Sanne van Rij Nieuws 16 jan 2019, 13:00

Leestijd: 4 minuten

De Brexit even gemist? Vijf dingen die je moet weten

Knappe kop die het reilen en zeilen van de Brexit netjes bij kan houden. Daarom: vijf prangende vragen om je bij te praten.

1. Even opfrissen: waarom is er ook alweer sprake van de Brexit?

Over de Brexit, een combinatie van de Engelse woorden ‘Britain’ en ‘exit’, werd in juni 2016 middels een raadgevend referendum gestemd. De bevolking kon voor ‘leave’ of ‘remain’ (in de EU, dus) kiezen. Een kleine meerderheid, 51,9 procent, was vóór een toekomst zonder de Europese Unie. Ze waren klaar met de bemoeienis vanuit Brussel. Waarom dit referendum er überhaupt kwam? Dat heeft te maken met de vorige premier, David Cameron, die in aanloop naar de Britse verkiezingen in 2015 –onder zware druk- een referendum bij overwinning beloofde. Tegen alle verwachtingen in won zijn partij én werd er vóór de Brexit gestemd, terwijl Cameron zelf publiekelijk tegen was. Hij achtte zichzelf niet meer als de ‘juiste leider voor het land’ en trad af. Theresa May volgde hem op: zij is nu de hoofdpersoon in kwestie Brexit.

2. Maar we zijn nu alweer twee jaar verder, toch?

Klopt: de EU uittreden regel je niet van de ene op de andere dag. Dat Groot-Brittannië het allereerste land is dat dit zou willen doen, werkt ook niet bepaald mee. Er bestaat geen hapklaar draaiboek voor de procedure en daarbij is Groot-Brittannië op talloze vlakken verbonden met (landen in) de EU. Dát je wil scheiden is 1, maar de verdeling van alle gemeenschappelijke zaken is 2. De discussie over die gemeenschappelijke zaken, zoals het handeldrijven, blijft maar voortduren.

3. Waar is dinsdagavond over gestemd?

Het stond al vast dat Groot-Brittannië uit de EU zou stappen, de vraag was alleen op wat voor manier. Theresa May heeft de afgelopen tweeënhalf jaar besteed aan het onderhandelen met de Europese Unie. In principe kan je namelijk niet ‘zomaar’ de EU uitstappen: daar zitten allerlei voorwaarden aan verbonden. Het resultaat was een boekwerk van maar liefst 585 bladzijdes dik. Het Britse parlement mocht op dinsdagavond voor of tegen ‘May’s deal’ stemmen. De premier onderging een flinke nederlaag: 432 parlementariërs stemden tegen en 202 voor. Er stemden zoveel parlementsleden tegen omdat ze het simpelweg niet eens waren met de deal: sommigen vonden ‘m te zacht (zij zijn voor een ‘harde brexit’), terwijl anderen juist nauwer bij de EU verbonden zouden willen blijven.

4. Wat gebeurt er nu? 

Da’s één van de moeilijkste vragen van het moment. May moet in ieder geval vóór 21 januari met een alternatief plan komen van het Lagerhuis. Wat daarna gebeurt, is nog behoorlijk onzeker. Zo zou de premier een ‘zachtere’ Brexit kunnen voorstellen, waarbij Groot-Brittannië nog wél lid is van de interne Europese markt. Al is het ook de vraag of May überhaupt premier blijft: er is direct na de stemming een motie van wantrouwen tegen haar ingediend. Als de motie wordt aangenomen, valt de regering en mag een nieuwe premier alsnog proberen de gezichten dezelfde kant op te krijgen. Daar moet dan wel vaart achter gezet worden, want 29 maart 2019, dé Brexitdatum, nadert met rasse schreden. Als er tegen die tijd nog geen akkoord over de Brexit is, is er sprake van ‘no-deal’. Het Verenigd Koninkrijk verlaat de Europese Unie dan zonder afspraken. Dit kan tot grote problemen leiden voor de economie en de grenzen, waar grote opstoppingen plaats zouden kunnen vinden.

Het is trouwens ook niet meer compleet ondenkbaar dat de Brexit er überhaupt niet meer komt: een tweede referendum was heel lang onbespreekbaar, maar dit zijn ongewone tijden. Wellicht wordt een tweede keer naar de stembus minder rampzalig gevonden dan nieuwe verkiezingen of een no-deal. Afblazen kan in theorie in ieder geval wel, oordeelde het Europese Hof van Justitie.

5. Wat betekent de Brexit eigenlijk voor Nederland? 

In een notendop: een hoop. Onze handelsrelatie met de Britten is ijzersterk, en de Brexit gaat flink wat geld kosten, dus dat heeft óók invloed op ons. Er zal vanuit ons land vooral meer geld naar bijvoorbeeld de douane en de controles door de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit moeten gaan. Als de economische groei in Groot-Brittannië daarnaast terugvalt, zullen wij dat ook merken. Als het Verenigd Koninkrijk op een ‘harde’ manier de EU uitstapt, zal ook een citytrip naar Londen niet meer zo makkelijk verwezenlijkt kunnen worden. De Britten mogen dan helemaal zelf bepalen wie het land binnenkomt.