Johan van Boven Nieuws 21 aug 2018, 11:01

Leestijd: 3 minuten

Nederland heeft behoefte aan smerig miezerweer

We krijgen de komende dagen flink wat regen voor onze kiezen. Helpen die buien tegen de droogte die de snikhete zomer heeft veroorzaakt of is er nog steeds sprake van een paar druppels op de gloeiende plaat? „Helaas dat laatste”, zegt droogte-expert Niko Wanders van de Universiteit Utrecht. „Regen is natuurlijk altijd beter dan 35 graden met volle zon, maar de grond in ons land is nog steeds zo droog dat de paar millimeter regen die gaat vallen niet genoeg is om de droogte achter ons te laten.”

De waterstand in de rivieren is nog altijd zeer laag en ook de grondwaterstand is nog niet bekomen van de klap die het in juli en begin deze maand heeft gekregen. Om daar verandering in te krijgen, hebben we volgens Wanders heel smerig weer nodig. „Dagenlang achter elkaar miezerweer. Dat is de beste manier om de bodem weer op te vullen met water en het ook weer richting het grondwater te laten lopen. Bij keiharde onweersbuien krijgt de grond niet de mogelijkheid om het water rustig op te nemen. Dat zie je dan altijd aan de ondergelopen kelders en fietstunneltjes. Daarnaast moeten we hopen op heel veel regen in Duitsland, zodat we via de rivieren ook weer meer water het land binnenkrijgen. Vanuit Zwitserland kan ook, maar dan duurt het iets langer voordat het hier is.”

Meerjarige droogtes

Als dit nog even uitblijft kan het nog maanden duren voordat de droogte uit Nederland is verdreven. „Het grondwater reageert heel langzaam op veranderende omstandigheden”, zegt de droogte-expert. „Dat is erg fijn als een periode van droogte aanbreekt, maar minder prettig als er een eind komt aan heet en droog weer. Als we ook nog eens een droge winter krijgen, blijft het grondwaterpeil laag en is volgend jaar de kans op droogte heel groot. Dan ontstaan er al probleem voordat het groeiseizoen in de landbouw nog moet beginnen. Het fenomeen van meerjarige droogtes komt in landen als de Verenigde Staten en Australië vaker voor en in Nederland moeten we er in de toekomst ook rekening mee houden. Het zou zomaar volgend jaar al het geval kunnen zijn, maar dat hangt van het weerbeeld tijdens de komende maanden af.”

In de wintermaanden is er vaak een neerslagoverschot, terwijl er de afgelopen maanden juist een neerslagtekort was. Volgens Michelle Talsma, onderzoekscoördinator bij Stichting Toegepast Onderzoek Waterbeheer (Stowa), is het belangrijk om daarin een balans te vinden. „Het zou mooi zijn als we een manier vinden om de nattigheid van de winter in de zomer te gebruiken. Het IJsselmeer is voor Nederland een belangrijke wateropslag, dus wordt er gekeken naar een flexibel waterpeil. Dat zou je op regionaal niveau ook kunnen doen door water op te slaan in bassins.”

Onder water

Al is dat eenvoudiger gezegd dan gedaan, weet Talsma. Ten eerste moet er worden geïnvesteerd in manieren waarop water ondergronds kan worden opgeslagen en later weer kan worden geoogst. Ten tweede moet de grond de hoeveelheden water aankunnen. „We willen natuurlijk niet dat in de winter delen van ons onder water komen te staan. Het is dus heel erg zoeken naar beschikbare ruimtes in het systeem. Het neerslagoverschot valt voor ons in de verkeerde periode. Daar moeten we iets slims op zien te bedenken.”

Elkaar opeenvolgende jaren van droogte zouden verstrekkende gevolgen kunnen hebben voor de industrie en de landbouw in ons land. Zij zijn de grootverbruikers van ons water. Wij als burgers verbruiken zo’n 12 procent van het Nederlandse water. Wanders: „Alle beetjes helpen, dus mensen kunnen ook thuis hun maatregelen nemen. Bijvoorbeeld door de tuin niet met drinkwater te sproeien, maar met water uit een slootje. Ook de auto kun je beter niet met drinkwater wassen. Een regenton kan een goede oplossing zijn. Zo kan iedereen zijn steentje bijdragen in het gevecht tegen de droogte.”