Redactie Metro Nieuws 2 okt 2018, 20:16

Leestijd: 2 minuten

Wat is er aan de hand met de Syrische rebellensteun?

Minister Stef Blok (Buitenlandse Zaken) lag dinsdagmiddag opnieuw onder vuur in de Tweede Kamer. Dit keer niet over zijn omstreden uitspraken, maar over Nederlandse steun aan Syrische rebellen. Daar is namelijk het een en ander om te doen. Metro zet de discussie voor je op een rijtje.

Logistieke steun

Nederland gaf tussen 2015 en 2018 voor 27,5 miljoen euro steun aan 22 rebellengroepen. Zij kregen geen wapens, maar dingen als pick-uptrucks, kleding, computers en tenten. Er waren hier bepaalde voorwaarden aan gebonden: zo mochten de groepen bijvoorbeeld niet samenwerken met extremisten en moesten zij zich houden aan het humanitair oorlogsrecht.

Nieuwsuur en Trouw deden onderzoek naar de zaak en ontdekten dat die spullen ook in handen van jihadisten zijn gevallen. Ook zouden andere gesteunde groepen mensenrechtenschendingen hebben gepleegd. Naar aanleiding van het onderzoek stelde de Tweede Kamer bijna 400 vragen over de zaak op.

Mensenrechtenschending

Volgens Blok heeft Nederland steeds „uitvoerig gemonitord" hoe de hulp werd besteed. Afgelopen voorjaar werd de hulp stilgezet, maar niet omdat de rebellen niet aan de juiste voorwaarden voldeden. Rutte zei toen dat hulp niet meer zinvol was, omdat de opstandelingen al zo goed als verslagen waren.

Een van de strijdgroepen die logistieke hulpgoederen ontving, was Jahbat al-Shamiya. Een groepering waarvan de overheid zou hebben geweten dat ze aan mensenrechtenschendingen deden. Dat blijkt uit een mailwisseling tussen Amnesty International en Buitenlandse zaken, die is ingezien door Nieuwsuur en Trouw.

‘Had beter gekund’

Blok erkent dinsdag in het debat over de zaak dat het toezicht op de hulp strakker had gekund, maar er is volgens hem niet onevenredig veel misgegaan. „Het had beter gekund." Volgens Blok klopt het beeld van 22 gesteunde groepen die zich „op grote schaal met terrorisme bezig houden" niet. Het volkenrecht is volgens hem niet geschonden omdat er geen wapens zijn geleverd. Nederland zou ook niet automatisch medeplichtig zijn aan mensenrechtenschendingen, als de gesteunde groepen die zouden plegen.

Blok wil nu uit de ervaringen in Syrië lessen trekken voor de toekomst, de Kamer is het daarmee eens. De operatie is inmiddels tot staatsgeheim verklaard, om de rebellen die Westerse steun ontvingen te beschermen voor het Assad-regime. Over de vraag of de Nederlandse hulp aan de rebellen terecht was, verschillen de meningen vooralsnog.