Roos Ravensbergen Nieuws 2 apr 2019, 17:00

Leestijd: 5 minuten

Ballonnenpaniek: Melanie is bang voor harde knallen

Wie houdt er nou niet van een leuk verjaardagsfeest? Gezelligheid, bier, hapjes, slingers en ballonnen. Zonder ballonnen geen feest, toch? Voor Melanie Karsten (23) uit het Noord-Hollandse Oosterblokker is juist het tegenovergestelde waar. Mét ballonnen geen feest. Zij heeft namelijk ligyrofobie – angst voor harde geluiden. Hieronder valt vuurwerk, onweer en, inderdaad: ballonnen.

Al sinds ze klein is wordt Karsten, naar eigen zeggen, ‘panisch’ van ballonnen. „Als klein meisje stond ik te janken als ik ballonnen zag”, legt ze uit. Dat komt voort uit een angst voor knallen en harde geluiden, en dan met name vuurwerk. Maar zelfs het opblazen van een ballon of het oppompen van een fietsband is voor Karsten tenenkrommend. Buiten staan met oud en nieuw om naar het vuurwerk te kijken? Haar niet gezien.

‘Hey! Het is oké, maak het bespreekbaar’

Dinsdagochtend lanceerde het Ministerie voor Volksgezondheid, Welzijn en Sport een nieuwe campagne: ‘Hey! Het is oké, maak het bespreekbaar’, om het taboe rondom angststoornissen te doorbreken. Voor mensen met een angststoornis is het namelijk erg lastig om over die stoornis te praten, maar juist door dat te doen hebben mensen er minder last van. Gedeelde smart is halve smart, zullen we maar zeggen.

Bijna een op de vijf Nederlanders krijgt in zijn of haar leven te maken met een soort angststoornis, welke variant dan ook. Dit zijn vaker vrouwen dan mannen: 12,5 procent van de vrouwen kampt met een angststoornis, tegenover 7,7 procent van de mannen. En een angststoornis is echt niet iets dat alleen volwassenen treft, het begint juist vaak op jonge leeftijd – soms zelfs rond het vijftiende levensjaar, zo blijkt uit onderzoek van het Trimbos Instituut.

Om ervoor te zorgen dat mensen meer praten over angststoornissen, zijn er T-shirts ontworpen met de Griekse benaming voor verschillende angststoornissen: agorafobie voor pleinvrees, atychifobie voor faalangst en anthropofobie voor mensenvrees (sociale angst). Mensen weten vaak niet waar deze woorden voor staan en zo komen gesprekken op gang.

Knalrisico

Concerten waarbij de ballonnen uit het plafond komen, oudejaarsavond, een verjaardag met veel ballonnen: allemaal situaties waar de meeste mensen waarschijnlijk warme gevoelens bij hebben, maar wat voor Karsten alles behalve leuk is. Ook het oppompen van een fietsband of luchtbed kan enorm stressvol zijn. Kortom: alles met een knalrisico.

Karsten haar fobie gaat verder dan gewoon ‘bang zijn voor harde geluiden’. „Met verjaardagen hangen soms wel eens ballonnen als een slinger aan het plafond en dat vind ik meestal niet zo erg”, vervolgt ze. „Ze blijven op één plek en er wordt niet mee gespeeld. Maar zodra er eentje op de grond ligt, raak ik in paniek.” Dat uit zich in een versnelde hartslag, angstgevoelens en lichte shock – alles staat dan even stil.

„Mensen vinden het grappig dat ik panisch wordt van ballonnen, en dat snap ik ook wel”

„Door een poort lopen van ballonnen vind ik ook spannend. Een ander simpel voorbeeld is het automatisch opblazen van een luchtbed, helemaal omdat ik dan niet de controle heb. Als het bed bijna opgeblazen is, maar een ander wil hem nog net wat steviger hebben, begin ik te stuiteren en wil ik de pomp direct uit zetten.”

Angst overwinnen

Wil je van je fobie af? Face your fears, zeggen mensen dan. Als je bang bent voor spinnen, pak dan eens een spin op en je zult merken dat er niks gebeurt. Clownfobie? Kopje thee drinken met een clown doet wonderen. En als je niet tegen harde geluiden kunt, moet je jezelf daar gewoon wat vaker aan blootstellen. Toch?

Niet voor Karsten: „Ik probeer wel mijn grenzen te verleggen, bijvoorbeeld door buiten staan met oud en nieuw, maar dat werkt averechts. De angst wordt er niet minder op en ik vind het juist steeds minder prettig om vuurwerk te zien en horen”, aldus Karsten. Maar, vervolgt ze, het helpt wel als iemand begrip toont, en niet zomaar je angst weglacht. Op die manier kunnen mensen er ook rekening mee houden en dat is fijn.

Als je zelf lijdt onder een angststoornis, krop het dan vooral niet op. Probeer ten minste één iemand (bijvoorbeeld je moeder, partner of beste vriend) op de hoogte te houden over hoe het met je gaat. Het kan namelijk zo zijn dat hij of zij rationele argumenten naar voren brengen, die jouw angst de kop in drukken. Zo niet, dan weten ze in ieder geval wel wat er met je aan de hand is of waarom je je misschien anders gedraagt dan normaal. Maar in elk geval: práát.

Zeldzame fobieën

Sommige angststoornissen zijn relatief bekend, zoals paniekstoornissen, posttraumatische stressstoornis of sociale fobieën. Maar er zijn ook soorten angststoornissen die relatief weinig voorkomen. De kans is groot dat je van onderstaande angststoornissen en fobieën misschien nog nooit gehoord hebt.

1. Als je aichmofobie hebt, ben je bang voor scherpe of spitse voorwerpen. Klinkt logisch, want heeft iedereen dat niet meer of min? Maar als je écht extreem bang bent, is zelfs een wijzende vinger genoeg om je op de kast te jagen.
2. Een tetrafoob is bang voor het cijfer 4. Ook dit klinkt logischer als je weet dat het woord voor 4 en het woord voor ‘dood’ sterk op elkaar lijken in sommige Aziatische talen.
3. Osmofobie is de angst voor geuren, of één specifieke geur. Dit kan ontstaan na migraine, waarbij je zeer gevoelig bent voor licht, geluid en geur.