E.Westland Nieuws 11 dec 2018, 05:29

Leestijd: 4 minuten

Worden meisjes op de basisschool onderschat?

Meisjes blijken het op de middelbare school een stuk beter te doen dan aanvankelijk door hun leraar in groep acht van de basisschool werd ingeschat. In de derde klas van het voortgezet onderwijs zitten meisjes vaker dan jongens op een hoger niveau dan het definitieve schooladvies dat ze in groep acht kregen, zo blijkt uit cijfers van het CBS. Worden meiden structureel onderschat, of is er een ander probleem?

Ongeveer 16 procent van de meisjes zat afgelopen schooljaar in de derde klas van het voortgezet onderwijs op een hoger onderwijsniveau dan het definitieve schooladvies uit groep acht. Bij jongens was dat 10 procent. Op alle niveaus is dit percentage onder meisjes hoger dan onder jongens. Zo had bijna 21 procent van de meisjes in de derde klas van het vwo een lager schooladvies gekregen, tegenover 14 procent van de jongens.

CITO-eindtoets

Niet alleen in het schooljaar 2017-2018 zaten deze derdeklasmeisjes op een hoger niveau dan het schooladvies, drie jaar daarvoor (in het schooljaar 2014-2015) scoorden zij ook al hoger voor de eindtoets (bijvoorbeeld de CITO) dan het uiteindelijke advies dat ze kregen.

Sinds het schooljaar 2014-2015 is het schooladvies van de leerkracht van de basisschool leidend bij de toelating tot het voortgezet onderwijs. De eindtoets wordt pas afgenomen nadat de leerkracht een eerste advies heeft gegeven.

Leraar Bas Wiekard, bovenbouwleerkracht van basisschool De Schouw in Nieuwegein, vindt de cijfers op zijn minst verrassend te noemen. „Ik kan natuurlijk alleen spreken vanuit mijn eigen ervaring, maar ik zie gemiddeld dat meisjes op de basisschool een wat betere werkhouding hebben dan jongens. Ze kunnen zich gemakkelijker concentreren, tonen meer inzet en zijn consistenter met hun huiswerk. Maar dat verklaart nog niet dat ze uiteindelijk beter blijken te scoren dan hun advies. Sterker nog: wanneer ik zelf twijfel over het geven van een advies, zorgt een goede werkhouding eerder voor een advies voor een hoger schoolniveau.”

Systeem van leren werkt beter voor meisjes

De manier van leren op het voortgezet onderwijs werkt volgens pedagoog Krista Okma beter voor meisjes dan voor jongens. „Meisjes zijn vaker gefocust en hebben een hogere mate van zelfstandigheid. Hun manier van werken is gedisciplineerder en georganiseerder dan die van jongens. Omdat er in het basisonderwijs wat meer ruimte is voor bijvoorbeeld beweging, komen jongens daar wellicht wat beter tot hun recht, terwijl in het voortgezet onderwijs juist meer zelfstandigheid wordt gevraagd”, is haar hypothese op het vraagstuk waarom meisjes beter lijken te floreren op de middelbare school.

De VO-raad, de vereniging van scholen in het voortgezet onderwijs, onderschrijft die hypothese. „Het is een bekend probleem dat jongens op het voortgezet onderwijs meer moeite hebben met de mate van zelfstandigheid die er op de middelbare school van hen wordt gevraagd”, aldus woordvoerder Linda Zeegers.

Het roept de vraag op of het basis- en het middelbaar onderwijs wel goed op elkaar aansluit. Nee, zo lijkt het. Okma: „Het verschil tussen het advies en de realiteit is groot. Dat advies is gebaseerd op meerdere dingen. Uiteindelijk blijkt dus dat de potentie er misschien wel is, maar dat dit niet altijd overeenkomt met de praktijk.

„Ik merk het ook bij mijn eigen zoon: hij vindt het moeilijk om mee te komen op de middelbare school. Het is best shockerend om te zien hoeveel leerlingen bijlessen nemen in een huiswerkklasje. Het onderwijs is behoorlijk prestatiegericht. Misschien moeten we ons eens afvragen wat we nu eigenlijk met zijn allen aan het nastreven zijn.”

VO-raad-woordvoerder Zeegers: „Er is inderdaad geconstateerd dat de aansluiting tussen de twee scholen beter moet en daar zijn ze momenteel ook over in gesprek. Ook zijn er steeds meer initiatieven, zoals middelbare scholen die kinderen een dag in de week al laten meelopen.

Geen extra huiswerk

Leerkracht Wiekard denkt ook dat er veel winst te behalen valt in een betere aansluiting tussen het basis- en het middelbaar onderwijs. Maar extra huiswerk geven op jonge leeftijd lijkt hem geen goed plan. „Er is wetenschappelijk onderzocht dat het geven van huiswerk helemaal niet zoveel invloed heeft op de leerprestaties van een kind. Dat heeft ons gesterkt om juist niet meer huiswerk te gaan geven. Dat hoort ook niet bij een kind. We krijgen van ouders geregeld te horen: ineens krijgen ze zoveel huiswerk, hadden jullie ze daar niet beter op kunnen voorbereiden? Ik denk eerder dat de middelbare school daar rustig mee moet beginnen. Kinderen moeten lekker sporten en buiten spelen, ook als ze in de eerste klas zitten.”

Dat het onderwijs naarmate de jaren verstrijken steeds prestatiegerichter wordt, is volgens zowel pedagoog Okma als de leraar wel duidelijk. Wiekard: „Oud-leerlingen komen regelmatig rapporten laten zien. Een lijstje met uitslagen. Verder staan er leuzen als: ‘Goed gedaan!’ of ‘Volgende keer beter.’ Dat zijn begeleidingsadviezen waar je verder niets aan hebt, het gaat over cijfers achter de komma. Volgens mij is de weg naar dat cijfer toe, het proces van een leerling, veel belangrijker. Dat geldt voor zowel meisjes als jongens.”