Naomi Defoer Nieuws 11 mrt 2019, 18:10

Leestijd: 5 minuten

Zonder ballon toch feest: ‘wedstrijd kan ook binnen’

Gekleurd, doorzichtig, bedrukt, gevuld of maagdelijk wit. Ballonnen worden in allerlei soorten en maten aangedragen voor een goed feest, opgelaten om iemand te herdenken, om iets te vieren of om een wens te doen. Het oplaten is minder onschuldig dan het lijkt en daarom hanteren steeds meer gemeentes een verbod.

Amsterdam was in 2015 de eerste stad die ballonnen in de ban deed. Feesten of evenementen waar meer dan honderd mensen op afkomen en die van plan zijn om ballonnen op te laten, worden niet toegestaan. Na Amsterdam volgden al snel meer schapen over de dam. Waar in 2018 zo’n 18 gemeentes verboden om de luchtbollen los te laten, zijn dat er nu 59, blijkt uit cijfers van Stichting De Noordzee.

Het verbod op ballonnen komt niet uit de lucht vallen. Partij voor de Dieren stelde het afschaffen ervan al in 2014 voor, waarna de Tweede Kamer de motie aannam. De overheid riep gemeenten vanaf toen om het oplaten van de latex luchtbollen te ontmoedigen al dan te verbieden. Onze hoofdstad gaf in 2015 het goede voorbeeld en deed de ballon als eerste gemeente (juridisch) in de ban.

Niet van deze tijd

De Koninklijke Bond van Oranjeverenigingen ging afgelopen september overstag. „Wij hechten aan een duurzame en milieuvriendelijke leefomgeving", schreef de bond. „De KBOV vindt het gebruik van ballonoplatingen niet meer passend in een wereld waarin we meer en meer de verantwoordelijkheid nemen om het leven te beschermen tegen milieuvervuiling. Daarom stimuleert de KBOV haar leden om alternatieven voor ballonoplatingen te gebruiken die het Koningsdagfeest of andere festiviteiten feestelijk kunnen inluiden." Als alternatieven reikt ze aan: (mega) bellenblazen, zwaaien met gekleurde linten, ballonnen niet oplaten maar meegeven aan kinderen, vliegers, een lasershow of virtuele ballonwedstrijd.

Balloonzone uit Assendelft-Zaanstad gaat ook mee in het verbod. „Wij doen al heel lang geen oplatingen meer", vertelt een medewerkster van de winkel. „En de tijd dat we eraan meededen, hadden we al biologisch afbreekbare ballonnen en een lintje dat binnen een minuut oplost zodra het in aanraking komt met water. We zijn al een tijd lid van de Groene Ballon, branchevereniging voor 100% biologisch afbreekbare ballonnen en materialen."

„Het oplaten van ballonnen is sowieso niet meer van deze tijd. De laatste tijd hebben we drie aanvragen gehad. Zodra we een aanvraag binnenkrijgen, sturen we direct een standaardmail met de tekst dat het niet goed is voor dier en milieu en dat wij hier niet aan meedoen. Helium moet je ook niet buiten gebruiken, dan waaien de ballonnen stuk."

Voor de oude vertrouwde ballonwedstrijd geeft ze een goed alternatief. „Indoor oplaten", zegt ze. „De eerste ballon die vervolgens naar beneden komt, die heeft gewonnen. Ook kan je ballonnen bedrukken en die in de lucht (vast) aan een vislijn hangen of je organiseert een loterij waarbij je de ballonnen bedrukt en dan een kaartje trekt met de winnende ballon."

Imagoschade

Pim Santhuizen, eigenaar van De Ballonerie en voorzitter van De Groene Ballon vindt het jammer dat er zoveel commotie is ontstaan. „Bij de kroning van de koning zou ons bedrijf 200.000 ballonnen verzorgen om op te laten", vertelt hij. „Maar toen de burgemeester ineens 2500 boze mailtjes binnenkreeg, is dat afgelast. Hieruit is De Groene Ballon voortgekomen, een branchevereniging voor 100% biologisch afbreekbare ballonnen en materialen."

Hij is dan ook niet tegen het oplaten van ballonnen en blijft ze ook hiervoor verkopen. „De media suggereert dat latex plastic is, maar dat is het helemaal niet", legt hij uit. „Latex is afkomstig van een boom en is dus natuurlijk en afbreekbaar. Dat er vanuit een verkeerde gedachte een besluit wordt gemaakt, dat vind ik jammer. Het lint was dat niet, dat geef ik toe. Daar is een oplossing voor gezocht, waardoor het nu oplosbaar is in water. Maar neem nu sterretjes, led-lampjes en eigenlijk alles dat je onder een ballon bevestigt. Daar zijn we al jaren op tegen."

Wel merkt hij dat mensen terughoudend zijn. „Vanuit de zakelijke markt krijgen wij haast geen aanvragen meer", vertelt de eigenaar. „De mensen zijn bang voor imagoschade als ze het toch doen. Als we wel heliumballonnen verkopen om op te laten dan is het voor in de privé sfeer, zoals een bruiloft of uitvaart. Dan geven we trouwens altijd advies en lichten de mensen in. Maar iemand op het internet een tank, ballonnen en een bosje lint koopt dan heb je daar geen toezicht op", legt hij uit. „Bovendien is normaal cadeaulint niet milieu-afbreekbaar en schadelijk. "

Het verbod hanteren, dat zal volgens hem lastig worden. „Het is nog een grijs gebied", legt hij uit. „In principe moet er landelijk een vergunning aangevraagd worden als je meer dan 1000 stuks op wil laten. Lokaal staat dit niet vast, dan krijg je alleen een verbod als je een evenementenvergunning aanvraagt."

Slecht voor milieu

„Elke opgelaten ballon verschijnt uit het zicht en kan in de natuur terechtkomen", vertelt Zita Veugen, campagneleider bij Stichting De Noordzee. „Geschat wordt dat in Nederland van de miljoen ballonnen, ongeveer een kwart (230.000) in de Noordzee belandt. Tijdens officiële strandafvalmonitoringen van de stichting, vinden wij gemiddeld twaalf ballonnen per honderd meter strand."

De ballonresten zijn schadelijk voor de natuur. „Vogels, vissen en zeezoogdieren zoals zeehonden kunnen het rubber aanzien voor voedsel", vertelt ze. „Vervolgens blokkeert het de maag, waardoor ze kunnen sterven. Het lint is ook erg gevaarlijk, want de dieren raken erin verstrikt. Tot slot dragen de ballonnen bij aan de plasticsoep. Afval hoort niet in de natuur, dus laten we stoppen met het oplaten van ballonnen!"

Met de campagne ‘Help mee: geen ballon meer in de Noordzee’, wil de stichting dan ook meer gemeentes overtuigen van een verbod. „We krijgen veel enthousiaste reacties", legt ze uit. „Wanneer we vertellen en laten zien waar de ballonnen terechtkomen, vinden ze alternatieven meteen veel feestelijker."

Volgens Veugen zijn er genoeg alternatieven. „Bellenblazen, van die grote bellen waar je in kan staan", geeft ze als voorbeeld. „Maar ook lampionnen, vliegers of ballonnen binnenshuis zoals ballondieren."