Kasper Hermans Nieuws 6 nov 2018, 13:29

Leestijd: 3 minuten

Wat betekenen de VS-verkiezingen voor ons?

Tijdens de midtermverkiezingen in de Verenigde Staten worden vandaag (dinsdag) een deel van de de Senaat en het volledige Huis van Afgevaardigden gekozen. Maar meer dan ooit lijken die verkiezingen ook een tussenrapport van de zittende president. Want hoe je het ook wendt of keert: Donald Trump is nu al de meest besproken Amerikaanse president uit de recente historie.

Toch is het buiten dat tussenrapport belangrijk om te weten, wat de Senaat en het Huis van Afgevaardigden voor invloed hebben en wat voor invloed dat (eventueel) heeft op Nederland.

De Senaat

Allereerst het belangrijkste orgaan. De Senaat kent honderd leden (twee per staat), waarvan er elke twee jaar een derde wordt gekozen. Elke Senator is dus zes jaar zeker van zijn plek. In de huidige Senaat hebben de Republikeinen een kleine meerderheid van 51 tegen 47. Twee zetels worden gevuld door onafhankelijken.

De Senaat heeft een aardige vinger in de pap. De president mag (bijna) geen internationale verdragen afsluiten zonder hun toestemming. Ook bij het aanstellen van het Hooggerechtshof, ambassadeurs en kabinetsleden is er goedkeuring van de Senaat nodig. Dat was een van de redenen, waarom Trump Kavanaugh zo graag wilde benoemen vóór de verkiezingen. Wetende dat de verhoudingen vanaf november mogelijk anders zouden liggen.

Het Huis van Afgevaardigden

In het Huis van Afgevaardigden zitten een stuk meer leden: 435, die allemaal elke twee jaar worden gekozen. Grof gezegd één per 700.000 inwoners. Het heeft in veel opzichten de dezelfde bevoegdheden, maar is wel minder sterk dan de Senaat. Momenteel is de situatie 239-193 in het voordeel van de Republikeinen met ook hier een paar onafhankelijken.

Makkelijk terugtrekken

Doordat de Republikeinen een overtal hebben in beide organen, kan Trump tot op zekere hoogte doen en laten wat hij wil. Zeker internationaal gezien, nationaal liggen de verhouding nog wel iets anders. Denk maar aan punten als Obamacare en de muur, waar Trump vooralsnog zijn zin niet heeft gekregen.

Maar het afblazen van de Iran-deal, het klimaatakkoord van Parijs en het TPP-handelsverdrag met Aziatische landen ging daardoor steeds vrij moeiteloos. De twee hebben nogal wat te zeggen over het internationale beleid van de Verenigde Staten en dat heeft meer dan eens ook betrekking op ons land. Bij twee van de bovenstaande deals was Nederland immers een voorstander van het verdrag.

En het blijft niet alleen bij die verdragen. Ook sancties, zoals eerder dit jaar tijdens de zogenaamde handelsoorlog met de EU, kunnen dan wat makkelijker aan banden worden gelegd door de Democraten.

Kansen op overname

Is het realistisch dat de Republikeinen hun voorsprong in een van de twee verspelen? In de Senaat is die kans er bijna niet. Hoewel het verschil maar klein is, zijn de 33 zetels die er dit keer op het spel staan vooral democratische (24 tegen 9).

Van de negen Republikeinse zetels zijn vier onzeker. De Democraten moeten daarom al hun vijf eigen onzekere plekken behouden en dan drie van de vier zetels van de Republikeinen veroveren om de overhand te krijgen. Dat lijkt bijna onmogelijk.

In het Huis van Afgevaardigden liggen er een stuk meer kansen voor de ‘blauwe golf’ om toe te slaan. Slechts een van hun zetels is onbeslist, terwijl het bij de Republikeinen om 29 stoeltjes gaat. Daarvan moet de Democraten er 22 zien te winnen voor een meerderheid. Ook dat is nog best een hele opgave, maar het lijkt realistischer.

Robert Mueller

Door het Huis te bemachtigen zouden de Democraten de gang van zaken in het Witte Huis veel beter kunnen onderzoeken. Ook speciaal aanklager Robert Mueller, die nu Trump onderzoekt, zou dan waarschijnlijk makkelijker zijn werk kunnen blijven doen.

Mocht – tegen de verwachting in – de Senaat eveneens in de handen vallen van de Democraten, dan kunnen ze vrijwel alle politiek van Trump blokkeren. Hun eigen beleid kan dan weer geblokkeerd worden door Trump en dan dreigt er een impasse te ontstaan met weinig ruimte om te onderhandelen.