Johan van Boven Nieuws 30 okt 2018, 14:28

Leestijd: 4 minuten

Verandert Nederlandse kerstmarkt ook in wintermarkt?

Verschillende kerstmarkten in België hebben hun naam veranderd in wintermarkt. Er is ophef over ontstaan, omdat het werd uitgelegd als manier om mensen met een niet-christelijk geloof tegemoet te komen. Leeft dat thema ook bij organisatoren van kerstmarkten in Nederland?

„Totaal niet”, zegt Paul Nipius van Bureau PEEN!, dat diverse kerstmarkten in Breda organiseert. „Het is simpelweg geen topic. Kerst heeft in Nederland steeds minder met religie te maken. Het is meer een benaming voor een feest en een periode in het jaar waarin samenzijn en liefde de belangrijkste thema’s zijn. Een inclusieve happening, die we met z’n allen vieren. Niet alleen met mensen die een christelijke achtergrond hebben. Als iemand bij mij aanklopt met de vraag of hij tijdens de kerstmarkt een chalet kan huren om – ik noem maar wat – Turks fruit te verkopen, vind ik dat hartstikke leuk.”

Ramadan

Sterker nog, Nipius zou het prachtig vinden om rond het Suikerfeest een iftarmarkt te organiseren, zodat iedereen in Breda het einde van de ramadan kan vieren. „Dat vind ik een leuk idee, maar dan zou het wel vanuit de moslimgemeenschap worden geïnitieerd. Ze zijn hier van harte welkom. We moeten met z’n allen respect hebben voor elkaars achtergrond, religie, cultuur en feestdagen. Daarom vind ik het een zinloze stelling dat kerstmarkten een andere benaming zouden moeten krijgen. Dat leeft hier in Nederland niet.”

Peter Goudappel, organisator van de kerstmarkt in het Zeeuwse Geersdijk, sluit zich volledig aan bij die woorden. „Dit is het twaalfde jaar dat we de kerstmarkt organiseren en ik heb nog nooit iemand horen klagen over die term. Daarom zal ik die naam ook niet wijzigen. Zo’n markt is voor iedereen. Ik zou het dan ook leuk vinden als er mensen met verschillende achtergronden naar de kerstmarkt komen.”

Gezelligheid

Goudappel weet uit eigen ervaring dat kerst een gevoelig onderwerp kan zijn, ook in Zeeland. „Mijn dochter werkt op een openbare school in Vlissingen en daar zitten veel kinderen met een buitenlandse achtergrond op. Daarom vieren ze er geen kerst. Daar heb ik begrip voor, omdat het om veel mensen gaat die geen christelijk feest vieren. Maar een kerstmarkt vind ik een ander verhaal. Ja, er hangt verlichting in de bomen en er worden kerstspullen verkocht, maar in mijn ogen heeft het niets met geloof te maken. Het draait puur om de gezelligheid. Dus kan ik mijn kerstmarkt ook gewoon kerstmarkt blijven noemen en geen wintermarkt.”

Hoe zit dat bijvoorbeeld met Wintercity Nieuwegein? Is die naam met opzet gekozen om de term kerst te vermijden, zoals in België? Het antwoord is duidelijk. „Dat heeft er niets mee te maken”, aldus Geert Hendriks, die vorig jaar namens Xmas-events betrokken was bij de organisatie. „Het evenement duurt de hele maand en niet alleen rond de kerstdagen. Het is vreemd om iets een kerstmarkt te noemen, terwijl het tot 31 december duurt, toch?”

Apart

Dit jaar organiseert Hendriks als ZZP’er enkele kerstmarkten die hij wel kerstmarkt noemt. „Ik vind het heel apart dat sommige kerstmarkten in België van die naam afstappen. Ik zou niet weten waarom ik dat zou moeten doen. Ik heb nog nooit iets meegemaakt op het gebied van klachten of weerzin. Bovendien wordt de ramadan toch ook niet anders genoemd omdat heel veel andere mensen hier in Nederland een ander geloof hebben en niet aan de ramadan meedoen? Een kerstmarkt is voor mij een kerstmarkt en geen wintermarkt, punt.”

Volgens Irene Stengs, bijzonder hoogleraar Antropologie van Ritueel en Populaire Cultuur aan de VU, is het een bekend fenomeen dat dit soort zaken worden aangegrepen om ophef te veroorzaken. Ze vergelijkt het met de voorjaarsfolder van HEMA, waar twee jaar geleden veel om te doen was. „Er werd verontwaardigd gereageerd op de paasfolder die plotseling voorjaarsfolder heette. Uiteindelijk bleek HEMA die folder al jaren voorjaarsfolder te noemen, omdat die niet alleen rond Pasen werd verspreid. Dat soort zaken wordt altijd opgepikt door een groep personen die ongerust zijn over een bedreiging door andere religies. Vaak gaat het om de islam. Zij zoeken vrij gericht naar zaken waarmee ze hun angst dat hun cultuur wordt afgepakt verder kunnen voeden.”

De organisator van de wintermarkt in Brugge begrijpt dan ook niet dat er commotie is ontstaan over de naam van hun evenement. „Vorig jaar heette het ook al wintermarkt, omdat we andere zaken die niets met kerst te maken hebben, zoals de ijspiste, beter willen promoten”, aldus een woordvoerder in de Belgische media. „Het is een allesomvattende naam, mensen hoeven er niets achter te zoeken.”