Redactie Metro Nieuws 13 dec 2018, 17:09

Leestijd: 3 minuten

Commissie: Vrije dag op 5 mei en bindend referendum

Als het aan de staatscommissie van voorzitter Johan Remkes ligt dan moeten politieke partijen meer openheid geven over hun digitale campagnes, moet er een bindend referendum komen, moet het kiesstelsel en de formatie worden aangepast, en moet 5 mei een officiële vrije dag worden.

Deze maatregelen zijn volgens de commissie nodig om ervoor te zorgen dat burgers meer invloed kunnen uitoefenen in het parlementaire proces. De maatregelen zouden tevens bijdragen aan het versterken van de democratische rechtsstaat.

Vorm van tegendruk

„In het huidige systeem werken de bestaande instituties behoorlijk bevredigend, maar aan de representatie schort nog het nodige” aldus Remkes. De voorzitter laat weten dat hij ervan uitgaat dat het kabinet serieus met het voorstel aan de slag gaat. Hij zegt zich ervan bewust te zijn dat sommige voorstellen niet onmiddellijk ingevoerd kunnen worden. „Ik denk dat de minister er verstandig aan doet om dat wat op korte termijn kan worden ingevoerd ook daadwerkelijk op korte termijn in te voeren.”

Een van de maatregelen betreft het aanpassen van het kiesstelsel. Volgens de commissie is nodig omdat een stem op een aspirant-kamerlid op deze manier meer gewicht krijgt. Ook moet het mogelijk worden om een vervroegde stem uit te brengen, en moeten er stembureaus worden geplaatst op plekken waar aantoonbaar sprake is van een lage opkomst.

Als vorm van tegendruk is een van de aanbevelingen het invoeren van een correctief bindend referendum. Volgens de commissie zou het kabinet met een referendumwet nadrukkelijker rekening moeten houden met de opvattingen onder de bevolking. Het zou dus een manier zijn om de democratie te versterken.

Versterken rechtsstaat

Om het formatieproces te verbeteren en transparanter te maken is het volgens de commissie noodzakelijk een gekozen formateur aan te stellen. Deze persoon zou er dan voor moeten zorgen dat de kiezer meer invloed kan uitoefenen op de formatie. Het huidige stelsel zorgt er namelijk voor dat er „nauwelijks een verband bestaat tussen de verkiezingsuitslag en de uitkomst van de kabinetsformatie.”

Om de rechtsstaat te versterken pleit de commissie volgens nu.nl voor de invoering van een constitutioneel hof. Dit hof moet aangenomen wetten toetsen aan de Grondwet. Dat is op dit moment nog niet mogelijk. Als het aan de commissie ligt zou het een van de taken van het hof zijn te bepalen of een politieke partij verboden kan worden.

5 mei

Het is volgens de commissie verder van belang dat er een toezichthouder komt die digitale campagnes en digitale politieke beïnvloeding in de gaten houdt. En moet er meer aandacht komen voor het parlementaire stelsel. „Kennis over het functioneren van ons systeem en wat burgerschap betekent, is bij veel mensen toch behoorlijk weggezakt.” Hiervoor zou meer aandacht moeten komen in het onderwijs.

Tot slot wijst de commissie op belang van een vrije dag op 5 mei. Het is een dag die in het teken staat van het vieren van de bevrijding van de nazidictatuur. Het zou daarom een belangrijke dag zijn als het gaan om wat het betekent om in een democratie te leven.

De commissie ging in februari 2017 aan de slag met de evaluatie van het parlementair stelsel in Nederland.