Iris Hermans Nieuws 18 jan 2019, 11:21

Leestijd: 6 minuten

Koen geeft dat extra zetje

Koentact heet de taalschool van Koen en hij houdt van ‘doeidoei’, zijn Française én vijf Marokkaanse vrouwen en out of the box/boîte/caja/doos. ,,Wat is de meest verkochte cannabis? laat ik ze vragen in coffeeshop Johnny.”

Kofschip

Softketchup als variant op kofschip en fokschaap, speurtochten met bier na afloop, de straat op en aan iemand vragen of ze een liedje van Johnny Jordaan kennen, ,,en het even voor ze willen zingen!” De lesmethodes van Koen Gijzel zijn allesbehalve saai te noemen. In zijn Koentact hartje Amsterdam komen mensen uit Amerika tot Zimbabwe, maar het zijn geen inburgeraars of vluchtelingen die meestal vanuit de gemeente een cursus krijgen. ,,Bij ons komen expats die hier voor hun werk zijn, of voor de liefde.” Meer dan wie dan ook dus gemotiveerd om de taal heel goed te leren, ,,net even wat anders dan wanneer je voor drie Eritreeërs staat die de taal moeten leren, maar vol met andere zorgen zitten.”

Taalent

Terwijl donkere wolken zich samenpakken en het tikken van de regen tegen het raam in de lucht hangt, vult hij vanonder een grote wereldkaart en aan een cleane tafel die je weer even doet terugverlangen naar die goede oude schooltijd, het klaslokaal met zijn aanstekelijke lach en enthousiaste verhalen. Als gymnasiast was Gijzel altijd al een echt ‘taalent’ en hij studeerde af in de Nederlandse en Franse letteren. Wel zeven spreekwoordelijke knobbels zou je bij hem kunnen voelen, want als bij iemand taal zeg maar echt zijn ding is, dan is het bij deze vrolijke frans. Spreekt-ie dus ook, Frans. En Engels, Duits, Spaans, Italiaans en Marokkaans-Arabisch. En ook nog een aardig woordje over de plat-Utrechtse grens, zo bleek ooit toen een man een vriendin van hem bleef stalken. Kenker op joh mafkeus, anders sla ik je keihard verrot joh. Hij schrok er zelf ook van toen het vloeiend zijn doorgaans zo positieve lachebek uitrolde. ,,Ik was zo boos en ineens kwam alles eruit wat ik in tien jaar in het stadion van FC Utrecht heb opgepikt.”

Loppie

Al gruwelt hij een beetje van de bewoordingen, het sociaal maken van taal is zijn missie. ,,Met taal maak je contact, ik denk ook dat de eerste woorden van een geërgerde holbewoner kwamen.” Hij grijnst: ,,zoiets als yo andere holbewoner, kappen met slaan met die stok, of zoiets.” Zíjn allereerste woord ooit was niet mama of papa, maar Loppie (naar hond Lobke), zijn stopwoordjes zijn ‘goed en leuk’ en bijzonder en zo af en toe maakt de taalman zelf ook wel eens een taalslippertje. Zo maakt hij de pan ‘sappig’ in plaats van heet met olie, en maakte hij laatst iets piraat. Leuke versprekingen, ,,die houd ik er gewoon in.” ‘Taalvouten’ van zijn cursisten zijn er natuurlijk ook genoeg, verklapt de lange blonde Utrechter, nippend van zijn Blond Amsterdam mok. Hoerhuis in plaats van huurhuis bijvoorbeeld, ,,en bijna iedereen zegt als afscheid tot zo!, ook als je ze daarna nooit meer ziet.” Zelf zegt hij het liefst doeidoei, ,,ik krijg heel vaak de vraag waarom Nederlanders altijd zingen bij het weggaan, want dat doen we echt, let maar eens op.”

