Redactie Metro Nieuws 28 mrt 2019, 09:14

Leestijd: 4 minuten

Moordenaar Anne Faber had teveel vrijheden

Michael P. had teveel vrijheden, de maatschappij is onvoldoende beschermd door de overheid en de kliniek waar P. verbleef wist niet genoeg over zijn zedenachtergrond. Het zijn een paar conclusies uit de rapporten die donderdag verschenen over Michael P., de man die Anne Faber van het leven beroofde. De Onderzoeksraad voor Veiligheid, de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd en de Inspectie Justitie en Veiligheid hebben maanden naar de zaak gekeken om uiteindelijk met deze rapporten te komen.

De 25-jarige Anne verdween op vrijdag 29 september na een fietstocht in de omgeving van Utrecht. Na intensief zoeken werd haar lichaam bijna twee weken later gevonden, begraven in de buurt van Zeewolde. Dat gebeurde op aanwijzingen van P., die kort daarvoor was aangehouden.

In 2012 werd P. veroordeeld tot elf jaar cel, hij werd schuldig bevonden aan de verkrachting van twee minderjarige meisjes en een paar gewelddadige overvallen. Toen hij tegen het eind van zijn straf werd overgeplaatst naar een forensisch-psychiatrische kliniek in Den Dolder om te werken aan zijn terugkeer in de maatschappij, is niet alle informatie over de man daar terecht gekomen.

Niet alle informatie

Op zijn verzoek is niet zijn hele dossier van de gevangenis met de kliniek gedeeld. Gedetineerden konden dat regelen door de wet op de privacy. De kliniek zou zo onvoldoende informatie hebben gehad over het zedenverleden van P. en zijn behandeling hebben gericht op zijn drugs- en agressieproblemen.

„De gewelddadige dubbele verkrachting waarvoor hij was veroordeeld, werd niet in zijn behandeling betrokken en raakte gaandeweg steeds verder uit beeld”, concludeert de OVV.

Familie is geschokt

De familie Faber noemt de uitkomsten schokkend en onvoorstelbaar. Zij vinden het onthutsend dat het P. lukte om informatie over de dubbele verkrachting achter te houden voor zijn behandelaars. „Het is bijzonder pijnlijk te moeten vernemen dat professionals in de forensische zorg aan wie de verantwoordelijkheid over deze zedendelinquent is toevertrouwd, ernstig tekort zijn geschoten in de bescherming van de samenleving."

Minister Sander Dekker heeft in een persoonlijk gesprek met de familie zijn excuses aangeboden namens de overheid.

Nieuwe vrijheden

Naast het feit dat de kliniek niet alles wist over P., is bij de geleidelijke terugkeer van Michael P. in de samenleving ook totaal niet gekeken of zijn nieuwe vrijheden een gevaar zouden opleveren voor de omgeving.

„In de vier jaar dat Michael P. forensische zorg ontving, zijn de Dienst Justitiële Inrichtingen en de forensische instelling in Den Dolder niet nagegaan welke risico’s van hem uitgingen en hoe groot de kans was dat hij opnieuw een ernstig delict zou plegen", schrijft de OVV in hun rapport.

De hele sector zou tekortschieten. De nadruk zou teveel liggen op de zorg voor de patiënt en te weinig op de risico’s van terugkerende delinquenten voor de samenleving.

Naar buiten

Dat P. teveel vrijheden had, is pijnlijk duidelijk geworden. Een aantal vrijheden waren zelfs al geregeld voordat hij überhaupt in de kliniek aankwam. Anderhalve maand na zijn aankomst in Den Dolder mocht de veroordeelde iedere dag al drie keer een uur zonder begeleiding naar het dorp.

De kliniek waar P. verbleef in Den Dolder, Fivoor, geeft toe dat „aangeleverde informatie actief op volledigheid moet worden getoetst”. Zij wisten niet alles van het zedenverleden van P. en hadden daar wel achteraan moeten gaan.

Maar wat gaan deze rapporten veranderen? Minister Sander Dekker (Rechtsbescherming) liet direct na het verschijnen van de rapporten weten „diep geraakt” te zijn. Om een herhaling van de fouten te voorkomen, verandert hij het volgende:

• Verdachten die behandeling in tbs nodig hebben, kunnen die niet meer ontlopen door niet mee te werken aan het daarvoor benodigde onderzoek.
• Een risicotaxatie en delict-analyse worden verplicht als een gedetineerde mogelijk vrijheden krijgt. Maatschappelijke risico’s bij het toekennen van die vrijheden gaan daarbij zwaarder wegen.
• Bij verplaatsing naar forensische zorg wordt het voor instanties mogelijk gemaakt om ook zonder toestemming van een gedetineerde informatie te delen. Omdat Michael P. dat had geweigerd, was de kliniek in Den Dolder niet op de hoogte van zijn zedenverleden.
• Gedetineerden die momenteel vastzitten en zijn overgeplaatst naar klinieken en die zijn veroordeeld voor een ernstig gewelds- of zedenmisdrijf, zijn allemaal al volledig doorgelicht. Uit voorzorg zijn waar nodig vrijheden ingetrokken. Het ging om 21 gevangen die zich onterecht gedeeltelijk vrij waren. In dertien gevallen zaten ze nog niet in de laatste fase van hun celstraf. Bij acht mensen ontbrak er een inschatting van de risico’s.

Dekker wil met de maatregelen laten zien dat „we door deze afschuwelijke gebeurtenis een harde les hebben geleerd”.

P. werd vorig jaar door de rechtbank in Utrecht veroordeeld tot 28 jaar cel en tbs voor het ontvoeren, verkrachten en doden van Anne Faber. Het hoger beroep wordt eind mei behandeld in Arnhem.