Ciana Mayam Nieuws 16 jan 2019, 06:00

Leestijd: 3 minuten

‘Anti-homograppen zijn een gebrek aan creativiteit’

Family Guy gaat stoppen met grappen ten koste van de LHBT-gemeenschap. Metro vroeg drie professionele grappenmakers: ‘Hoe ver mag humor gaan?’

De “als cabaretier mag je alles zeggen onder het mom van problemen aan de kaak te stellen”-smoes geldt niet langer volgens Riza Tisserand. De cabaretier, die de vroege ochtenden op NPO Radio 1 presenteert, zegt dat absolute vrijheid van meningsuiting wettelijk niet bestaat. Zelfs niet voor professionele grappenmakers. ,,Als we claimen dat we onderwerpen bespreekbaar maken, moeten we ook accepteren hoe het volk daarop reageert”, zegt hij stellig. ,,Vroeger had je een comedian nodig om het onder de aandacht te brengen. Maar sinds de komst van het internet – vooral social media – laat je mensen al zelf aan het woord.” Bij het maken van grappen moeten cabaretiers wel weten waarom ze dit vertellen, vertelt Riza Tisserand. ,,Maak je iets bespreekbaar of maak je het belachelijk?” Een onderwerp dat je volgens hem op geen enkele manier verkocht krijgt, is kanker. ,,Over kanker kun je geen grappen maken. Er is niemand – ja, behalve Theo Maassen – die daarmee wegkomt. Je weet dat er altijd iemand in de zaal zit die het heeft meegemaakt. Gooi het weg. Niemand gaat het leuk vinden.” De grap mag schuren, maar niet tot bloedens aan toe.

Riza Tisserand blikt terug op zijn vorige theatervoorstellingen, toen hij op de bühne verscheen in een grotere broekmaat. ,,Ik ben een hele tijd dik geweest en maakte daar veel grappen over. Mensen voelden zich daar ook door aangesproken, maar het was wel mijn verhaal.” Toch is hij niet het braafste jongetje van de klas. De liefhebber van seksistische grappen is bij hem, in zijn repertoire dan, zeker aan het juiste adres. ,Maar die vind ik ook echt heel grappig”, lacht hij. ,,Vooral wanneer ik het publiek zie schrikken van hun eigen lach. Je ziet dat ze in hun hoofd een grens hebben bereikt die aangeeft dat ze fout zitten. Je betrapt ze even op hun eigen vooroordelen.”

Gebrek aan creativiteit

YouTuber Joël Muaka Ngimbi, beter bekend als Ta Joela, ziet homograppen als een gebrek aan creativiteit. ,,Ik maak geen grappen over mensen hun geaardheid. Ik denk dat ik creatief genoeg ben om iets originelers te verzinnen.” In zijn video sketches pakt hij verschillende stereotypes aan maar hij weet precies hoe ver hij kan gaan. „Onbewust ben ik bewust bezig als ik grappen maak. Ik scheer stereotypes nooit over een kam. Behalve als het op Afrikanen aankomt”, grapt de YouTuber. „Ik ben zelf een Afrikaan, ik weet waar ik over praat.” Hij sluit zich bij Riza Tisserand aan in zijn standpunt over ziektes. „Kanker, dode mensen. Daar kun je echt geen grappen over maken. Behalve als je het zelf hebt meegemaakt en zelfs dan ligt het aan je delivery.” Ta Joela noemt de stand-up show Laugh At My Pain van Kevin Hart als voorbeeld. De Amerikaanse comedy rockster vertelt daarin over zijn moeder die overleed aan de gevolgen van kanker. „Op zijn eigen manier heeft hij het heel mooi verteld en werden beide taboeonderwerpen toch bespreekbaar.”

Cabaretier Fuad Hassen legt in zijn theatervoorstellingen geen censuur op zichzelf. Als een grap goed genoeg is, moet je deze volgens hem kunnen delen. „Natuurlijk zijn er genoeg taboeonderwerpen”, zegt de cabaratier. „Bepaalde ziektes, oorlogskwesties, mannen, katten. Dat zijn onderwerpen die jou op z’n minst geraakt moeten hebben, wil je erover kunnen praten.” Maar biedt dit cabaratiers een joker die ze altijd kunnen inzetten, zelfs tien jaar later als de denkwijzes en tijden zijn veranderd? ,,Het is niet meer dan logisch dat je van je oude grappen cringt. Dat betekent dat je een groei hebt doorgemaakt. Er komt altijd wel iets nieuws waar je geen grappen over kunt maken.” Het is aan de cabaratier om die feedback mee te nemen en te bedenken hoe ze het onderwerp op een andere manier tóch bespreekbaar kunnen maken. ,,Je kunt de meest racistische of seksistische grap maken zolang je die goed aankleedt”, beredeneert hij uit. „Maar niet iedereen is verplicht om daarover te lachen.”