Kasper Hermans Nieuws 7 jan 2019, 17:00

Leestijd: 3 minuten

‘We moeten blij zijn als we ruiten kunnen krabben’

Harde windstoten, een pak sneeuw, centimeters dik ijs. Het lijkt dit jaar allemaal langs ons heen te gaan, maar dinsdag is het even anders. De wind komt met grof geschut Nederland binnen. „Alleen zo erg als een jaar geleden, toen er ook code rood werd afgegeven, wordt het niet”, zo is de voorspelling van het KNMI, zegt woordvoerder Léonie Bosselaar.

100 km/h

Dat betekent niet dat het een miezerig stormpje wordt dat we wel even kunnen weglachen. „In het noordelijk waddengebied gaat het om windstoten van 90 tot 100 kilometer per uur en daarbuiten 80 tot 90. Daardoor geldt er vanaf twee uur ’s nachts code geel. Wel speelt het springtij een rol, dat zorgt voor een hoge waterstand. Daarom worden er in vier van de vijf kustregio’s maatregelen getroffen.”

Deze storm komt vrij plotseling na een voor Nederland tot dusver ontzettend rustige herfst en winter. „Dat komt door hetzelfde hogedrukgebied als waar we eigenlijk ook de hele zomer mee te maken hebben gehad, daar komen we maar niet van af. Daardoor is het lange tijd zulk zacht weer gebleven.”

Polaire vortex

En dat zachte weer verdwijnt voorlopig niet. Wie als wanhopige winterliefhebber het internet afspeurt, zou terecht kunnen komen bij termen als polaire vortex en plotselinge stratosferische opwarming. Zij zorgen doorgaans voor extremere weersomstandigheden, zoals hevige sneeuwval. „Je kan de polaire vortex (een lagedrukgebied bij de noordpool, red.) het beste vergelijken met een goed draaiende tol. Het zorgt bij ons voor een sterke westelijke stroming met wisselvallig weer. Wanneer er plotselinge stratosferische opwarming plaatsvindt, is het alsof de tol een klap heeft gekregen. De tol draait daardoor niet meer regelmatig, maakt extremere bewegingen, of kan zelfs enige tijd in de tegengestelde richting draaien. Dat kan leiden tot extremer weer.” Zo’n plotselinge stratosferische opwarming bezorgde ons vorig jaar eind februari en begin maart behoorlijk wat sneeuw- en ijspret, maar dit keer loopt het – voorlopig – net allemaal even wat anders.

„We lijken als Nederland een beetje in een geblokkeerde situatie te komen”, zo legt Jaco van Wezel van Weeronline uit. „Dat is nu al een beetje aan de gang. Door de zuidwestenwind gaat die stroom aan koud weer vanaf de Noordpool aan ons voorbij. De koude lucht gaat over het oosten van Duitsland over de Alpen en trekt nu zelfs helemaal door naar Griekenland.”

Bocht om Nederland heen

Nederland lijkt wat sneeuw betreft dus buiten schot te blijven. „Er zijn zelfs berekeningen en modellen, waarbij de koude lucht via een bocht in Duitsland alsnog weer Frankrijk binnen waait, maar bij ons komt het niet.”

De windrichting zit ons niet alleen daar in de weg. Het is sowieso een bepalende factor in ons winterperspectief. „De wind moet uit het noorden, oosten en alles daar tussenin komen om kou te veroorzaken. Zolang de wind vanaf de oceaan en de Noordzee komt, zal de echte winter wegblijven."

Zowel bij het KNMI als Weeronline lopen de modellen tot veertien dagen in de toekomst en kou is er voor die twee weken amper te zien. „Voorlopig moeten we al ‘blij zijn’ als we een paar keer de autoruiten kunnen krabben”, denkt Van Wezel. „Dat kan waarschijnlijk donderdagochtend als na de storm de wind weer gaat liggen en het helder wordt, maar daar blijft het dan ook bij.”

Elfstedentocht

Dus zitten we straks dik in de tweede helft van januari zonder dat iemand ook maar enigszins heeft gedacht aan schaatsen op natuurijs, laat staan de Elfstedentocht. „De kans dat die er nog eens komt, wordt steeds kleiner en kleiner”, zegt Bosselaar. „De winters worden steeds natter en zachter.” „Het is al eens erger geweest”, vult Van Wezel aan. „In 2015 was tijdens de decembermaand het weer nog zachter. Toen was de gemiddelde temperatuur gemiddeld 9,6 graden Celsius en vroor het de hele maand niet. Dit keer heeft het in De Bilt toch al acht keer gevroren en hebben we zelfs een keer een beetje sneeuw gehad.”