Redactie Metro Nieuws 21 feb 2019, 07:59

Leestijd: 4 minuten

We moeten minder plastic gebruiken, dit kun jij doen

We kennen waarschijnlijk allemaal wel de beelden van schildpadden verstrikt in plastic, vissen op plastic dieet en de enorme berg afval in de zee. Maar het is niet langer een ver-van-ons-bed-show. Ook in de Waddenzee, het IJsselmeer en de Noordzee en in de Nederlandse grachten en sloten dobberen stukken plastic.

Het is niet precies bekend hoeveel plastic er in onze eigen wateren drijft. By the Ocean we Unite, een Nederlandse stichting die met zeiltochten mensen bewust wil maken van de vervuiling, heeft op meer dan zeventig plekken monsters genomen. De monsters werden onder andere in Normandië, Noorwegen, Schotland, Denemarken en Frankrijk genomen. Voor de Franse kust dreven meer dan 130.000 stukken klein plastic per vierkante kilometer.

Hoe dieper, hoe viezer

Ook Terschelling werd onder de loep genomen. Biologen vonden voor het waddeneiland veel plastic, hoewel ze alleen hebben gemeten op de bovenste 15 centimeter van de zee. Hoeveel plastic daaronder drijft, is niet bekend. „Er zijn schattingen dat ongeveer 99 procent van al het plastic dieper zit. Het is elke keer schokkend dat de zee schoon lijkt, maar dat we nagenoeg overal plastic vinden”, zegt Karl Beerenfenger, expeditieleider van de organisatie.

Schuursponsjes en cosmetica

We vervuilen meer dan we doorhebben, zegt bioloog Maarten Erich, wetenschappelijk coördinator van de stichting. „Mensen zeggen: ik gooi geen plastic op straat en ik scheid mijn afval. Maar vervuiling gaat verder dan dat. In je tapijt en je kleren zit ook plastic, net als in knuffels, autobanden, cosmetica, sigarettenfilters en kauwgom. Als je een schuursponsje gebruikt, spoelen kleine stukjes plastic door het putje. Die krijgen ze er bij de zuivering niet meer uit. Dat wordt op de rivieren geloosd.”

Overigens hoeft er geen heksenjacht te worden geopend op plastic, benadrukt Erich. „Plastic heeft ons veel gebracht. We kunnen niet terug naar een wereld zonder plastic. Maar moet elke komkommer apart worden verpakt? Kunnen we schuursponsjes niet maken van natuurlijke vezels? We hebben een materiaal gemaakt dat ontzettend lang meegaat, maar bijna de helft van al het plastic gebruiken we maar één keer.”

Stop met wegwerpproducten

Zelf kun je ook nog een steentje bijdragen. Zero Waste-bloggers Jessie en Nicky Kroon schreven een – plasticvrij! – boek over leven zonder afval. Eerder gaven ze al een aantal tips aan Metro. Beginnen doe je het beste bij wegwerpproducten. „Vijftig procent van het plastic in de oceaan is single use. Je hebt er zoveel goede alternatieven voor. Denk aan een RVS rietje, een herbruikbare koffiebeker of een linnen tasje.”

En in de supermarkt? „Kijk naar het aanbod in de supermarkt, niet naar je boodschappenlijst. Groenten uit het seizoen liggen vaak onverpakt in de winkel.” Grote kans dat je ook nog wat nieuws probeert. Niet geheel onbelangrijk is de laatste tip. „Hou het gewoon leuk. Kijk naar wat jij interessant vindt. Heb je interesse in mode? Dan kun je daarmee beginnen. Dat geldt ook voor voedsel, beauty of andere dingen. Kijk wat je leuk vindt en begin daarmee, dan kost het minder moeite.”

Plastic Pact

Gelukkig hoeft de consument niet alles zelf te doen. Staatssecretaris Stientje van Veldhoven (Infrastructuur) sluit donderdag een akkoord met zeventig ondernemingen en milieuorganisaties. Ze spreken af om 20 procent minder plastic te gebruiken in 2025. Ook zal dan alleen nog maar plastic worden gebruikt dat volledig recyclebaar is. Levensmiddelenbedrijven, supermarkten, festivals, cateraars, producenten, verpakkers en milieuorganisaties doen mee aan het Plastic Pact.

De doelstelling is verder om over zes jaar minimaal 70 procent van alle eenmalige plastic producten en verpakkingen te recyclen zonder kwaliteitsverlies. Dit eenmalig te gebruiken plastic hoeft in 2025 trouwens niet volledig uit gerecycled plastic te bestaan, maar uit minimaal 35 procent.

„Plastic is een nuttig en veelzijdig materiaal, maar hoort niet thuis in ons milieu. Met het Plastic Pact gaan we meer doen met minder plastic”, aldus de staatssecretaris.  „Minder plastic produceren, slimmer ontwerpen, anders samenstellen en beter recyclen.” Volgens directeur Marjolein Demmers van Natuur & Milieu vindt de brede samenwerking voor het pact winst.  „De hele keten pakt het probleem nu samen op.” Maar wetgeving blijft volgens haar ook hard nodig om minder plastic in het milieu te krijgen. „Wij zien het pact als een goede aanvulling hierop.”