Merel Driessen Nieuws 6 sep 2018, 16:00

Leestijd: 4 minuten

De concentratiepil: beter en veiliger dan koffie?

Een middel in de vorm van een capsule waardoor je je beter kan concentreren. Het lijkt dé oplossing voor de vele studenten die last hebben van concentratieproblemen, maar de Universiteit van Amsterdam haalde ze deze week uit hun automaten. Is zo’n middel eigenlijk wel verantwoord? En moeten we onze concentratieproblemen niet op een andere manier oplossen?

Cafeïne en L-theanine

Eén op de vier studenten gebruikt ritalin om beter te kunnen studeren, bleek vorig jaar uit onderzoek van het Instituut voor Verantwoord Medicijngebruik. Daar moet een veilig alternatief voor komen, dacht arts Mucahit Yalaniz. Hij bedacht de Braincaps Boost: een capsule met natuurlijk ingrediënten erin, waardoor je je beter kan concentreren. „Ik heb gekeken wat nou precies de processen in je hersenen zijn die bepalen hoe goed je je kan concentreren. Daar ben ik op in gaan spelen met natuurlijke stoffen.”

In de capsules zitten onder andere cafeïne en L-theanine. Gebruikers hebben vooralsnog geen bijwerkingen gehad. Het eerste stofje ken je waarschijnlijk wel van je dagelijkse kopje koffie. Cafeïne zorgt ervoor dat je je beter kan concentreren. Maar het koffie-ingrediënt werkt ook op je hart, waardoor je bijvoorbeeld hartkloppingen kan krijgen. Het tweede stofje, L-theanine, blokkeert de werking van cafeïne op het hart en verlaagt het stressniveau. „Het werkt beter dan koffie, maar is veiliger voor de mens”, legt Yalaniz uit.

Tijdelijke oplossing

Het zogenaamde concentratiepilletje lijkt niet veel kwaad te kunnen doen. Toch wil de UvA het niet meer aan haar studenten verkopen. Een 60-jarige student geschiedenis en apotheker klaagde over het pilletje. Tegen het NRC zei de man dat er al genoeg misbruik van Ritalin wordt gemaakt. Maar dat was nou juist wat Yalaniz met zijn Braincaps Boost wilde tegenwerken. „Ik heb dit product op de markt gebracht als veilig alternatief voor studenten die iets meer nodig hebben dan alleen koffie.”

Psycholoog Albert Sonnevelt snapt het idee van de concentratiepil, maar is er geen voorstander van. „Het maakt je lichaam op een bepaalde manier afhankelijk, terwijl je de oorzaak van het probleem niet oplost. De vraag is altijd: waar ligt de grens?” Volgens Sonnevelt kun je met meditatie, mindfullness en ademhalingsoefeningen hetzelfde effect bereiken als wanneer je een concentratiepil slikt. „De concentratiepillen zullen zeker een bepaalde werking hebben, maar waar ik mij zorgen over maak is dat we steeds meer tijdelijke oplossingen gaan bedenken waarvan nog lang niet bekend is of het op termijn wel zo goed voor je is.”

Yalaniz snapt de verontrusting, ook hij vindt dat we op een andere manier concentratieproblemen moeten oplossen. „Ik besef heel goed dat we symptomen aan het bestrijden zijn. Studenten worden onder druk gezet doordat ze hun studie willen afronden, maar tegelijkertijd ook allemaal extra activiteiten willen doen. Voor mij is dit een manier om met mijn kennis een probleem een klein beetje op te lossen. Ik haal het gevaarlijke alternatief, ritalin, eruit door een gezond alternatief aan te bieden.”

Slapen en gezond eten

Naast de concentratiepil zijn er eigenlijk vrij eenvoudige manieren om je concentratieproblemen op te lossen, legt Sonnevelt uit. „Het allerbelangrijkste, waar ook veel wetenschappelijke onderzoeken naar zijn gedaan, is slaap. De functie van slaap is onder andere groei, het herstel van je lichaam. In je slaap schrijf je allerlei herinneringen weg naar verschillende delen van het brein.” Ook voeding kan niet missen op het lijstje. „Met voeding kun je er in ieder geval voor zorgen dat je stresshormonen verder naar beneden gaan. Eet natuurlijke voeding, weinig suiker en drink voldoende water.”

Sonnevelt raadt het aan om voldoende rustmomenten voor jezelf te pakken. „Het gaat om het inbouwen van herstelmomenten voor jezelf, gedurende de dag. Ik noem het micro-breaks.” Het vierde advies wat de psycholoog geeft, is een herkenbaar probleem voor velen: overprikkeling. „Zet jezelf op een smartphone-dieet door bijvoorbeeld een aantal uren per dag heel gedisciplineerd die telefoon uit te zetten. Als je tijdens het leren maar een paar seconden op je telefoon kijkt, kost het je een kwartier om terug te komen bij de oorspronkelijke focus die je eerst had. Je kan er ook pillen tegen slikken, maar als je die overprikkeling niet weghaalt zul je ze moeten blijven slikken. Hoeveel pillen heb je dan op een gegeven moment nodig?”