Kasper Hermans Nieuws 30 apr 2019, 16:15

Leestijd: 3 minuten

‘13 Reasons Why biedt geen alternatief’

Het is nu twee jaar geleden dat Netflix-serie 13 Reasons Why uitkwam. De dramaserie gaat over hoe Hannah Baker haar beweegredenen voor zelfmoord uitlegt op een reeks van dertien cassettebandjes die ze nalaat.

De maand na het uitkomen van de serie nam in Amerika het aantal zelfdodingen onder jongeren flink toe, dat blijkt uit een studie van de National Institutes of Health (NIH). De serie werd op 31 maart 2017 online gezet en in april was er een stijging van 28,9 procent onder Amerikaanse jongeren tussen de 10 en 17 jaar. En ook in Nederland waren er in 2017 meer zelfdodingen onder jongeren. Dat jaar maakten 81 mensen tussen de 10 en 20 jaar een einde aan hun leven, terwijl dit er in 2016 48 waren.

Onderzoek

De Nederlandse zelfmoordpreventiestichting 113 is een onderzoek gestart naar de opvallende stijging in dat jaar en durft niet uit te sluiten dat 13 Reasons Why een rol heeft gehad. „Het onderzoek is wel een stuk breder dan alleen de mogelijke invloed van de serie”, benadrukt 113-woordvoerder Evita Bloemheuvel. „We willen een beter beeld krijgen van wat er speelde in hun levens, dus praten we met ouders, vrienden, docenten en hulpverleners. We kijken of we kunnen achterhalen wat er speelde in hun levens en wat we kunnen doen op het gebied van preventie.”

Dat de serie mee wordt genomen, is niet gek. Na de lancering twee jaar geleden, was er een ook een piek aan bellers naar 113. „Daar zaten ook veel gesprekken tussen met jongeren die gewoon even wilden praten over wat ze hadden gezien of ouders die zich afvroegen: mijn kind heeft de serie gekeken wat nu?”

Opeenstapeling van problemen

De voornaamste kritiek vanuit 113 op de serie zit hem in de eenzijdigheid. „Hannah krijgt in de serie te maken met een opeenstapeling van problemen. Problemen waarvan elke tiener er wel een herkent. Alleen dan wordt er eigenlijk geen alternatief geboden. Ze gaat wel praten met de decaan, maar echt bespreekbaar maakt ze haar gedachten niet. Andere oplossingen dan voor de dood kiezen, die worden niet aangestipt.”

Ook de scene in de laatste aflevering, waarin te zien is hoe Hannah zelfmoord pleegt, wordt door 113 niet heel erg gewaardeerd. „De methode is heel uitgebreid in beeld en wij vinden dat niet onder verantwoorde berichtgeving vallen met zulke uitgebreide methode en locatie. Dit kan leiden tot een herhaaleffect.”

Papageno-effect

Bij 113 spreken ze liever over het papageno-effect. „Het vertellen van positieve verhalen. Daar is heel veel onderzoek naar gedaan en gaat uit van berichtgeving waar meer hoop in zit. Vorig week was er bijvoorbeeld de documentaire Veda beslist zelf. Na die uitzending was er een aftertalk met Sophie Hilbrand, waar vier jongeren hun verhaal hebben gedaan. Bijvoorbeeld een jonge dj die vorig jaar een zelfmoordpoging heeft ondernomen. Hij vertelde hoe hij hulp is gaan zoeken en beter is geworden. Hij heeft daar veel complimenten en mooie berichten over ontvangen en ook op de lijn hebben wij veel mooie gesprekken gehad. Je kan er uitkomen. Blij zijn dat je leeft. Ga dat soort verhalen vertellen.”

Het boek 13 Reasons Why staat op heel veel verplichte leeslijsten in havo 5 en vwo 6. 113 heeft daarbij een flyer opgesteld met kijktips voor wie de serie wil gaan zien. Daarop staat hoe je er op een goede manier mee omgaan en het erover kan voeren gesprek voeren. „Vanuit 113 is altijd de boodschap praat erover.”

Denk jij aan zelfmoord? Praten helpt! Bel 0900-0113 of chat via www.113.nl