Anne Kersten Nieuws 26 sep 2018, 13:40

Leestijd: 4 minuten

‘Boete voor appen op de fiets is niet de oplossing’

„Yes we did it!” Michael Kulkens heeft nog altijd een euforisch gevoel als hij terugdenkt aan dinsdag. Eind van de middag werd duidelijk dat er in 2019 een appverbod op de fiets gaat komen, iets waar hij al jaren voor strijdt sinds hij zijn zoon verloor in een verkeersongeluk waarbij de jongen op zijn smartphone zat.

Boos

„Dit is wat ik voor elkaar probeerde te krijgen toen ik de stichting TButterfly oprichtte ruim twee jaar geleden”, vertelt Kulkens. „De minister zei toen dat het niet nodig was om het telefoongebruik op de fiets te onderzoeken en daar was ik het absoluut niet mee eens.” Daar was zijn Tommy-Boy wel een voorbeeld van. De 13-jarige jongen kwam om toen hij op zijn fiets zijn spotify-lijst aan het bijwerken was, voor het verjaardagsfeestje van zijn zusje. Hij werd geschept door een auto, die hij waarschijnlijk nooit aan heeft zien komen.

„In het begin was ik boos, zo boos”, zegt Kulkens. „Nu ben ik blij dat ik eigenlijk iedere dag nog steeds over hem mag praten. Ik draag Tommy-Boy voor de rest van mijn leven met mij mee. En als ik nu aan hem denk, krijg ik een grote glimlach op mijn gezicht. Het voelt alsof we dit samen hebben gedaan, Tommy-Boy en ik.”

Sukkeltje

Ook Veilig Verkeer Nederland (VVN) vindt het aanstaande verbod een goede zaak. „Wij hebben hier lang voor gelobbyt, dit zal ook weer een klein beetje helpen om het gedrag te veranderen en daar zijn wij heel blij mee”, vertelt woordvoerster José de Jong. Hoewel ze liever nog een stapje verder zouden gaan en alle Nederlanders een app zouden willen laten installeren. „Zodat appjes of berichten worden opgevangen en de verzender een melding krijgt in het trant van ‘ik ben onderweg, ik reageer zo’.”

VVN wil dat „iedereen zich gaat realiseren dat appen op de fiets gevaarlijk is en maatregelen neemt”. „Niet alleen appen, maar überhaupt met je telefoon bezig zijn. Je bent afgeleid en dat is gevaarlijk.” VVN denkt dat dit verbod ervoor gaat zorgen dat het gebruik van mobiele apparaten in het verkeer af gaat nemen. De Jong maakt de vergelijking met de BoB campagne. „Vroeger was je het sukkeltje als je je vrienden veilig thuis wilde brengen, nu ben je een held. Nu is het heel normaal om te bobben, vroeger niet. Wij denken echt dat dit (ook) gaat werken.”

Wanhoopsdaad

Iets minder positief over het verbod is verkeerspsycholoog Gerard Tertoolen. „Begrijp me niet verkeerd, ik ben groot voorstander van niet of zo min mogelijk gebruik maken van een smartphone in het verkeer. Maar ik heb niet het idee dat dit de juiste maatregel is.” Volgens Tertoolen is de wet een wanhoopsdaad bij gebrek aan een echt effectieve maatregel.

Een dergelijk verbod werkt volgens Tertoolen alleen maar als er een pakkans is, precies hetgeen waar de politie aangeeft moeite mee te hebben. De politie zei vanmorgen te weinig mankracht te hebben om goed te kunnen controleren op mobiel gebruik op de fiets. „En af en toe een actietje helpt niet, iedereen die met zijn mobiel op de fiets zit moet het idee hebben dat hij ieder moment gepakt kan worden”, weet Tertoolen.

Tochtige balkonnetjes

Hij maakt de vergelijking met het roken. „Dat was vroeger heel normaal, maar nu zijn de rokers naar tochtige balkonnetjes verbannen. Als je kijkt naar hoe de regering dat heeft aangepakt, zie je dat het heel geleidelijk ging.” Er werd jarenlang gediscussieerd, voorgelicht en over gepraat. „En dat leidde uiteindelijk beetje bij beetje tot verboden. Hoe anders is dat bij het smartphonegebruik in het verkeer: Iets dat mensen massaal doen wordt van de ene op de andere dag verboden. De vraag is of dat gaat werken. Kijk naar het verbod op appen in de auto: het wordt nog steeds massaal gedaan.”

Tertoolen zou eerder technische maatregelen als oplossing zien. „Technische blokkades op je smartphone als je deelneemt aan het verkeer. En dat moet dan landelijk verplicht worden.” Maar hij ziet zelf ook in dat dat moeilijk haalbaar is.

Verslaafd

Het eigenlijke probleem gaat nog veel dieper dan je telefoon tevoorschijn halen als je eigenlijk op de weg moet letten. „Eigenlijk zijn we namelijk allemaal een beetje verslaafd aan onze telefoon. En dat heeft weer alles te maken met het beloningssysteem in onze hersenen: ieder geluidje of appje beloont dat systeem. We krijgen als het ware een kleine kick van ieder berichtje.”

Daarbij wordt er geen onderscheid meer gemaakt tussen waar het wel of niet logisch is om te kijken. En dan krijg je appende mensen in een restaurant of in het verkeer. „Dat zou niet normaal moeten zijn, maar mensen kunnen het niet laten”, vertelt Tertoolen. „Als je je mobiel vergeten bent, voel je je onrustig. Ga je liever terug naar huis dan dat je op pad gaat zonder. Dat geeft aan hoe dominant de telefoon in ons leven aanwezig is. En hoe moeilijk we zonder kunnen. Helaas ook in het verkeer.”