hiermee (als het goed gaat) volledig gelegaliseerd, in plaats van gedoogd. Maar wat gaat er precies veranderen, en is dat wel een goed idee?

Wietplantages van de overheid

Op dit moment wordt cannabis illegaal geteeld en verkocht aan coffeeshops. Dit komt van thuistelers, die maximaal vijf plantjes in hun bezit mogen hebben, en voornamelijk van ‘professionele’ telers. Dit zijn de plantages die soms worden opgerold, midden in de stad, op het boerenland en soms zelfs onder de grond. Dat is precies het deel waar de overheid verandering in wil brengen.

In het experiment wijst de overheid vijf tot tien telers aan die wiet mogen telen voor alle gemeenten die meedoen aan de proef. Er zitten een paar voorwaarden aan het experiment: zo moeten er minstens zes en maximaal tien gemeenten meedoen en moeten álle coffeeshops in deze gemeente deelnemen aan het experiment.

Het is niet de bedoeling dat de gemeenten meteen switchen naar de overheid-wiet. De proef duurt namelijk vier jaar en daarbinnen is ruimte voor een soepele overgang. De legale en ‘illegale’ wiet zullen dus een paar weken lang naast elkaar bestaan.

Duitse bezoekers niet welkom

Gemeenten mogen zelf beslissen of ze mee willen doen aan dit experiment, maar gemeente na gemeente haakt af. Zo ook Amsterdam en Rotterdam, waar de meeste coffeeshops zitten. Ook de gemeente Venlo – dichtbij de grens met Duitsland en dus veel toeristen – krijgt steeds minder interesse in het experiment.

Robert Bouten, woordvoerder van de gemeente Venlo, laat weten dat Venlo wel mee wil doen aan het experiment, maar op eigen voorwaarden. Zo willen zij bijvoorbeeld dat Duitse bezoekers welkom blijven in de Venlose coffeeshops. Tijdens het experiment mogen coffeeshops namelijk niet verkopen aan buitenlanders. Nu worden buitenlanders nog gedoogd in de Venlose coffeeshops.

Aanpak criminaliteit beter mogelijk

De gemeente Maastricht heeft zich wél aangemeld voor de proef. „Wij doen graag mee aan dit experiment, omdat regulering van de teelt belangrijk is om terug te kunnen gaan van de oorspronkelijke doelstellingen van het gedoogbeleid”, aldus de woordvoerder van de burgemeester van Maastricht. Het gedoogbeleid is bedoeld voor persoonlijk recreatief gebruik, in kleine en op de lokale markt gerichte voorzieningen.

Ook is volgens de gemeente Maastricht aanpak van criminaliteit en illegale hennepkweek beter mogelijk wanneer de ‘achterdeur’ gesloten is. Een ‘gesloten achterdeur’ is precies het doel van dit experiment. Wanneer de overheid de wietteelt overneemt is het duidelijk waar de wiet geteeld wordt en wie dat doen. Zo is er niet alleen zicht op de coffeeshops en de gebruikers, maar op alle facetten omtrent cannabisverkoop en -gebruik.

‘Consument moet toegang hebben tot een schoon en goed product’

Dimitri Breeuwer van stichting Cannawijzer is voorstander van een beter beleid, en van legale wiet, maar niet op deze termijn. Hij zegt dat het experiment te lang duurt, zo wordt het eerste plantje mogelijk pas in 2021 in de grond gezet en kan het vijf of zes jaar duren voordat er een wet wordt ingesteld. „Consumenten moeten te lang wachten voordat er voor hen wat verandert”, zegt Breeuwer.

Wel is dit experiment voor de consumenten een stap vooruit, meent hij. „Dankzij deze proef is het voor consumenten uiteindelijk wel duidelijker wat ze kopen, en of dat een goed en schoon product is.”

Een ander bezwaar is dat buitenlandse hasj niet in het experiment wordt meegenomen. Breeuwer: „Consumenten gaan toch ergens op zoek naar een specifiek product, iets dat ze met dit experiment soms niet in coffeeshops kunnen vinden. Omdat mensen toch voor hun vertrouwde soort hasj of wiet gaan, ben ik bang dat mensen op deze manier het illegale circuit in worden gestuurd. Wij vinden juist dat het verkopen van cannabis bij de coffeeshops moet blijven.”

Het wordt volgens de meeste gemeenten en consumenten nu wel eens tijd voor de legalisering van wiet. De ene gemeente stoort zich aan het feit dat buitenlanders niet meer welkom zijn bij de coffeeshops, consumentenorganisaties vinden het gehele experiment te lang duren. De meningen verschillen dus sterk en veel belanghebbenden zoals gemeenten zijn nog niet overtuigd. De uitkomst van het experiment zal dus uitsluiting moeten bieden.