Kyrie Stuij Nieuws 16 nov 2018, 04:00

Leestijd: 11 minuten

Lezers reageren op seksuele intimidatie in het OV

Van medereizigers die zich publiekelijk betasten tot een schaamteloos verzoek voor seks in het treintoilet. De reportage over de ervaring van Melanie Kranenburg in Metro afgelopen maandag heeft veel losgemaakt. Daarin deed zij haar verhaal over een opdringerige versierpoging van een medereiziger. Hij bood haar 200 euro om een keer met hem vreemd te gaan.

In totaal zijn er 21 persoonlijke ervaringen binnengekomen en meer dan honderd reacties op Facebook. De ingezonden ervaringen variëren in het type openbaar vervoer. Zowel de trein, bus als metro worden genoemd als plekken waarin lezers zich seksueel geïntimideerd hebben gevoeld. Opvallend is dat meer dan een kwart van de ervaringen beschrijft hoe mannen zichzelf in de trein begonnen te betasten.

Strafbaar

In dezelfde reportage over Melanie’s ervaring vertelde Pleun Onzenoort van Stichting Stop Straatintimidatie dat het lastig is concrete stappen te nemen tegen seksuele intimidatie. Het gedrag valt meestal binnen een juridisch grijs gebied waardoor daders ermee wegkomen. De stichting pleit daarom voor het strafbaar stellen van seksuele intimidatie.

In deze productie een selectie van vijf ingezonden ervaringen. Wie te maken krijgt met seksuele intimidatie kan terecht bij diverse instanties. Zo kun je een melding doen bij de politie en kan Slachtofferhulp je bijstaan bij onder meer het doen van een aangifte.

‘Gelukkig was ik langer dan de man die mij aanrandde’  

Na het lezen van Melanie’s verhaal schoten de gedachten van Rob* direct terug naar twee jaar geleden, toen hij in een rustige sprinter ’s avonds laat een oudere man probeerde te helpen.

,,Ik zat in de trein van Dordrecht naar Breda. Een man wilde in Dordrecht Zuid uitstappen maar was verhinderd omdat de tussendeuren van de coupé niet goed werkten. Hij vloekte omdat hij zijn station had gemist. De man draaide zich om en vroeg aan mij of ik wist hoe hij terug kon reizen. Hij sprak alleen Engels.

In de NS Reisplanner zocht ik op wat hij het beste kon doen. Op dat moment kwam hij dicht naast me zitten om naar mijn telefoonscherm te kijken. Ik liet hem zien dat hij er het beste bij Lage Zwaluwe uit kon, een station op nog acht minuten reisafstand.

Ik dacht dat het daarmee klaar was, maar de man bleef heel dicht naast me zitten. Plotseling voelde ik zijn hand naar de achterzak van mijn broek reiken. Ik vond het raar en dacht dat hij misschien een zakkenroller was. Voorzichtig verplaatste ik daarom mijn telefoon naar mijn andere broekzak.

Hij begon te mompelen. Hij leek woorden als ‘fuck’ en ‘do you want’ te zeggen. Ik begreep het niet en vroeg hem wat hij precies bedoelde. Toen zei hij, nu duidelijker: ,,There is a toilet on the next train station. All we need is ten minutes so we can fuck (‘Er is een toilet op het volgende station. We hebben maar tien minuten nodig om seks te hebben)’ -red.).’’

‘Ik ben daar niet in geïnteresseerd’, zei ik, maar dat liet hem niet tegenhouden want opeens greep hij mijn bil vast en zei ‘but you have a nice ass’ (‘maar je hebt een mooie kont’).

Ik wist kalm te blijven en zei nogmaals dat ik er niet van gediend was. Dat was toen we bijna bij station Lage Zwaluwe waren. Hij boog zich voorover en zei dat hij dan in ieder geval een kus wilde. Nogmaals zei ik nee.

Op dat moment stapte hij uit en bleef ik zitten, maar ik voelde me nog niet gerust. Ik wist namelijk dat hij nog tien minuten overstaptijd en vreesde dat hij misschien terug zou komen. Net als in het verhaal van Melanie hoopte ik de hele tijd dat mijn trein weg zou rijden. Zo van; ‘kom op, ga nou!’ Pas toen de trein vertrok voelde ik grote opluchting.

