Tim van der Steen Nieuws 13 mrt 2019, 09:16

Leestijd: 4 minuten

Wonderlijke uitvindingen, waarin ons landje groot is

Eureka

Je wil een beschuitje uit de rol trekken maar krijgt hem niet te pakken, ergernis ten top natuurlijk. Eureka: bak die koeken met een kleine inkeping aan de zijkant en je wipt hem er zo uit met je vinger. Typisch gevalletje: dat had iedereen kunnen bedenken, toch? Theo Tempels deed dit ook, hij vroeg er vervolgens ook nog eens patent op aan.

Dit octrooi werd toegekend, en daarmee won Tempels inmiddels meerdere rechtszaken. Onder meer tegen Bolletje, recenter ook tegen crackermaker Haust. Die mogen hem nu dus mooi betalen als zij beschuiten met een gripgleufje bakken.

Nederland voorop

In Nederland worden vaker slimme dingen bedacht. Vorig jaar werden er maar liefst 7.140 octrooiaanvragen ingediend door Nederlandse bedrijven en 3.782 werden er dat jaar toegekend. Daarmee staat Nederland wereldwijd op de achtste plek als het om aanvragen gaat, binnen de EU op de vierde. Omgerekend per hoofd van de bevolking worden er zelfs alleen in Zwitserland meer aanvragen gedaan.

Wat er zoal is uitgevonden blijft dan nog even geheim. Vanaf de octrooiaanvraag anderhalf jaar om precies te zijn. Welke baanbrekende ontdekkingen ons te wachten staan, is nu dus nog even koffiedik kijken. Over toppers uit de recente geschiedenis valt meer te vertellen. Desgevraagd opent vrijwel iedereen met het voorbeeld van de deuk in het beschuit, gelukkig zijn er meer voorbeelden te noemen.

Aangebrande tomatensoep

Thomas Logan is stagiair bij NOVU, de Nederlandse Orde van Uitvinders. Hij zag er verschillende succesnummers langskomen, waaronder de multifunctionele Quooker kranen en de Airfryer. Bij de vereniging zijn ruim 500 uitvinders aangesloten. „Die komen bij ons langs met een idee. Een goed idee kan worden uitgewerkt tot prototype.” Daar houdt Thomas zich mee bezig. Naar de buitenwereld geldt uiteraard strikte geheimhouding om te voorkomen dat geniale vondsten voortijdig op straat belanden. Over recente projecten kan hij dus niets loslaten.

Over een idee dat Thomas zelf had, mag hij wel iets zeggen: „Ik heb een zelfroerende pan bedacht. Een variant met dubbele bodem, waarbij de binnenkant door middel van stoom zou gaan draaien. Dan hoef je niet meer naar je risotto om te kijken. Ik kwam erop toen ik tijdens mijn studie tomatensoep liet aanbranden. Dat dit mogelijk was, wist ik tot dat moment ook niet.” Een mooi voorbeeld van hoe nieuwe uitvindingen ontstaan. Helaas is het wel bij een idee gebleven. „Productontwikkeling kost al gauw 20.000 euro en dat had ik natuurlijk niet als student.”

Slimme aardappel

Als een idee wel wordt uitgewerkt, dan kan er patent worden aangevraagd. Meestal wordt dit gedaan door octrooigemachtigden. Deze bedrijven zoeken uit of er al patent op het idee is aangevraagd. Zo niet dan stellen zij een nieuw octrooi op. Marco Molling is partner bij octrooibureau V.O. Patents & Trademarks. Zij vroegen onder meer patenten aan voor The Ocean Cleanup, het idee van de jonge entrepreneur Boyan Slat om de plasticsoep uit de oceaan op te ruimen. Dit project kreeg internationaal veel aandacht, maar niet alle nieuwe uitvindingen springen zo in het oog.

„Vaak gaat het om doorontwikkelingen, verbeteringen op producten die al bestaan. De anti-lek fietsbanden van nu zijn bijvoorbeeld een wereld van verschil met die van jaren geleden”, legt Molling uit. De ontwikkelingen komt hij wel op alle vakgebieden tegen. „Solynta heeft bijvoorbeeld een nieuwe aardappel ontwikkeld. Niet door genetische modificatie, maar door biologisch te kruisen. Deze is resistent tegen een enge aardappelziekte die er in de 19e eeuw voor zorgde dat vrijwel de hele Ierse bevolking honger had. Dit is een oplossing waar bijna honderd jaar naar is gezocht.”

Bambi Belt

Een mooi voorbeeld van een Nederlandse ontwikkeling in de medische wereld is de Bambi Belt (zie foto). Vroeggeboren baby’s belanden vaak in de couveuse, waar elektroden aan draden op hun tere huid worden geplakt om vitale functies te registreren. Bij het verwijderen van de elektroden kan de huid beschadigen. Bovendien maken de draden het moeilijk voor de ouders om de baby op te tillen. Lichamelijk contact is bij een baby van essentieel belang.

Kinderarts Sidarto Bambang Oetomo zag dit als neonatoloog en ontwikkelde de Bambi Belt. Een zachte band die om de buik van de baby wordt bevestigd. Vitale functies worden draadloos geregistreerd en doorgegeven via sensoren in de band. Deze hoeft ook niet te worden vastgeplakt. Niet alleen ziet het er minder beangstigend uit, het is voor de baby ook vele malen minder oncomfortabel en voor de ouders is het veel gemakkelijker om het kind op te tillen. Volgens planning komt dit product in 2020 op de markt.

10 bekende Nederlandse uitvindingen:

1. De microscoop – 1595
2. Telescoop – 1608
3. Onderzeeboot – 1620
4. Brandslang – 1673
5. Vierwielaandrijving – 1903
6. Flitspalen – 1958
7. Cassettebandje – 1962
8. Compact Disc (CD) – 1983
9. Bluetooth – 1994
10. WIFI – 1997