Cerise van Vliet Nieuws 21 feb 2019, 18:00

Leestijd: 6 minuten

Wordt jihadbruid Shamima de volgende Laura H.?

Haar geboorteland Engeland wijst haar de deur en nu wil ze Nederland in, de 19-jarige Shamima Begum. De ‘jihadbruid’ vertrok vier jaar geleden naar het strijdgebied, trouwde met de Nederlandse IS-strijder Yago Riedijk en is net bevallen van hun derde kindje. De eerste twee verloor ze in het strijdgebied door ondervoeding of ziekte.

Laura H.

Wie zo’n vier jaar geleden ook naar het strijdgebied vertrok, is de inmiddels wereldberoemde 22-jarige Laura H. uit Zoetermeer. Half september 2015 vertrok zij met haar man Ibrahim en twee jonge kinderen naar het Iraakse Mosul, gelegen in IS-gebied. Toen ze terug wilde komen naar Nederland, werd ze op het vliegveld meteen opgepakt en veroordeeld tot 24 maanden cel voor deelname aan een terroristische organisatie.

Het Openbaar Ministerie wilde er zeker van zijn dat Laura niet was teruggestuurd met een missie. Laura hield vol vreselijke dingen te hebben meegemaakt in Irak en geeft dat op als reden van haar terugkeer. Ze hoefde overigens niet echt opgesloten te zitten tussen vier muren, 16 van de 24 maanden waren voorwaardelijk en omdat ze direct na aankomst op Schiphol werd vastgezet op de terroristenafdeling van de gevangenis in Vught, mocht ze na aftrek van voorarrest weer naar buiten.

Ook de 19-jarige Begum wil het strijdgebied nu verlaten. In het Britse dagblad The Times vertelt ze dat ze door haar ervaringen in het strijdgebied klaar is met IS. „Er was zoveel onderdrukking en corruptie dat ze niet verdienen om te winnen. Ik weet dat iedereen van alles van me denkt in Engeland. Maar ik wil alleen maar naar huis komen voor mijn kind.” Momenteel zit de tiener met haar pasgeboren baby in een Koerdisch kamp, net als Laura H. destijds. Haar Nederlandse man zou door Koerdische strijders zijn opgepakt. Nog maar twee weken geleden verlieten zij het strijdgebied.

Volgens journalist Thomas Rueb, die een boek schreef over Laura H. en daarvoor het gebied bezocht waar Laura was geweest, is zo’n kamp echt geen pretje. „Het is geen vluchtelingenkamp en ook geen gevangenis, maar de vrouwen hebben niet de vrijheid om weg te gaan. De Koerden vervolgen ze niet, maar ze worden wel gezien als IS-vrouwen."

Groot gevaar

De omstandigheden in het tentenkamp zijn verre van ideaal en het is dus ook geen plek voor de moeder en haar pasgeboren zoon. „Iedereen wil daar weg", zegt Rueb. Begum wil terug naar het land waar ze opgroeide: Engeland, maar dat mag niet. Haar nationaliteit is ingetrokken. Dat kan overigens niet zomaar. Dit intrekken gebeurt alleen als dat besluit ten goede komt aan de ‘publieke orde’, oftewel als iemand echt een groot gevaar vormt voor de samenleving in dat land. De overheid probeert haar burgers op die manier te beschermen.

De nationaliteit is formeel ingetrokken, maar een rechter moet nog oordelen of dat wel terecht is. „Het is de vraag of het Verenigd Koninkrijk dit kan doen. Ze willen niets met deze vrouw te maken hebben, maar er zijn allerlei verdragen die er onder andere voor zorgen dat iemand niet stateloos mag zijn." Dat zou Begum wel worden als het Verenigd Koninkrijk haar nationaliteit daadwerkelijk ontneemt.

Naar Nederland

„De Britse regering probeert haar weg te houden en heeft gezegd dat ze dan naar Bangladesch moet (het geboorteland van haar ouders, red.), maar daar is ze nog nooit geweest en dat land heeft direct gezegd dat ze daar absoluut niet welkom is. Nu heeft ze zelf bedacht dat omdat haar man uit Nederland komt, ze misschien wel in Nederland terecht kan. Maar zo werkt het natuurlijk niet." Het is niet vanzelfsprekend dat partners in Nederland mogen wonen als hun echtgenoot de Nederlandse nationaliteit heeft. Daarnaast is het huwelijk tussen Begum en Riedijk een sharia-huwelijk en dus niet rechtsgeldig in Nederland.

De pasgeboren baby heeft wel een kleine kans op de Nederlands nationaliteit. Als bewezen kan worden dat Riedijk de vader is en hij het kind erkent, is het een Nederlander. Daarvoor zou de strijder wel ooit terug in het land moeten zijn en DNA moeten afgeven, wat vergeleken moet worden met het dna van de baby. Maar zelfs als het kleintje de Nederlandse nationaliteit krijgt, wordt het voor hem lastig om hier te komen want zijn moeder mag hoogstwaarschijnlijk niet mee. „Er is echt nul komma nul kans dat zij hier een verblijfsvergunning krijgt", zegt Rueb. En in Engeland wordt het ook moeilijk, want „ze toont nul spijt in interviews en heeft geen enkel besef van de vreselijke dingen die ze heeft gedaan". „Dat roept in Engeland ook heftige reacties op, als ze huilend spijt had betoogd met de baby in haar armen was het misschien al anders geweest."

Geen spijt

Het meisje beschrijft in meerdere interviews met Engelse media de gruwelijke dingen die ze heeft gezien en toont daarbij geen enkele emotie. Volgens haar waren de huiveringwekkende taferelen geoorloofd. Ze vond het ook niet erg om te zien hoe een afgehakt hoofd in de vuilnisbak lag. „Ik dacht eraan wat hij moslimvrouwen had aangedaan als hij de kans had gehad”, zei ze. Tot haar kinderen overleden had ze geen spijt van haar beslissing om naar het strijdgebied te gaan. Ze wilde daar zijn omdat „ze (Islamitische Staat, red.) voor je zouden zorgen, je kon je eigen familie hebben, je kan alles doen en leeft volgens de Islamitisch wet".

Een rondje nabellen langs officiële instanties als de Immigratie- en Naturalisatiedienst en het Openbaar Ministerie leert dat een toekomst in Nederland alles behalve vanzelfsprekend is voor Begum. De Immigratie- en Naturalisatiedienst – de instantie die verblijfsvergunning in Nederland regelt – zegt niet in te gaan op individuele casussen en verwijst ons naar de website. Uit die informatie moeten wij „zelf maar een conclusie trekken". Het Openbaar Ministerie vervolgt iedere terugkeerder uit het strijdgebied voor deelname aan een terroristische organisatie. Terugkeerders zijn mensen die ons land hebben ingeruild voor het strijdgebied en terugkomen, om welke reden dan ook. Als de Britse Begum niet in ons land mag verblijven, zal zij naar alle waarschijnlijkheid dus ook niet op die manier worden vervolgd.

Het antwoord op de vraag of Shamima Begum de volgende Laura H. is, is naar alle waarschijnlijkheid dan ook ‘nee’. Alhoewel ze allebei op eigen initiatief naar het strijdgebied gingen en een relatie hebben of hadden met een IS-strijder van wie ze kinderen kregen, is Laura H. een Nederlands meisje dat momenteel een opleiding volgt en voor haar kinderen zorgt. De kans dat Begum Nederlandse wordt, hier haar kind zal opvoeden en een toekomst opbouwt tussen de tulpen en molens, is nihil.