Lisa Vermeij Nieuws 21 mrt 2019, 15:35

Leestijd: 7 minuten

Hoe worden we net zo gelukkig als de Scandinaviërs?

Klagen over het weer, de politiek, de buren, de lange rij bij de kassa of ons salaris; wij Nederlands beheersen het klagen maar al te goed. Best gek want volgens een groot VN-onderzoek behoren we tot een van de gelukkigste landen ter wereld. Nederland heeft zelfs nog nooit zo hoog gestaan en staat dit jaar op plek vijf. Finland pronkt bovenaan de lijst, gevolgd door Denemarken, Noorwegen en IJsland. De Scandinaviërs scoren al jarenlang hoge cijfers als het gaat om geluk, hoe doen ze dat toch?

Vrijheid, blijheid

De resultaten van het World Happiness Report 2019 werden woensdag bekendgemaakt. De organisatie heeft geluk gemeten aan de hand van enquêtes en daarbij is gekeken naar factoren als inkomen, levensverwachting, sociale verbondenheid, keuzevrijheid, vrijgevigheid en de mate van corruptie. Het onderzoek is uitgevoerd tussen 2016 en 2018. Buurlanden als Duitsland (17), Verenigd Koninkrijk (15), België (18) en Frankrijk (24) doen het minder goed dan Nederland. Zuid-Soedan, de Centraal-Afrikaanse Republiek en Afghanistan zijn het minst gelukkig.

Finland heeft als indexcijfer een 7,76 gekregen en Nederland een 7,47. We doen dus bijna niet onder voor onze Noorderburen. Toch zijn we benieuwd waarom Scandinavische landen altijd de top 5 beheersen.

Is geluk genetisch bepaald?

Waarom is de ene persoon gelukkiger dan de ander? Meike Bartels is hoogleraar genetica en geluk aan de VU en legt uit dat genen een rol spelen bij een geluksgevoel ervaren. ,,Uit onderzoek bij landen met een Westerse populatie is gebleken dat 40% van de verschillen in geluk tussen mensen afhankelijk is van genetica en 60% van omgevingsfactoren.” Zou het dan kunnen dat de mensen in Scandinavië genetisch gezien gelukkiger zijn? ,,Scandinaviërs zijn genetisch gezien bijna hetzelfde als Nederlanders, er zijn een paar verschillen, maar die zijn zo marginaal, die zijn verwaarloosbaar.” Bartels benadrukt dat als je naar het indexcijfer kijkt het verschil in geluk qua nummer 1 land Finland maar weinig scheelt met Nederland.  ,,Eigenlijk doen Nederlanders het gemiddeld bijna net zo goed als de mensen in Scandinavië.”

Scandinaviërs hebben een goede werk en privé balans

Henk van der Liet is hoogleraar Scandinavische taal en cultuur aan de UvA legt uit dat wij als Nederlanders wat kunnen leren van de verdeling tussen privé en werk. ,,Uit onderzoek is gebleken dat de mensen in Scandinavië vaak effectief te werk gaan. Als je op je werk bent dan ben je ook echt aan het werk en als je thuis bent dan ben je niet meer met werk bezig. Dus niet thuis nog allerlei werkmails beantwoorden en op het werk bezig zijn met privé zaken. Als Scandinaviërs vrij zijn trekken ze er op uit en gaan ze de natuur in.” De Nederlandse Inger (29) heeft voor haar studie een aantal maanden in Helsinki gewoond. ,,Finnen zijn over het algemeen heel vriendelijk en rustig. Ze werken heel hard, maar maken een goede scheiding tussen werk en privé. Er zijn goede regelingen qua zwangerschapsverlof en kinderopvang en ook studie wordt vanuit de overheid betaald. De Finnen die ik kende, hadden bijna allemaal een zomerhuisje ten noorden van Helsinki en daar verbleven ze de zomers samen met de familie.” Henk van der Liet voegt er aan toe dat ze in Scandinavië ook erg sportief zijn. ,,Met name de Noren zijn bijna met ski’s onder hun voeten geboren. Ze gaan vaak buiten in de natuur sporten.”

,,In Finland krijgen moeders een jaar verlof, maar als ze weer gaan werken dan is dat vaak fulltime in plaats van parttime. Veel bedrijven hebben een kinderopvang aan het bedrijf, waardoor moeders tussendoor even met hun kind kunnen lunchen. Ze hebben zo het idee dat ze er toch voor hun kind kunnen zijn, hiermee voorkom je dat de moeders een schuldgevoel hebben dat ze niet bij hun kinderen zijn of juist dat ze teveel werken,” zegt gelukspsycholoog Josje Smeets.

