Imre Himmelbauer Nieuws 26 mrt 2019, 09:45

Leestijd: 3 minuten

Werkdruk rechters enorm: ‘Overwerk al jaren normaal’

40 procent overwerk. Dat is de hoeveelheid extra arbeid die rechters per week verzetten om hun werk goed uit te voeren. Nathalie van Waterschoot kan erover meepraten.

Van Waterschoot werkt op papier twee dagen per week als voorzitter van de beroepsvereniging en vakbond voor rechters, de Nederlandse Vereniging voor Rechtspraak, en drie dagen als bestuursrechter. Vaak blijft het daar niet bij, want ook afgelopen weekend zat ze op zaterdag en zondag ‘gewoon’ te werken.

En uit recent onderzoek van de Commissie Visitatie Gerechten blijkt dat tegenwoordig aan de orde van de dag te zijn. Het overwerken is ontstaan door een tekort aan rechters en steeds ingewikkeldere zaken. Hierdoor moet er meer werk door minder mensen worden verzet.

Enorme druk

„Al jarenlang is bij zowel het Openbaar Ministerie als bij de rechtspraak overwerken normaal”, vertelt Van Waterschoot. „Het zou zomaar kunnen dat jij, of ik, of wie dan ook, een keer bij de rechter terechtkomt. Bijvoorbeeld omdat je een boete niet kunt betalen of als je het niet eens bent met de overheid over dat je geen bijstands- of arbeidsongeschiktheidsuitkering krijgt. Wij willen als rechters dan doen wat er in onze samenleving van ons verwacht wordt: een juiste oplossing geven in jouw zaak en goed rechtspreken. Omdat er steeds minder rechters zijn en de zaken steeds lastiger worden, werken we met zijn allen steeds meer over om maar voor alle zaken goed werk te kunnen leveren. Je staat als rechter enorm onder druk en dat kan niet jaren nog zo doorgaan.”

Ook advocaat Ruud van Boom, die onder meer de verdediging deed in de Puttense moordzaak, ziet in de rechtszaal vaak dat rechters het niet makkelijk hebben. „Het komt voor dat rechters het dossier niet goed kennen als zij de zaak behandelen. Ik kan natuurlijk in individuele gevallen niet oordelen over hoe dat komt. Het kan zijn dat de rechter ervoor kiest om zich minder voor te bereiden omdat hij zelf vindt dat hij het druk heeft, maar het kan ook goed zijn dat de rechter gewoon echt te veel werk heeft opgelegd gekregen en dat hij daardoor in tijdnood zit.”

De hoge werkdruk kan volgens hem ernstige gevolgen hebben: „Op het moment dat een zaak eigenlijk niet goed genoeg wordt beoordeeld, wordt het risico op beslissingen die achteraf niet juist zijn gebleken, statistisch gezien groter.”

Machtige overheid

Ook Van Waterschoot is ongerust over de situatie: „Rechters zijn in de rechtsstaat ontzettend belangrijk. Je kunt bij ons terecht als je vindt dat op jouw belangen en rechten inbreuk wordt gemaakt. 60 procent van de rechtszaken is tegen de overheid. Wij kunnen een evenwicht, en soms zelfs een tegenwicht, bieden ten opzichte van de uitvoerende macht. Als je de rechtspraak uitholt, betekent dat dat die uitvoerende macht, in dit geval de overheid, veel machtiger wordt. Je ziet dit al gebeuren in Oost-Europese landen, zoals Polen en Roemenië. Dat kan ernstige gevolgen hebben voor de bescherming van minderheden en de grondrechten van burgers, zoals de vrijheid van meningsuiting.”

Het feit dat uitspraken soms langer op zich laten wachten, kan een gevolg zijn van de toenemende werkdruk onder rechters. „Wij moeten al zo op zoek naar onze tijd dat het bij lastige zaken gewoon langer duurt. Dat vinden wij ook niet prettig, want wij willen ook graag snel, maar wel goed rechtspreken. Daarom pleiten wij voor meer rechters en geld voor de rechtspraak in Nederland, zodat wij kunnen doen wat burgers van ons verwachten: goede en snelle rechtspraak.