Anne Kersten Nieuws 18 feb 2019, 13:26

Leestijd: 4 minuten

Provinciale Staten: Onbekend maakt onbemind

Ben je al een beetje bekomen van de vorige keer dat je mocht stemmen? Bereid je dan maar alvast voor, want in maart mag je opnieuw naar de stembus. Dit keer mag er gestemd worden op de Provinciale Staten. De.. wat?

Vraagtekens

We kunnen ons goed voorstellen dat je hier toch even wat vraagtekens bij zet, want waar van bijvoorbeeld de Tweede Kamer behoorlijk zichtbaar is wat ze doen, is dat bij de Provinciale Staten anders. Dat is ook wel terug te zien in de opkomst voor deze verkiezingen. Bij de Tweede Kamer verkiezingen op 15 maart 2017 stemde maar liefst 81,57 procent van de kiesgerechtigden. Iets meer dan tien miljoen, tegenover de bijna 13 miljoen die mochten stemmen.

Bij de Provinciale Staten verkiezingen van 18 maart 2015 zag dat er heel anders uit. Van de 12.777.145 mensen die mochten stemmen, kwam 47,76 procent daadwerkelijk een stem uitbrengen. Een behoorlijk groot verschil, maar volgens Henk van der Kolk (Nationaal Kiezersonderzoek) is dat ook redelijk logisch.

Onbekend maakt onbemind

De Provinciale Staten zijn namelijk een stuk minder bekend dan de politiek op landelijk niveau. „Hoeveel mensen van de Provinciale Staten ken je nou eigenlijk?”, vraagt Van der Kolk. „Precies”, vervolgt hij, als we hem het antwoord schuldig moeten blijven. „Onbekend maakt onbemind. Men weet niet wie erin zit, wat ze daar doen. Dat maakt het voor de gemiddelde Nederlander niet heel zinvol om naar de stembus te gaan.”

Ook is het gebrek aan strijd een reden dat mensen wegblijven van de stembus, vertelt Van der Kolk. „Strijd is wat mensen naar de stembus brengt, maar dat is juist niet duidelijk bij de Provinciale Staten.” Dat heeft te maken met het takenpakket van de bestuurslaag: dat zijn namelijk niet echt dingen waar je de politieke strijd over aangaat. „De taken van de Provinciale Staten bestaan vooral uit toezicht houden op gemeenten en het afstemmen van het beleid van gemeenten. En ze kiezen de Eerste Kamer. Dat is indirect van belang, maar lastig om duidelijk te krijgen.”

Dichtbij

Als je daaraan toevoegt dat het volgens Van der Kolk niet helemaal duidelijk is wat de invloed van je stem is op de uitslag, tja „waarom zou je dan gaan stemmen?”. Ook directeur Eddy Habben Jansen ziet dat er voor andere verkiezingen meer interesse zijn dan voor die van de Provinciale Staten. „Zowel de gemeenteraads- als de Tweede Kamer verkiezingen komen dichterbij. De gemeente gaat over dingen die dicht bij je eigen leven staan en de Tweede Kamer: dat zie je allemaal op het nieuws terug. De Provinciale Staten vallen er een beetje tussenin.”

En dat terwijl je wel degelijk te maken krijgt met de beslissingen van de Provinciale Staten. Zij beslissen namelijk of er wel of geen bus in jouw dorp rijdt. En of er windmolens in je ‘tuin’ komen, waar er huizen gebouwd gaan worden. „Je merkt wel degelijk iets van de Provinciale Staten, maar dat heb je gewoon niet door”, legt Habben Jansen uit.

Burgerplicht

De meeste mensen voelen volgens Van der Kolk nog een zekere burgerplicht om te gaan stemmen, dus is het niet zo alsof er straks niemand bij de stembus staat. „Als je gaat stemmen, kun je op die manier laten zien dat je het belangrijk vindt dat er verkiezingen zijn. Of je kunt je partij steunen.” Of deze verkiezingen belangrijk genoeg zijn om je huisje uit te gaan naar het dichtstbijzijnde stemlokaal, gaat Van der Kolk niet voor je bepalen. „Dat moet je zelf uitmaken.”

Ook Habben Jansen vindt het niet zijn zaak om mensen te vertellen dat ze moeten gaan stemmen: „Dat is in Nederland een keuze. Je moet zelf beslissen of je invloed wilt hebben op deze onderwerpen.” Wel voegt hij nog even toe dat je met deze verkiezingen indirect ook invloed hebt op de landelijke verkiezingen: „De Provinciale Staten kiezen namelijk de Eerste Kamer. En die gaan uiteindelijk weer over de landelijke politiek.”

Stemwijzer

Wil je nou wel gaan stemmen, maar heb je geen flauw idee waarop? Dan kun je altijd nog een stemwijzer invullen. Voor een aantal provincies heeft ProDemos de StemWijzer gemaakt, die je helpt met het vinden van een partij die aansluit bij jouw interesses en belangen.

Bij de StemWijzer krijg je verschillende stellingen voorgelegd, waarbij je moet aangeven wat je mening daarover is. Voor het maken van die StemWijzer heeft ProDemos precies hetzelfde gedaan bij de verschillende politieke partijen. „We hebben met alle partijen gesprekken gevoerd: wat zijn voor jullie belangrijke zaken?”, vertelt Habben Jansen. „We hebben hen stellingen voorgelegd en daaruit een selectie gemaakt. Met de StemWijzer willen we namelijk laten zien waar het verschil zit tussen de partijen.” Dus als iedereen hetzelfde antwoordde op een stelling, werd deze niet meegenomen.

En heb je nou echt geen flauw idee waar je op moet stemmen? Dan adviseert Van der Kolk het algemene gedachtegoed van de partij aan te houden. Want „je weet vast wel waar een partij ongeveer voor staat”. Daar is ProDemos ook op ingespeeld: daarvoor hebben ze namelijk de partijenwijzer, daarop kun je kijken welke partij ideologisch gezien het beste bij je past.