Iris Hermans Nieuws 16 jan 2019, 06:15

Leestijd: 5 minuten

Veel reddingsacties op onstuimig IJsselmeer

Recordzomer leidt tot recordaantal reddingsacties van de KNRM en niet alleen op zee en niet alleen mensen. Ook op het IJsselmeer rukt de brigade veel uit. Een mooi meer, als het windstil is, want het weer kan ineens omslaan. Net als de boten.

Heet

Het was de heetste zomer sinds de eeuw van de Verlichting. In 2018 steeg het kwik met grote regelmaat tot ver boven de dertig graden en wisten veel mensen het water te vinden. En waar water is… Is de KNRM, want dat een ongeluk op of in het water in een klein hoekje zit, staat als een dikke paal boven water. Ook op het IJsselmeer was het drukker dan ooit, beaamt Tom Vogel (27) uit Andijk.

Mooi en onstuimig

,,Het is een heel mooi water…” zo begint hij. ,,Als het windstil is tenminste, want als de wind aantrekt, begint het behoorlijk te spoken.” Met hoge en onvoorspelbare golven, of ‘onstuimig’ zoals hij het treffend samenvat. ,,Situaties zijn moeilijk in te schatten. De dag kan windstil beginnen en met zwaar onweer en windstoten eindigen.” Zoals die laatste dag van juli. De zon scheen, er was geen vuiltje aan de lucht en twee tieners zeilden in hun boot. Het lijkt het begin van een wel heel saaie coming of age film, maar het kan verkeren. Plotsklaps sloeg het weer om en niet lang daarna hun boot. Vogel herinnert het zich nog goed. ,,We kregen een alarmering en gingen eropaf.” Het bootje had intussen water gemaakt en was naar de bodem gezonken, alleen de mast stak nog boven het water uit. Vijf boten van verschillende stations en een helikopter speurden het IJsselmeer af, maar geen spoor van het tweetal. ,,Ze waren heel slecht zichtbaar in het water en pas na drie kwartier zagen we ze. Dan gaat er wel wat door je heen, hoor.” Dankzij goede kledingen de warme watertemperatuur en de goede nazorg, werd het eind goed al goed, die laatste dag van juli.

Dat was het niet die andere dag afgelopen zomer toen een vrouw met haar fiets in het IJsselmeer terechtkwam. ,,Ze kon er niet meer uitkomen.” Het lichaam werd door hen geborgen, ook dat hoort bij het vak van een reddingswerker. ,,Na afloop praten we met elkaar, zodat je het niet met je mee naar huis neemt. Het is zo fijn dat je steun aan elkaar hebt.”

Leuke praatjes

Het zijn niet alleen de reddingsacties, maar ook de beveiliging van sportevenementen zoals zwemmarathons en regatta’s, ,,en natuurlijk de praatjes met passanten in ons schattige haventje.” ‘He man, heb je al iemand gered vandaag?’ hoort hij regelmatig, ,,of zou je me misschien even willen helpen met het omleggen van het stootkussen op de meerpaal want we komen er niet uit zo?” Draait de hulpverlener zijn hand niet voor om, ,,juist dat persoonlijke contact is heel leuk, het is een gezellige plas waar iedereen bevriend met elkaar is.” Het mooiste aan zijn vak zijn toch wel de medische inzetten en medische evacuaties van slachtoffers ,,Tuurlijk zijn motorstoringen aan een boot ook leuk en kun je ervan leren, maar we zijn opgeleid tot semi-hulpverlener met als doel mensen te redden.”

Toen hij op een goede dag de reddingsboot de haven in zag varen en aan boord de hulpverleners in hun pak en met helm zag, wist hij het: dit wil ik ook. Vogel zit nu viereneenhalf jaar bij de KNRM en voorlopig gaat-ie nergens heen. ,,Dat zorgzame zit in me en ik houd van actie, als het een beroepsbaan zou zijn, had ik er meteen voor getekend.”

Nieuwe vrijwilligers welkom

Elke dinsdagavond is het oefenavond en de man-overboord-oefening zou zomaar voorbij kunnen komen. ,,Dan krijgen we een zogenaamde melding van een slachtoffer en gebruiken we onze radar, zeker in de wintermaanden.”

Nieuwe vrijwilligers zijn altijd welkom en zeker voor overdag, maar je moet wel tegen een stootje kunnen en stressbestendig zijn, licht hij toe. En een beetje kunnen zwemmen is ook wel handig, ,,al zijn we in principe wel droge redders, we zwemmen niet als het niet hoeft.”

In het dagelijks leven is de sportieve Vogel leidinggevende bij een reclamemontage-bedrijf, in de weekenden en vaak ook in de avonduren gaat zijn KNRM-pak aan en bemant hij de boot. Het geeft een goed gevoel als hij de kledingwissel heeft gedaan, beaamt hij met een grote glimlach. ,,Je gaat toch als een soort voorbeeldfunctie het water op, mensen vertrouwen op jouw kennis en expertise.” En ja, er is ook weleens wat aandacht van vrouwen, verklapt hij na wat doorvragen. Knipoog hier, glimlachje daar, maar daar doet hij het niet voor, verzekert hij, net zo min als voor de taartjes, knuffels (echte), donaties en andere bedankjes die ze krijgen. ,,Ik wil gewoon iedereen weer veilig aan wal krijgen.”

Ook dieren gered

Met bijna alles was het in 2018 meer dan de jaren ervoor.

Totaal aantal acties in 2018: 2508. In 2017: 2119

Totaal aantal geredden in 2018: 4313. In 2017: 3521

Ook werden in 2018 87 dieren gered, voornamelijk katten en honden.

Gemiddeld aantal acties per dag 6,9, in 2017 was dat 5,8.

Het waren vooral hulpverlening/reddingsacties waarvoor de KNRM uitrukte. 1945 keer om precies te zijn, maar er waren ook 244 zoekacties, 66 medische evacuaties, 104 keer gewondenvervoer strand, 12 bergingen van stoffelijk overschotten en 55 keer loos alarm (geen zoekactie). In augustus waren de meeste reddingsacties: 466, de drukste dag was op 28 juli: 35 acties.

Motorstoring, navigatiefout en roer- of schroefproblemen: de top 3 oorzaken, maar ook ziekte aan boord en aan wal, een aanvaring en slechte weersomstandigheden hebben tot het uitrukken van de KNRM geleid. In Huizen-Blaricum en Scheveningen waren de meeste acties: 185 en 166. In Nes op Ameland de minste: 10. Dit jaar bestaat de KNRM 195 jaar en verwacht de organisatie haar 100.000ste donateur te verwelkomen. In de eerste jaren na de oprichting in 1824 voeren de reddingboten van de KNRM slechts een paar keer per jaar uit en lag de nadruk op het redden van zeelieden. Nu tonen de cijfers aan dat de organisatie haar werkveld heeft verbreed met medische adviezen over de radio, medische evacuaties, strandbewaking, kusthulpverlening en maritieme dienstverlening.