Jelmer Visser Nieuws 27 mrt 2019, 06:36

Leestijd: 5 minuten

Wat vertellen vensterbanken over politieke voorkeur?

Heb je wel eens goed in jouw buurt gekeken? Zie je bijvoorbeeld veel bakfietsen om je heen met monumentale panden uit het begin van de 20ste eeuw? Dan is de kans groot dat veel mensen hier op GroenLinks of D66 stemmen.

Let ook op de vensterbanken; zijn de planten, lampen, beeldjes of kandelaars symmetrisch opgesteld? Dan is de kans aannemelijk dat hier conservatieve mensen wonen. Belemmeren rolluiken je blik op de vensterbanken? Waarschijnlijk ben je in een wijk met veel PVV of FvD-kiezers. Sociaal-geograaf Josse de Voogd heeft er inmiddels een sport van gemaakt.

„Hoewel er meerdere subtypes zijn en er natuurlijk altijd uitzonderingen zijn, onderscheid ik zes hoofdtypes”, vertelt hij.

19e eeuwse ring

GroenLinks, D66

„Hoewel hier in het verleden ook vaak D66 gestemd werd, zie je bij de laatste verkiezingen vooral veel GroenLinks in deze buurten. Hoe je ze herkent? De huizen zijn niet supergroot en er is veel ruimte voor groen. Op de brievenbussen pronken veel ja/nee of nee/nee-stickers en op de parkeerplaatsen zijn veel deelauto’s te zien. Sprekende voorbeelden zijn bijvoorbeeld het Zeeheldenkwartier in Den Haag, de Schildersbuurt in Groningen en Assendorp in Zwolle."

De vensterbanken zijn asymmetrisch ingericht, er is ruimte voor kamerplanten en vooral de vingerplant is erg geliefd. Ook lopen er veel katten rond en zijn de gevels versierd met hangende bloembakken. Deze buurten liggen vaak iets buiten de binnenstad en nabij centrale stations, die vaak ook rond deze periode zijn opgeleverd”, aldus De Voogd.

Naoorlogse wijk

FvD, PVV, DENK

„De verschillen tussen wijken uit de jaren ’50 tot en met ’90 van de 20ste eeuw zijn best groot, maar het stemgedrag is consistent. Aan de ene kant heb je de buurten met flats en veel schotels en aan de andere kant heb je de zogenaamde bloemkoolwijken en woonerven die in de jaren ’70 en ’80 erg populair waren. Wat je hier veel ziet, zijn betegelde tuinen, houten schuttingen. De Bijlmer, het gebied rond Rotterdam Alexander en Nijmegen Dukenburg zijn hier goede voorbeelden van, maar nagenoeg elke grote stad heeft veel van zulke wijken. Ook groeikernen als Nieuwegein passen in dit profiel.”

„Scooters zie je hier ook veel terug, deze wijken liggen in de regel iets verder van het centrum af, waardoor een scooter een handig vervoersmiddel is. Portiekflats, hoogbouw en rijtjeshuizen wisselen elkaar af. Vooral in het zuiden van het land zie je in dit soort gebieden veel rolluiken. Er is doorgaans bovengemiddeld veel werkloosheid, vooral in de wijken uit de wederopbouwtijd en de jaren ’60.”

Omringend dorp

FvD, VVD, CDA

„Dit zijn de dorpen die dichtbij de steden liggen, maar nog wel hun dorpse karakter hebben behouden. Denk hierbij aan Katwijk, Poortugaal bij Rotterdam of Weurt bij Nijmegen. Hoewel er overduidelijk redelijk wat geld is, is er hier niet echt sprake van een elite woonachtig in villa’s. De straten zijn schoon en het oogt allemaal iets burgerlijker dan de stad.”

Wat een omringend dorp precies kenmerkt? „Vanwege de afstand met het werk en de stad, zijn twee auto’s per huishouden hier absoluut geen uitzondering. De vensterbanken lijken wel het tegenovergestelde van de yuppenbuurt. Hier wordt gekozen voor symmetrie, dit kan met woondecoraties maar kan ook met statige plantenbakken, kandelaars of lampen. Tot slot zal je opvallen dat hier bovengemiddeld veel buxushaagjes de percelen omheinen”, somt de sociaal-geograaf op.

Nieuwbouw/Vinexwijk

VVD, FvD

„Deze wijken liggen aan de rand van de stad en hebben doorgaans minder voorzieningen en arbeidsplekken dan andere buurten waar wonen en werken meer naast elkaar is gesitueerd. Meerdere auto’s zijn dus noodzakelijk om op je plaats van bestemming te komen. Denk hierbij aan wijken als Zuiderburen in Leeuwarden, Leidsche Rijn in Utrecht of Vathorst in Amersfoort."

„Vooral bij de vinexwijken er veel ruimte voor waterpartijen, moderne koophuizen en relatief kale brede straten. De voortuinen zijn onderhoudsvriendelijk en strak ingericht. Ook de tuinmeubels van nepriet en de trampolines passen in dit praktische patroon. Dit type is populair onder gezinnen met kinderen in de basisschoolleeftijd."

Industriewijk in transitie

GroenLinks, FvD, PVV

„Waar oude fabriekspanden vroeger gesloopt werden, zijn ze in dit soort buurten een blikvanger geworden. De karakteristieke panden uit de eerste helft van de 20ste eeuw zijn in de afgelopen jaren omgetoverd tot een broedplaats voor kunstenaars en kleine ondernemers of een foodhall. Je ziet hier een mengeling van aan de ene kant oude arbeiderswoningen en aan de andere kant gerenoveerde delen."

„Eigenlijk zie je hier een mengelmoesje van allerlei verschillende bouwjaren en stijlen terug. Dit zijn de plekken waar de yuppen in de komende jaren naar toe trekken. Toch is ook het volkse karakter nog steeds goed zichtbaar, tijdens WK’s en EK’s van Oranje worden de straten versierd met oranje vlaggetjes. Wanneer de renovatie erop zit, stijgen de huurprijzen wat ervoor zorgt dat de inwoners met een lager inkomen wegtrekken. Nergens wonen GroenLinksers en FvD’ers dichter bij elkaar."

Een paar voorbeelden van dit soort wijken zijn het gebied rond Strijp-S in Eindhoven, Amsterdam-Noord en de Bothoven in Enschede.

Elitedorpen/villawijk

VVD, D66 (stad), CDA (dorp)

„Dit soort plekken kunnen een wijk in een stad zijn, maar ook dorpen nabij grote steden zijn zoals Oegstgeest, Bloemendaal en Ubbergen. Je ziet meteen dat de mensen hier riant leven, mooie vrijstaande villa’sof jaren dertig woningen met erkers, keurig onderhouden lange opritten met grind. De woningen zijn keurig afgewerkt met luifels en omheind door sierlijke ijzeren hegjes."

„Het afval wordt hier keurig gescheiden, met Koningsdag gaat de vlag uit en de bewoners genieten van hun oude dag. Bomen en groen hebben spelen hier een prominente rol, mocht deze wijk in de stad liggen dan is er in veel gevallen een stadspark nabij en mocht de wijk iets landelijker gelegen liggen dan is het bos op een steenworp afstand."

Heb je de smaak te pakken gekregen? Bij de Correspondent lichtte De Voogd zijn bevindingen nog gedetailleerder toe.