Sanne van Rij Nieuws 19 dec 2018, 07:30

Leestijd: 5 minuten

Je kerstcadeaus online kopen? Denk dan twee keer na

Het is handig, snel en daarmee maar al te verleidelijk – online shoppen tot je er bij neervalt. Zorgwekkend, vinden steeds meer mensen, want al dat digitale gewinkel heeft niet alleen zo z’n effect op je kledingkast, maar ook op het milieu.

Wanneer je nog steeds niet de juiste glitterjumpsuit voor die kerstborrel hebt gevonden kun je pakweg twee dingen doen: 1) nogmaals alle winkels in je stad afstruinen en maar hopen dat je nu wél de juiste maat en een exemplaar naar je smaak kan vinden, of 2) je laptop openklappen en de honderden mogelijkheden afwegen die je online worden aangeboden. Moeilijke keus? Niet echt. Vanaf je bank heb je niet alleen meer opties, maar vermijd je ook nog ’s de feestdagendrukte in de stad, en als je geluk hebt is je pakketje de volgende dag nog binnen. Daarbij is ’t geen probleem om acht extra exemplaren te bestellen ten gevolge van keuzestress: retourneren is toch vaak hartstikke gratis, dus écht uitmaken doet het niet. Door het gemak waarmee we allerlei producten in ons digitale mandje kunnen bonjouren, is ’t een stuk verleidelijker om op dagen zoals Black Friday of Cyber Monday gewoonweg alle items te bestellen die je (heel erg eventueel) leuk lijken.

Drempelverlaging

Júist die enorme drempelverlaging is nou wat critici zorgen baart.  De NOS maakte vorige week nog bekend dat we 30 tot 40 procent van de webshoppakketjes terugsturen. Bij de twee grootste modewebshops van Nederland, Zalando en Wehkamp, is dat zelfs rond de 50 procent of hoger. Da’s best een flink aantal, zeker wanneer je bedenkt dat we honderden miljoen pakketjes per jaar versturen in Nederland. Of het versturen van (veel) post per se zorgwekkend is? Dat niet, maar het versimpelen van online winkelen heeft wel consequenties die waarschijnlijk niet door het hoofd van iedere consument gaan tijdens ’n klik op de bestelknop.

Milieugevolgen

De Belgische modeorganisatie ‘Fashion Revolution’ zet voor een nieuwe bewustzijnscampagne die milieugevolgen op een rijtje. Zo zou veel online shoppen en retourneren zo zijn impact hebben op de luchtvervuiling – zeker in ’t geval van het terugsturen van pakketjes moeten vrachtwagens letterlijk het dubbele aantal kilometers maken om uiteindelijk weer bij de leverancier terug te komen. Daarnaast worden vrachtwagens steeds propvoller door al die extra pakketjes. Fashion Revolution noemt dit ‘highway fitting’, waarmee wordt gerefereerd aan alle kilometers die ’n pakketje moet afleggen voordat de consument eindelijk een passessie voor de spiegel kan houden. Daarbij zou het versimpelen van online shoppen overconsumptie in de hand werken: met steeds meer toegankelijk aanbod is ’t logisch dat we steeds vaker en overdadiger bestellen, maar dat betekent dat de collectie van retailers óók steeds groter zou moeten worden, en er dus weer meer kleding gemaakt moet worden, wat dan weer leidt tot… Je snapt het. En als er nou verder niet zoveel aan het handje was in de modewereld op ’t gebied van duurzaamheid, a la, maar dit is nou júist al een van de meest vervuilende industrieën op aard. Met de huidige voetafdruk kunnen we ons daarom niet nóg meer toenames veroorloven, stelt Fashion Revolution.

Wat je zelf kan doen

Een beetje geschrokken van deze kritische opmerkingen? Wees niet gevreesd: er is hoop. Online shoppen helemaal afzweren is niet nodig om de situatie te verbeteren, stelt Fashion Revolution, maar er zijn wel kleine aanpassingen die je zelf gemakkelijk kunt maken. Als je écht alleen iets online kan kopen, is het ten eerste raadzaam om bij jezelf na te gaan: is dit echt wat ik wil en pas ik de maat? Echt zeker weten doe je het nooit, maar het kan helpen om de reviews van een kledingstuk te lezen wanneer die er zijn of in de betreffende winkel iets soortgelijks te passen. Probeer daarnaast altijd je producten in één levering te laten bezorgen. Dit kan inderdaad net iets langer duren, maar ’t bespaart talloze leverbusjes een hoop kilometers. Doe tot slot vooral een poging om terugsturen te vermijden: je kan die ene broek net zo goed cadeau doen aan een vriendin of familielid óf op een tweedehandswebsite gooien. Bespaart CO2, bevordert de kerstgedachte, denken wij zo.

Kleding als consumptiegoed

Niet alleen Fashion Revolution wil meer bewustzijn rondom online winkelen creëren. Programma’s zoals ‘Genaaid’ op de EO en de documentaire ‘Fashion’s dirty secret’ dragen daar ook aan bij. Het laatstgenoemde was voor Emma Stevens (20) zelfs aanleiding om het kopen van nieuwe kleding zoveel mogelijk te vermijden, of dat nou online of in fysieke winkels is. „Door die documentaire zag ik in dat kleding wordt gezien als een consumptiegoed dat aan de lopende band beschikbaar is voor een hele lage prijs. Dat is gek, want de kosten zijn belachelijk hoog, zeker wanneer ’t om het milieu en de gezondheid van mensen gaat. Ik hou enorm veel van winkelen, maar wil nu proberen om kleding als iets duurzaams te zien. Heel erg moeilijk met alles wat beschikbaar is, zeker online, maar het lijkt me fijn om in de toekomst alleen nog maar dingen te kopen die ik écht mooi vind.”

Tegengeluid

Daarbij zijn er ook veel webshops die een tegengeluid bieden. Hoe je dat doet? Nou, werken met gebruikte dozen bijvoorbeeld, dan worden daar in ieder geval geen extra grondstoffen mee gebruikt, vertelt Wendy Tummers-Venema (31), die de webshop ‘Eerlijk Speelgoed’ heeft. „Daarnaast is vooral op het gebied van retourneren veel winst te behalen. We laten mensen de producten vaak weggeven aan mensen die het minder breed hebben, bijvoorbeeld. Dit zien we liever dan terugsturen. Zo verminderen we niet alleen de co2-uitstoot, maar helpen we ook anderen." Online bestellen bij webshops die wél bewust rekening houden met de milieugevolgen kan dus net zo goed ook hartstikke voordelig zijn: zo planten sommige digitale winkels een boom voor elke aankoop die je doet, of wordt er uitsluitend met gerecycled materiaal gewerkt. Zo glijd je toch nét iets lekkerder in die glitterjumpsuit.