Nog nooit eerder had ik zoiets eerder meegemaakt. Ik vond het allemaal heel apart. Gelukkig bleef ik kalm. Ik denk dat dat komt omdat ik langer ben dan de man die mij aanrandde. Maar eng was het wel en zeker ongemakkelijk.’’

*Naam bekend bij de redactie

‘Waar ga je heen? Woon je alleen? Zal ik meegaan?’

Marijn had een lange, emotionele dag achter de rug toen ze kortgeleden de bus pakte van Utrecht Centraal naar Zeist. ,,Ik zat afwezig uit het raam te staren toen er uit het niets op mijn stoel werd geklopt. Ik keek verbaasd om, half verwachtend dat het iemand was die ik kende, maar de persoon kwam me niet bekend voor. Het was een vrolijk lachende man van tussen de dertig en veertig jaar oud. Hij vroeg of het wel goed met me ging.

‘Het gaat nu wel prima’, zei ik beleefd. Ik vond het aardig dat hij zich blijkbaar om mij bekommerde. Op dat moment wilde ik mezelf weer van hem wegdraaien, ervan uitgaande dat het gesprek voorbij was, maar toen begon hij weer te praten. ,,Weet je, als het niet goed gaat, mag je best een keertje langskomen. Wil je anders met me mee naar huis?’’

Ik lachte wat ongemakkelijk en bedankte hem vriendelijk, aangezien hij nog steeds aardig overkwam. Maar hij ging door. ,,Weet je het zeker? Mag best hoor. Ik ben heel aardig." ‘Nee hoor, komt goed’, zei ik nogmaals.  ,,Wat zie je er mooi uit trouwens’’, ging hij verder. ,,Waar ga je heen? Woon je alleen? Zal ik met je meegaan?"

Echt in gevaar was ik niet. De man bedreigde me niet en ik was omringd door mensen, maar hij maakte me wel heel erg ongemakkelijk en niemand, inclusief de vrouw die naast hem zat, leek te reageren. ‘Nee, ik woon met héél veel huisgenoten’, antwoordde ik vervolgens. ‘En ik denk niet dat m’n vriend dat heel leuk zou vinden.’ Maar ook daar had de man geen boodschap aan.

Hij heeft me verder niet aangeraakt of letterlijk seksuele verzoeken gedaan, maar toch voelde ik me gejaagd. Toen ik zag dat we mijn halte naderden wachtte ik op het allerlaatste moment om op de stopknop te drukken, om er zeker van te zijn dat hij er niet bij dezelfde halte uit moest. Daarna sprong ik snel uit de bus. Toen ik de weg naar mijn huis vervolgde belde ik mijn vriend, want ik voelde me toch te bang om helemaal alleen verder te lopen.’’

‘De hele tijd bekeken ze me van top tot teen’ 

‘Mag ik hier zitten?’, vroeg de 17-jarige Rosa* aan drie oudere jongens toen ze in een volle bus stapte. ,,Alleen naast hen was nog een plekje over. Ze keken me indringend aan en een van de jongens zei: ‘Jij altijd, schoonheid’. Ik besloot er niet op te reageren en deed mijn oordopjes in.

‘Waarom doe je zo ongezellig? Wil je niet met me praten?’, zei een van de jongens. Ik deed alsof ik hem niet hoorde maar hij bleef tegen me praten en vroeg waar ik op school zat.

Hij keek me op mijn telefoon en zag ik dat mijn vriend appte. Ze begonnen vervelend te doen en allerlei vragen te stellen. ‘Wat doe je vanavond? Ga je met mee? Ik betaal je beter dan je vriend.’

Ik voelde me niet veilig en moest nog de hele reis naar dat groepje zitten. De hele tijd bekeken ze me van top tot teen. Ze bleven aandacht trekken.

Toen ik eindelijk kon uitstappen raakte een van hen me nog eventjes aan. Daarna bleek ook nog dat zij er bij dezelfde halte uit moesten. Ik ben toen snel naar mijn fiets gelopen en heb heel hard doorgefietst omdat ik bang was dat ze achter me aan zouden komen.

Ik weet niet of ik zoiets aan de politie moet vertellen of dat we het maar ‘normaal’ moeten vinden. Ik voel me er in ieder geval niet veilig door.’’