Pure happiness

Efcharisto, zei hij als kleine Koen al tegen alle bakkers en obers op vakantie in Griekenland. Geleerd van zijn ouders (en een beetje van Bassie en Adriaan) die hem altijd stimuleerden woorden uit de taal van het land waar ze waren te leren. De interesse in taal groeide nog meer door hun Marokkaanse hulp, van wie hij zijn eerste Marokkaanse woordjes leerde, iets waar hij nooit mee is gestopt. ,,Als je dan bij de Marokkaanse bakker op de hoek in zijn taal brood kunt bestellen, voelt dat als pure happiness.”

‘Ze wonen hier al weet-ík-veel-hoe-lang, maar kennen nog stééds de taal niet’, hoort hij vaak. Hij snapt best dat mensen dat kunnen denken, maar hij begrijpt nog beter dat het nu eenmaal niet zo gemakkelijk gaat. ,,Marokkanen zitten hier in hun bubbel en blijven daarin, net zoals wij in onze Amsterdamse bubbel zitten. En denk je dat het echtpaar met vakantiehuis in Benidorm vloeiend Spaans spreekt?” Nee joh, wuift hij weg, ,,omdat het ook niet nodig is met al die andere Hollanders.”

Om in elk geval een klein Amsterdam Nieuw-West (waar het percentage Nederlanders met een migratieachtergrond heel hoog is) bubbeltje door te prikken, geeft hij met een team van vrijwilligers 50 tien- tot twaalfjarigen elke week Nederlandse en Engelse les. Goed voor hun zelfvertrouwen, meent de bevlogen taalman, ,,lijkt me zo mooi als dan een Ahmed in de brugklas naast een Roderick komt te zitten en hij het beter weet dan hij!”

Taal der liefde

Hij bekostigt het met het geld van het door hem opgezette en geliefde Amsterdam Language Cafe, waar je elke woensdag voor vier euro in een andere taal en dus wereld terechtkomt. Afgelopen woensdag was het Russische avond, volgende woensdag de Hollandse, maar ook de universele taal wordt hier gesproken. De taal der liefde dus en vorige maand heeft de Russische Aleksey zijn Inna ten huwelijk gevraagd. ,,Ze postte vandaag nog op Facebook dat everything better met hem is.”  Zijn eigen grote liefde is een Française. Op een hele goeie avond belandde hij met een stel expats op een salsafeest. ,,Toen ze zag hoe die lange kaaskop gewoon op de maat kon swingen met zijn heupen zonder op haar tenen te trappen, dacht ze: die moet ik hebben.” En ze kreeg hem. Vorig jaar vroeg hij haar ten huwelijk, in Zuid-Frankrijk en in het Nederlands. Ze zei ja, letterlijk ook, ,,ze spreekt vloeiend Nederlands.”

Zijn andere vrouwen…

Toch zijn er vijf andere vrouwen die ook zijn hart hebben gestolen. In BNNVARA’s Groeten uit Holland, waar vijf Marokkaanse vrouwen worden gevolgd, neemt Gijzel aka Meester Koen hen mee op avontuur in de Nederlandse taal en cultuur. ,,Elke keer had ik weer vlinders in mijn buik, zo puur was het. Ongelooflijk hoeveel kracht die vrouwen hebben en wat een goed gevoel voor humor, ze kunnen uren met elkaar lol zitten trappen.”

Zo gingen ze op puppycursus, naar de Deltawerken en de Vierdaagse en leverde het mooie en vaak ook hilarische en ontroerende televisie op, waarin de vrouwen eigenlijk hartstikke Hollands bleken te zijn, maar dan met een hoofddoek om. Vanavond is de laatste aflevering en al spreken ze dan nog niet vlekkeloos Nederlands, ,,ze durven nu veel meer, ook buiten hun bubbel.” Sociale taalmissie geslaagd.

‘Jij is top mens’

Op zijn Facebook loftuitingen van Anneke tot Ali. Van ‘Je bent zo’n lieverd Koen *hartje*’ tot ‘je bent echt heel goei jongen man’ en ‘jij is top mens!!!’ Nee, niet echt goed Nederlands, lacht hij zijn grote Koen-lach tot slot, ,,maar ik ga ze niet verbeteren, hoor, daar zijn de reacties te bijzonder voor.”