Redactie Metro Nieuws 11 feb 2019, 07:30

Leestijd: 4 minuten

5 vragen over kernwapens: overleven of niet?

Maandag wordt door het Rode Kruis wereldwijd actie gevoerd tegen kernwapens. Het doel van de organisatie is onder meer dat Nederland het VN-wapenverbod ondertekent. Maar wat zijn ook alweer de gevolgen van een kernwapenaanval, en waarom is dit nou juist nu belangrijk?

1. Wat zijn kernwapens?

Kernwapens zijn massavernietigingswapens. De wapens maken gebruik van de energie die is opgeslagen in atoomkernen, daarin liggen nucleaire stoffen zoals uranium en plutonium opgeslagen. Door het afvuren van een kernwapen komt er veel energie vrij: een kernexplosie.

2. Waarom nu?

Tijdens de actie van het Rode Kruis staat een indrukwekkend filmpje centraal. Hiermee wil het Rode Kruis het bewustzijn van de mensen vergroten als het gaat om de verschrikkelijke gevolgen die een aanval met kernwapens kan veroorzaken. De vraag waar het in het filmpje omdraait is: als hier een kernbom zou vallen, zou je die ramp willen overleven, of liever willen sterven?

Een kernwapenaanval vond voor het eerst plaats op 6 augustus 1945 in Hiroshima en Nagasaki. De gevolgen van deze aanval zijn vandaag de dag nog steeds merkbaar. Zo krijgen nog steeds mensen kanker, en worden er nog steeds kinderen geboren met mutaties. Er zijn op dit moment in de wereld dan misschien wel minder kernwapens, maar in de wapens die er zijn, wordt flink geïnvesteerd.

De kans op een aanval lijkt de laatste jaren groter geworden, onder meer doordat zowel de Verenigde Staten als Rusland zich hebben teruggetrokken uit het verdrag dat kernwapens voor middellange afstanden verbiedt.

3. Wat zijn de gevolgen van een kernramp?

Een kernwapenaanval heeft verstrekkende gevolgen, wil het Rode Kruis duidelijk maken. De hitte, schokgolven en straling kunnen veel slachtoffers maken, hulpverlening na afloop is zo goed als onmogelijk en de gevolgen voor de gezondheid van de overlevenden blijven nog generaties lang merkbaar.

Daarnaast wijst de hulporganisatie op de grote hoeveelheden roet die door zo’n aanval in de atmosfeer komen. Daardoor zou er minder zonlicht op aarde komen, wat tot dalende temperaturen, mislukte oogsten en honger kan leiden.

4. Hoe zit het met de regelgeving omtrent kernwapens?

Het belangrijkste is het Non-Proliferatieverdrag van 1968. Daarin werd afgesproken dat slechts vijf landen (de Verenigde Staten, Rusland, China, het Verenigd-Koninkrijk en Frankrijk) kernwapens mochten bezitten. Het was voor deze landen niet toegestaan hun kennis over het maken van kernwapens te verspreiden, en zij waren verplicht hun arsenaal te verminderen. Een paar landen ondertekenden dit verdrag niet, zij bezitten op dit moment ook kernwapens.

In 2017 werd de eerste stap gezet naar een algeheel verbod op alle nucleaire wapens. Door de Verenigde Naties werd het VN-kernwapenverbod aangenomen met instemming van 122 landen. Nederland onthield zich toen als enige NAVO-land van stemming onder meer omdat het niet samen zou gaan met de Nederlandse NAVO-verplichtingen. De andere lidstaten stemden tegen. Het verdrag is inmiddels door zeventig landen geratificeerd.

Nederlandse steun

Het wegblijven van de Nederlandse stem zorgde voor flink wat verontwaardiging. Het Rode Kruis was vooraf hoopvol over de Nederlandse steun aan het verdrag. Zo zou 85 procent van de Nederlanders voor ondertekening zijn.

Ook Gijs de Vries, oud-directeur van het Rode Kruis, had de hoop dat Nederland zich sterk zou maken voor de wensen van de Nederlandse bevolking. „In Nagasaki heb ik met eigen ogen de decennialange desastreuze gevolgen van kernwapens voor de mensheid. Ik had de hoop dat Nederland in de onderhandelingen gehoor zou geven aan de wens van het Nederlandse volk. Bijna 90 procent van de Nederlanders is voor een kernwapenverbod.”

Koeders, destijds minister van Buitenlandse Zaken liet weten dat Nederland als enige NAVO-land deelnam aan de onderhandelingen „omdat elk initiatief dat mogelijk kan bijdragen aan nucleaire ontwapening onze aandacht en inzet verdient.” Na drie weken onderhandelen, lag er volgens Koenders echter niet de juiste tekst klaar die dit zou kunnen bewerkstelligen. „Dat vind ik echt heel jammer, maar ik zal mij blijven inzetten voor een kernwapenvrije wereld."

5. Hoe nu verder?

Hoewel het kernwapenverdrag al door meer dan 120 landen is erkend, treedt het pas in werking als nog eens 50 staten het verdrag bekrachtigd hebben. Het Rode Kruis laat weten alles op alles te zetten om dit resultaat te behalen en te zorgen voor een kernwapenvrije wereld.

De huidige status van het kernwapenverbod kun je checken op de website van de International campaign to abolish nucleair weapons (ICAN).