*Naam bekend bij de redactie

‘Vol in het zicht begon hij zich af te trekken’

,,Jaren geleden heb ik in de trein iets soortgelijks meegemaakt als Melanie’’, vertelt lezeres Anne. ,,Ik was net zestien en ging ‘s zomers met de trein naar mijn vriendje. Het was druk.  Met een grote koffer bij me besloot ik in het tussenstuk van de trein te zitten, bij de klapstoeltjes. Aan de andere kant zat een man.

In eerste instantie was er niets aan de hand. Ik keek op mijn telefoon en de trein vertrok. Na een korte tijd leek de man zich te bewegen. Nietsvermoedend keek ik op en zag tot mijn grote schrik dat hij zich vol in het zicht aan het aftrekken was, terwijl hij mij uitgebreid bekeek.

Ik was jong en wist totaal niet wat ik moest doen. In paniek heb ik stotterend en stamelend mijn vriendje gebeld en bij het eerstvolgende station wist ik niet hoe snel ik moest uitstappen. Achteraf had ik natuurlijk het beste een conducteur kunnen aanpreken, want het zou me niets verbazen als die man het doodleuk opnieuw bij een ander meisje zou doen.

Dat was mijn eerste ervaring met seksuele intimidatie in de trein. Daarna heb ik twee keer iets soortgelijks als Melanie meegemaakt. Die ervaringen zijn me alleen minder bijgebleven omdat ik toen ouder was en minder bang.

Wellicht omdat dit soort mannen zich ook niet tot de trein beperken. Ik heb soortgelijke gesprekken gehad in de kroeg, het park, bij de bushalte, in het winkelcentrum en op Facebook. Het overkomt me ieder jaar wel een keer dat zo’n vent een versierpoging doet en geen boodschap heeft aan negeren, een hoofdtelefoon opzetten of uitspraken als ‘ik heb een vriend’  of ‘ik heb geen interesse’.’’

‘Opeens zag ik een op en neer gaande beweging’

Ook lezeres Anna herkent zich in het verhaal van Melanie. Het doet haar denken aan die keer dat ze rond het middaguur in de trein van Den Haag naar Utrecht reisde.  ,,Het was midden op de dag. De coupé was daardoor bijna helemaal leeg’’, blikt ze terug.

,,Bijna aan het einde van mijn reis kwam er een jongen in de vierzits naast me zitten. We maakten even oogcontact en ik glimlachte beleefd. Toen ik verder ging met een sudoku voelde ik me bekeken. Ik probeerde aan zijn kant uit het raam te kijken maar keek hem per ongeluk recht aan. Hij wendde snel zijn ogen af. Er hing een ongemakkelijke sfeer.

Elke keer als ik opkeek en mijn ogen door de coupé liet gaan, merkte ik dat hij zijn blik nog steeds op mij gefixeerd had. Ik besloot me maar compleet op de puzzel te richten. Maar na een tijdje werd ik afgeleid omdat ik in mijn ooghoek iets zag bewegen. Een op en neer gaande beweging.

Ik bevroor. Mijn hartslag versnelde en mijn hersenen draaiden overuren. Is hij nou echt…? Nee, dat zal toch niet… Ik probeerde te registreren wat ik zag. Hij had een trui op schoot en zijn hand eronder.

Heel even stopte het maar toen ik weer verder ging met mijn puzzel ging hij gewoon weer door. ‘Ik moet hier weg’, dacht ik. Mijn bloed kookte en het liefst wilde ik hem een mep geven, maar mijn angst voor wat er eventueel kon gebeuren was groter.

Uiteindelijk heb ik al mijn moed en spullen bij elkaar verzameld. Toen ik weg ging en hem een vuile blik toewierp,  stamelde hij ‘sorry’.

Eenmaal in een andere coupé ben ik bij twee vrouwen gaan zitten.  Op het eindstation was ik nog even bang dat hij me achterna zou komen, maar dat was gelukkig niet het geval.’’

Melanie: ‘Fijn dat het een gesprek heeft gestart’

Naast de inzendingen aan Metro is ook Melanie overladen met reacties. Vooral van lezers die zich in haar verhaal herkennen. ,,Op de dag van de publicatie stroomden de reacties om zes uur ’s ochtends al in mijn inbox. Het is fijn om te horen dat mensen blij zijn dat ik deze ervaring heb gedeeld. Ik weet nog niet wat het precies kan betekenen, maar het is mooi dat het een gesprek heeft geopend.’’