Scandinaviërs brengen bewust tijd door in de natuur

Gelukspsycholoog Josje Smeets legt uit dat ze in Scandinavië heel goed weten hoe ze op de rem moeten trappen en echt moeten ontspannen. In Nederland willen we vaak teveel en gaan we maar door. Vooral jonge mensen bezoeken in hun vrije tijd clubs, hippe lunchplekken en andere sociale events, dat is natuurlijk heel leuk, maar niet echt ontspannen. In Scandinavië weten ze heel goed hoe ze echt op de rem moeten trappen. Ze leven veel meer met de natuur. Als ze de deur uitgaan hebben ze niet allemaal metro’s en trams voor de deur, maar bossen of een meer.” Josje Smeets legt uit dat juist de rust en natuur belangrijk zijn voor het ontstaan van gelukshormonen. ,,Evolutionair gezien zijn we opgegroeid in de natuur, we komen uit de natuur en ons brein krijgt een beloning als we meer tijd doorbrengen in de natuur.

Scandinaviërs zijn veel thuis en voeren echte gesprekken met elkaar

In Scandinavië wordt het eerder donker en daardoor brengen de mensen meer tijd binnen door. ,,De mensen zijn kampioen in elkaar opzoeken en gezellig binnenshuis tijd doorbrengen. Juist die verbondenheid en echt contact (dus niet via Whatsapp of social media) zijn belangrijk. Als je iemand echt in de ogen aankijkt dan maak je sneller het knuffelhormoon oxytocine aan. Scandinaviërs stellen zich kwetsbaar op, luisteren naar elkaar en voeren eerder diepe gesprekken. Mensen zijn sociale wezens en altijd op zoek naar verbondenheid. Juist die openheid in gesprekken zorgt voor meer verbondenheid.”  ,,In het Westen is de sociale cohesie groot. Het is voor mensen belangrijk dat ze het gevoel hebben dat ze er voor iemand toe doen, dat kan voor 1 iemand zijn maar ook voor 10 mensen. Geluk hangt namelijk ook samen met de mate waarin je je met andere mensen kunt verbinden,” zegt Meike Bartels. De Deense Steffen Lauritsen (32) begrijpt wel waarom Denemarken vaak hoog genoteerd staat in het rapport. ,,We hebben veel vrijheid, zowel op het gebied van meningsuiting, geloof en studiekeuze. En in Denemarken vinden we het belangrijk om voor elkaar te zorgen, heel veel mensen doen vrijwilligerswerk.”

Nog benieuwd waarom Nederlanders zo veel klagen?

Het vele klagen heeft te maken met sociale vergelijking die we steeds maken zegt gelukspsycholoog Josje Smeets.. ,,Het gras is altijd groener aan de andere kant. Klagen is vaak een uiting om het beter te doen, om te groeien en verder te ontwikkelen. Ons brein is van nature gefocust op negativiteit. Vroeger moesten we alert zijn voor eventuele gevaarlijke beren en vanuit daar zijn we gefocust op negativiteit. Eigenlijk is klagen dus helemaal niet zo erg, het houdt ons scherp en zorgt ervoor dat we blijven vernieuwen.”

Top 10 gelukkigste landen

1. Finland

2. Denemarken

3. Noorwegen

4. IJsland

5. Nederland

6. Zwitserland

7. Zweden

8. Nieuw-Zeeland

9. Canada

10. Australië

Wat vinden de Finnen zelf?

De Finse Jenni Katajisto (28) is eigenlijk een beetje verbaasd dat Finland zo goed scoort op de lijst. ,,Over het algemeen is het beeld van Finnen dat ze vrij depressief zijn omdat het bij ons altijd zo donker en koud is.” Ze benadrukt dat dingen in Finland wel altijd goed zijn geregeld. ,,Ongeacht wat je situatie is, je krijgt van de overheid altijd wel een beetje inkomen. Ook voor studenten is alles heel goed geregeld. Studenten krijgen elke maand geld van de overheid, dit hoeven ze niet terug te betalen, maar ze moeten wel hun vakken halen. En over het algemeen heb je in Finland veel vrije dagen, het gemiddelde is vijf weken per jaar.”

De Finse Satu Sankari (32) voegt er aan toe dat Finland zeker niet perfect is. ,,Voor mijn gevoel is er in Finland best veel sprake van huiselijk geweld, depressie en zelfmoord. Maar over het algemeen zijn de sociale voorzieningen en het onderwijs wel heel goed geregeld. Het is er op straat erg veilig en schoon. En Finland heeft een speciale band met moeder natuur, we hebben heel veel parken, bossen en andere mooie natuurgebieden om naartoe te gaan.”