Anne Kersten Nieuws 22 jan 2019, 16:59

Leestijd: 5 minuten

Waarom ligt ‘alles’ plat bij twee centimeter sneeuw?

Een aangepaste dienstregeling en pas op op de weg want het kan glad zijn. Gewapend met thermoskan, deken en een veiligheidshamer kroop Metro-verslaggever Anne Kersten gistermorgen in de auto. ‘Horrorsneeuw’ was er voorspeld.

Bij nader inzien pas voor de avondspits, want dinsdagochtend is er nog geen sneeuwvlokje te bekennen. Vanaf een uur of elf beginnen de eerste vlokken op het dak van het TMG-gebouw te vallen. Misschien nét genoeg om een magere sneeuwengel van te maken, maar zeker niet zoveel dat het halve treinverkeer eruit moet liggen. Waarom ligt alles bijna plat bij twee centimeter sneeuw?

Overdreven

Allereerst is het ‘halve treinverkeer’ zeer overdreven. Tachtig procent van de treinen rijdt nog, vertelt Prorail-woordvoerder Coen van Kranenburg. Hij legt uit dat er op de dag vóór de verwachte sneeuw – maandag in dit geval – druk overlegd wordt. „Samen met de NS nemen we een beslissing over het reizigersvervoer. In dit geval besloten we voor de LUD te gaan, de Landelijk Uitgediende Dienstregeling.” Dat houdt in dat twintig procent van de treinen uitvalt.

Die uitvallende treinen, dat heeft te maken met een stabiele basis. „Wij oordelen of het verantwoord is om te blijven rijden. Als we minder treinen laten rijden, geeft dat meer ruimte om op te treden”, vertelt Van Kranenburg. „Zo kunnen we storingen in de treindienst beter opvangen, mocht er iets verkeerd gaan.”

Of er een aangepaste dienstregeling gaat gelden, moet de dag ervoor besloten worden. „Er moeten namelijk ook nog allerlei logistieke maatregelen worden genomen. Zo’n regeling vergt voorbereiding.” En de reiziger moet ergens vanuit kunnen gaan. „Het moet niet zo zijn dat er opeens geen treinen meer rijden. We willen dat de reiziger van te voren weet dat het er anders aan toe zal gaan op het spoor.”

Hele land plat

Maar ja, zo’n aangepaste dienstregeling levert (natuurlijk) wel het nodige commentaar op. Want „we zijn toch niet van suiker”, „kijk eens naar Zwitserland, daar rijden de treinen al ligt er zes meter sneeuw” en „het hele land ligt plat bij twee centimeter sneeuw”. „Wij dragen de verantwoordelijkheid dat mensen niet vastlopen”, zegt Van Kranenburg. „Wij willen koste wat het kost voorkomen dat mensen uren staan te wachten of helemaal niet meer thuis komen. Dan zijn we liever conservatief, dan dat we grote risico’s nemen.” Van Kranenburg krijgt liever „de hoon” van mensen over zich heen dan dat er te grote risico’s worden genomen en het hele treinverkeer vastloopt. Maatregelen als de LUD-regeling, zijn dan ook preventief bedoeld.

Die preventie, dat blijkt een rode draad in het verkeer te zijn. Ook Rijkswaterstaat handelt bijvoorbeeld preventief. Er rijden dinsdag maar liefst 546 strooiwagens op de wegen; een groot deel van de 350 sneeuwschuivers zijn actief en 1.200 man wordt ingezet om de wegen begaanbaar te houden. Voor die twee centimeter.

„Dit is echt nodig”, vertelt Debby van Slegtenhorst, woordvoerder van Rijkswaterstaat. „Dit is om te zorgen dat mensen veilig van A naar B komen. Dat is wat weggebruikers van ons verwachten.” Sneeuw is altijd iets wat zich niet helemaal laat voorspellen, vervolgt ze. „Dus daarom staan we liever goed paraat dan dat we voor een verrassing komen te staan.”

Laagje zout

Een waarschuwing dat automobilisten op moeten passen met de gladheid op de weg, komt dan ook vanuit de gedachte dat Rijkswaterstaat de weggebruiker adviseert over wat ze te wachten staat. „Dan kan de reiziger er rekening mee houden en keuzes maken.”

Overigens zijn de strooiwagens – die dinsdagochtend tijdens de ochtendspits al op de snelweg te spotten waren – niet onderdeel van ‘groot uitrukken’. „Dit is de reguliere gladheidsbestrijding. Dit is het materiaal dat we hebben om de ruim 3.200 kilometer snelweg begaanbaar te houden.”

Dat er dan ’s ochtends al gestrooid wordt zonder dat er überhaupt sneeuw ligt, is volgens Van Slegtenhorst niet overdreven. „Dat we ’s ochtends vroeg al strooien, dat doen we zelfs bewust”, vertelt ze. „Als er een laagje zout op de weg ligt en er sneeuw valt, dooit dat snel. We blijven ook strooien tot de wegen weer zwart zijn vanavond.” Dat is om te voorkomen dat „vochtige” weggedeelten opvriezen vannacht.

Waarschuwing

Ook bij de ANWB draait het om de preventie. Woordvoerder Markus van Tol legt uit dat de niet drukke ochtendspits van dinsdagochtend te maken had met de weggebruiker die zich aangepast heeft. „Wij hebben maandag de weggebruiker geïnformeerd over de verwachte sneeuw en aan e ochtendspits is te zien dat de automobilist goed heeft geanticipeerd. Met zo’n waarschuwing vermijden we een chaos in het verkeer.”

En ook Weeronline gaat mee in dat credo. „Dat wij een paar dagen van te voren al berichten over de aanstaande sneeuw, dat is een attentie waar mensen rekening mee kunnen houden”, vertelt woordvoerder Jaco van Wezel. „Zo’n code geel – die nu afgegeven is – kan heel overdreven voelen voor die 2 centimeter sneeuw, maar is vooral een waarschuwing. Het kan drukker zijn, houd rekening met langere reistijd. Mensen moeten rekening houden met gladheid en dat willen we ze meegeven.” Overigens heeft hij het idee dat mensen heftig reageren op het woord ‘code’, waardoor ‘code geel’ hetzelfde gevoel opwekt als ‘code oranje’ en ‘code rood’. „Dat heeft een bepaald sentiment, maar code geel is slechts het laagste waarschuwingsniveau.”

Drukste avondspits ooit

Inmiddels is duidelijk dat de voorzorgsmaatregelen niet zomaar preventie waren: er staat bijna 2300 kilometer aan file rond zes uur ‘s avonds. Volgens de ANWB gaat het om de drukste spits ooit.