Tim van der Steen Nieuws 6 mrt 2019, 07:00

Leestijd: 4 minuten

Doorbraak in onderzoek naar hiv-behandeling

Twee patiënten zijn mogelijk genezen van hiv. Dit kan een baanbrekende ontwikkeling betekenen bij de toekomstige behandeling van de ziekte.

De doorbraak in het onderzoek naar de behandeling van hiv betekent een enorme vooruitgang sinds de aids-epidemie uitbrak begin jaren 80, maar betekent absoluut niet dat we er al zijn. Feibe Zweers is eigenaar van gaybar Bodytalk in Utrecht en weet nog goed dat een medewerker begin jaren 80 aids kreeg. „Hij zei niet wat het was, maar de symptomen waren zichtbaar. Een half jaar later was hij er niet meer. Sindsdien zijn enkele honderden kennissen en bezoekers van Bodytalk overleden”, vertelt Zweers.

Momenteel zijn ongeveer 37 miljoen mensen wereldwijd geïnfecteerd met hiv. Zo dodelijk als in de jaren 80 is hiv gelukkig al lang niet meer, maar de ‘cure’ is vooralsnog niet gevonden.

Eenmaal eerder ‘genas’ iemand van hiv, hij staat bekend als ‘The Berlin Patient’. Dit gaat om Timothy Brown, waarvan in 2008 bekend werd dat het virus volledig uit zijn lichaam was verdwenen. Brown leed naast hiv ook aan leukemie, voor zijn kanker kreeg hij naast bestraling onder meer stamceltransplantatie.

Door de vele behandelingen die Brown onderging konden artsen niet precies vaststellen waardoor hij uiteindelijk genas, al hadden zij wel een idee. Dat vermoeden is nu bevestigd want de resultaten zijn gerepliceerd. Een Duitser en een Brit leden ook aan hiv en kanker, beiden ondergingen stamceltransplantatie en zijn inmiddels al maanden virusvrij.

Droom van iedereen met hiv

Het onderzoek werd uitgevoerd door het internationale onderzoeksteam IciStem, zij presenteerden gisteren de resultaten. Het stamcelonderzoek staat nog in de kinderschoenen, maar is voor de onderzoekers een geweldig aanknopingspunt. Anne Wensing is hoofdonderzoeker bij IciStem, en is hoovol gestemd. „Deze resultaten bewijzen dat het vinden van genezing mogelijk is. Ik verwacht dat ik dit tijdens mijn carrière nog meemaak, en ik ben nog geen 50.”

Aidsfonds-directeur Mark Vermeulen noemt het nieuws „geweldig inspirerend”. „Na tientallen jaren van onderzoek is dit een hoopvol resultaat. Genezen is de droom van iedereen die hiv heeft, het betekent het einde van levenslang pillen slikken en van het stigma.”

Tot die tijd zijn PEP en PrEP de best beschikbare middelen. Beiden zijn hiv-remmers, medicijnen die voorkomen dat je het virus krijgt. PEP neem je kort nádat je onveilige seks hebt gehad met risico op hiv. PrEP neem je juist vooraf om risico op hiv uit te sluiten. Als je eenmaal hiv hebt is het op dit moment nog wel een chronische ziekte, daar zit je voor het leven aan vast. Het aantal besmettingen neemt ook nog steeds toe.

Voorzorgsmaatregelen

Sander (die niet met zijn achternaam in de krant wil) is inmiddels 38, vijf jaar geleden ontdekte hij dat hij hiv heeft. „Zelf heb ik altijd mijn voorzorgsmaatregelen genomen, mijn toenmalige vriend helaas niet. Je hoort wel eens ‘neem een pil, dan heb je nergens last van’, maar zo simpel is het niet. Je zit er voor je leven aan vast, en er zijn wel degelijk bijwerkingen. Een hoger risico op hart- en vaatziekten, of schade aan lever en nieren. Dan heb ik hier nog geluk gehad, in Nederland zijn medicijnen beschikbaar. Had ik in Afrika gewoond, dan was het allicht veel slechter afgelopen.”

Arjen (wiens achternaam we eveneens weglaten) was 20 toen hij ontdekte dat hij hiv heeft. „Ik was pas net uit de kast schrok enorm toen ik erachter kwam. Zelf wist ik nog weinig van, had ik nu minder lang te leven? In het ziekenhuis sprak ik een dokter die in de jaren 80 nog regelmatig naar begrafenissen van haar patiënten met aids ging, zij kon mij gelukkig alles uitleggen.” In de zes jaar sinds zijn diagnose veranderde er ook veel.

„In het begin werd mij nog geadviseerd zo lang mogelijk te wachten met medicatie wegens heftige bijwerkingen”, zegt Arjen. „Een halfjaar later was het advies toch om sneller met medicatie te starten. Inmiddels gaat het om één pil per dag, bijwerkingen zijn er nauwelijks. De medicatie onderdrukt het hiv-virus waardoor het ook door seks niet meer kan worden overgedragen.” De veranderingen in de afgelopen jaren hadden voor hem dan ook veel meer impact dan het nieuws van gisteren.