Anne Kersten Nieuws 13 nov 2018, 13:29

Leestijd: 5 minuten

Overlijden Stan Lee: ‘Dat was wel even huilen’

Maandagavond werd bekend dat Marvel-bedenker Stan Lee op 95-jarige leeftijd is overleden. Fans van over de hele wereld stromen uit naar de Walk of Fame in Hollywood, waar inmiddels een bloemenzee te vinden is bij Lee’s ster.

Huilen

Ook in Nederland rouwen fans om het verlies van de vader van Marvel Universe. „Toen ik het nieuws hoorde, geloofde ik het eigenlijk niet”, vertelt Olga Kok (37) van Cosplaydreams1. Ze leest de Marvel-stripboeken al sinds haar twaalfde en is eigenlijk nooit meer gestopt met lezen. „Er werd al eens eerder gezegd dat Stan Lee was overleden, maar toen was het niet waar. Maar maandagavond bleek hij wel echt te zijn overleden.” Dat was even schrikken. „En ook even huilen, als ik eerlijk ben”, voegt Kok toe.

Stan Lee en zijn Marvel-wereld hebben namelijk best wat betekend in het leven van Kok. „Zijn stripboeken zorgden er vroeger voor mij voor dat ik even kon ontsnappen. Ik heb een goede jeugd gehad, daar niet van, maar het was niet altijd leuk. Door Marvel kon ik even van de wereld ontsnappen en met de fantasie mee naar helden.” Daar heeft ze een belangrijke les van geleerd: „Ook al zit het nog zo tegen, je kan toch sterk blijven.”

Dat zijn lessen die Kok ook nu nog onbewust meeneemt. „Marvel is zo verweven met mijzelf, ik ben er eigenlijk dagelijks wel mee bezig.” Is het niet met de films kijken – van de stripboeken heeft ze ook een grote verzameling – dan is het wel met het cosplayen van Marvelkarakters. Bij het cosplayen draait het erom het karakter zo goed mogelijk na te doen, in kleding, uiterlijk en gedrag.

Eerbetoon

Kok vertelt dat ze eerst terughoudend was over het cosplayen, omdat ze bang was wat anderen ervan zouden vinden. „Maar ik besloot op een gegeven moment te doen wat ik zelf wilde, en dat was cosplayen. Ik kan hiermee een eerbetoon geven aan iets waar ik zo fan van ben en ik heb er ook gewoon ontzettend veel lol in.”

Met het overlijden van Stan Lee is Marvel voor Kok alles behalve afgelopen. „De hele fandom, die blijft sowieso bestaan. Hij heeft zo’n grote culturele erfenis achtergelaten, die man wordt nooit vergeten. Ik denk dat hij voor altijd verweven zal zijn in het Marvel-fandom.”

Op de Dutch Comic Con zal ook bij zijn overlijden stilgestaan worden. Kok heeft een herdenking georganiseerd. „We willen met alle cosplayers een minuut stil zijn. Ook neemt iedereen een lichtje mee. Daarmee gaan we op de foto, terwijl we die naar de hemel wijzen. Waar hij nu is.”

Godfather

Ook bij Denise Brilman van Dutch Cosmunity was ongeloof de eerste reactie op het nieuws. „Op het moment dat ik het hoorde, was ik bij mijn buurvrouw. Wanhopig probeerde ik haar uit te leggen wat deze man voor de gemeenschap en mij heeft betekend, maar ze had werkelijk geen flauw idee over wie ik het had.” Het is ook moeilijk: uitleggen hoe iemand zoveel voor je heeft betekend, terwijl je diegene niet kent. Dat is namelijk hoe het voelt voor Brilman.

„Het verlies van Stan Lee, dat is een creatieve ziel die nu van de wereld is”, aldus Brilman. „Natuurlijk was hij oud, maar dat betekent niet dat we hem er minder om missen.” Zijn nalatenschap is groot, vindt Brilman. „Hij was onze Godfather. Lee maakte de wereld een stukje mooier, met zowel zijn universe als zijn acties.” Ze beschrijft Lee als een promotor van creativiteit, als een man bij wie iedereen welkom was, ongeacht ras of geslacht. „Hij was enorm toegankelijk naar zijn fans en inspireerde, moedigde aan en verbond.”

Gelukkig

Ook voor Brilman was Lee een inspiratiebron. „Ik was altijd het buitenbeentje, maar toen ik in de wereld van Marvel en de popcultuur terecht kwam, ontmoette ik pas mensen die mij snapten. Marvel heeft daar enorm veel bij geholpen.” Ze vindt het moeilijk om uit te leggen waar ze zoveel uit de Marvel-universe haalt. „Het maakt me gelukkig, maar ik kan niet goed onder woorden brengen waarom. Het is een geluksgevoel, alles valt op zijn plek. Als alles tegen zit, dan pak ik er een Marvel-film bij, daar word je gewoon vrolijker van.”

Lee’s superhelden spreken Brilman aan, omdat ze niet perfect zijn. „Ze zijn mensen, maken fouten, reageren uit emoties en dat maakt het voor ons als gemeenschap levensecht. Wij wilden deze superhelden (of schurken) zijn en daarom zijn veel van ons ook gaan cosplayen.”

Momenteel bereidt de Marvel-fandom zich voor op de laatste cameo van Stan Lee, die in de Avengers Infinity War film. Lee komt namelijk in elke film voor, in de vorm van een kleine rol. „De laatste keer dat we hem op het witte doek gaan zien, dat wordt moeilijk. Wij snappen dat hij is overleden, hij was 95 jaar oud potverdorie, maar we missen hem.”

Voortleven

Metro’s eigen striptekenaar Kenny Rubenis, van Dating for Geeks, heeft ook warme herinneringen aan Stan Lee. „Het is toch een van de grootste schrijvers van de Amerikaanse stripboekenscène. Mijn strip kan eigenlijk alleen maar bestaan omdat die hele nerdcultuur mainstream is geworden. Iedereen kent het nu en dat was er zonder Stan Lee niet geweest.” Zonder Stan Lee had Rubenis sowieso zijn strip niet gemaakt. Sterker nog „dan had ik misschien helemaal niet getekend”.

Lee heeft, volgens Rubenis, met zijn strips de wereld veranderd. Voor hem waren superhelden beter dan de normale mens. „Lee gaf zijn helden iets menselijks mee, spider-man moest ook gewoon naar school bijvoorbeeld”, vertelt Rubenis.

In zijn werk is altijd een verwijzing naar Lee te vinden. „Op een bepaalde manier is hij in elk stripboek dat ik uit heb gebracht wel aanwezig. En dat blijft ook zo. Op die manier zal hij altijd blijven voortleven, al is het maar omdat zijn karakters zo groot zijn geworden. Groter dan hij waarschijnlijk ooit had kunnen bedenken”, aldus Rubenis.